Miesiąc: czerwiec 2023

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagido projektu ustawy Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 31 maja 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Projekt zakłada podwyższenie świadczenia wychowawczego do kwoty 800 zł od dnia1 stycznia 2024 roku. Projektodawca zauważa konieczność dostosowania kwoty świadczenia wychowawczego do obecnych potrzeb polskich rodzin.
Prezydium KK zgadza się ze stwierdzeniem, że kwota świadczenia wychowawczego zmieniła swoją wartość, co przekłada się na ograniczenie skuteczności tzw. Programu 500+ w zakresie podstawowych jego celów: ochrony dzieci przed ubóstwem i wyrównywania szans najuboższych rodzin. Prezydium KK wskazuje jednocześnie, że równie istotnym elementem ochrony rodzin z dziećmi przed ubóstwem jest system świadczeń rodzinnych w Polsce, tym bardziej, że obejmuje on rodziny, które są dotknięte niedostatkiem. Należy przypomnieć, że o ile świadczenie wychowawcze trafia do wszystkich dzieci w Polsce, czyli także do tych, dla których nie zmienia ono sytuacji dochodowej, o tyle świadczenia rodzinne kierowane są do rodzin z dziećmi o najniższych dochodach i to właśnie one doświadczają najgłębiej skutków dynamicznego wzrostu cen w ostatnich latach. Należy zauważyć, że zgodnie z danymi GUS (Sytuacja gospodarstw domowych w 2022 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych) wydatki gospodarstw domowych pierwszej grupy kwintylowej w 2022 r. stanowiły 159 % dochodów rozporządzalnych tych gospodarstw (wobec 149,5 % w 2021 r.), co oznacza, że właśnie w tych grupach potrzeby wsparcia są największe, gdyż wydatki w tej grupie rosną szybciej niż dochody. Tymczasem, pomimo negatywnego wspólnego stanowiska strony społecznej w Radzie Dialogu Społecznego z dnia 15 czerwca 2021 r., kwoty wsparcia z systemu świadczeń rodzinnych nie zostały zmienione już od 2018 roku, a kryteria dochodowe do nich uprawniające od 2015 roku, a kolejny termin weryfikacji tych kwot przypada na rok 2024 ze skutkiem od roku 2025.
Prezydium KK przypomina także, że przedłożony w grudniu 2015 r. do zaopiniowania przez partnerów społecznych projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci zawierał przepisy regulujące zasady weryfikacji kwoty świadczenia. Bez uzasadnienia odstąpiono od tego mechanizmu, a obecnie projektowana nowelizacja nie wprowadza stałej zasady waloryzacji świadczenia wychowawczego, co prowadzi do wniosku, że projektodawca pomimo świadomości istoty czuwania nad adekwatnością wysokości kwoty ignoruje potrzebę ustalenia jasnych zasad jego zwiększania. Zdaniem Prezydium KK należy wprowadzić do ustawy zasady weryfikacji wysokości świadczenia wychowawczego, tak aby zapewnić adekwatność kwoty świadczenia do sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, niezależnie od kalendarza wyborczego.
Należy zauważyć, że uzasadnienie projektu nie zawiera wyjaśnienia, dlaczego kwota świadczenia powinna wzrosnąć o 60%. Biorąc pod uwagę dodatkowy koszt dla budżetu w wysokości 24 mld zł rocznie, takie uszczegółowienie stanowi konieczność, tym bardziej że art. 6 zmienianej ustawy, uprawnia Radę Ministrów do wydania rozporządzenia o zwiększeniu kwoty świadczenia, biorąc pod uwagę prognozowany wskaźnik inflacji na dany rok. Zdaniem Prezydium KK właśnie taka wytyczna powinna zostać uwzględniona w kształtowaniu wysokości świadczenia.
Uwaga szczegółowa:
W art. 1 pkt 3 projektowanej ustawy nadaje się uprawnienia ministrowi właściwemu ds. rodziny do przekazywania osobie otrzymującej świadczenie na wskazany przez nią adres zamieszkania lub adres poczty elektronicznej informacje związane z uprawnieniami dla rodzin. Nie wskazuje się czego dokładnie mają informacje dotyczyć ani z jaką częstotliwością mają one trafiać do adresatów. Zdaniem Prezydium KK, zakres uprawnienia powinien
być uszczegółowiony, tak aby przekazywane były, przede wszystkim, informacje o możliwym wsparciu, na każdym etapie rozwoju dziecka i np. w formie linku do ogólnodostępnej strony administrowanej przez MRiPS. Natomiast informacja powinna być kierowana do opiekunów dzieci, którzy ubiegają się o świadczenie wychowawcze po raz pierwszy oraz przy okazji informacji o przyznaniu świadczenia. Należy pamiętać, że taka kampania informacyjna może okazać się niepełna z uwagi na fakt, że samorządy także dysponują zróżnicowaną ofertą skierowaną do rodzin i należy rozważyć czy to zadanie nie powinno zostać zlecone właśnie samorządom.
Na krytykę zasługuje także umożliwienie wysyłania informacji na adres zamieszkania, podczas gdy wnioski o przyznanie świadczenia składa się jedynie drogą elektroniczną. Niejednokrotnie podkreślano, że wysyłka informacji w tradycyjnej formie generuje wysokie koszty dla ZUS, co tym bardziej budzi wątpliwości co do zasadności możliwości takiego rozwiązania, tym bardziej, że informacja jest fakultatywna. Prezydium KK wnosi o odstąpienie od możliwości wysyłania dodatkowych informacji na adresy zamieszkania świadczeniobiorców.

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje projekt Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (nr projektu 135).

 Dokonując analizy przedstawionego projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w  monitory ekranowe należy przede wszystkim podkreślić, że jak wskazano w uzasadnieniu do ww. projektu aktu prawnego, ma on na celu dostosowanie brzmienia aktualnego rozporządzenia do zmian technologicznych, które nastąpiły od czasu jego wydania. Jest to z pewnością słuszne założenie, zatem proponowane zmiany powinny faktycznie odzwierciedlać daleko posunięty postęp technologiczny, mający znaczący wpływ na sposób organizacji stanowisk pracy. Jednak projekt rozporządzenia zmieniającego posiada dwa zasadnicze mankamenty: odnosi się jedynie do kilku wybranych aspektów zmian technologicznych wpływających na sposób organizacji stanowisk pracy, oraz nie uwzględnia potrzeby zmiany aktualnego aktu wykonawczego w kierunku jego odporności na przyszłe zmiany technologiczne w świecie pracy, które postępują w szybkim tempie.

Problemy te dostrzegła Komisja Europejska już w 2017 roku zlecając przegląd dyrektywy 90/270/EWG. Aktualnie prowadzone są daleko zaawansowane prace nad nowelizacją tego aktu prawa unijnego na forum trójstronnego Komitetu Doradczego ds. BHP Komisji Europejskiej (ACSH), kompleksowo uwzględniające wszystkie aspekty organizacji stanowisk pracy, które są kształtowane przez dynamiczny rozwój narzędzi teleinformatycznych i form świadczenia pracy. Dlatego też rozsądniejszym postępowaniem ze strony Ministra właściwego ds. pracy (dalej Minister) byłoby wstrzymanie się ze zmianami aktualnie obowiązującego rozporządzenia do czasu wydania przez ACSH wiążącej dla Komisji Europejskiej opinii  w sprawie nowelizacji dyrektywy 90/270/EWG. Opinia ta jest zaplanowana na drugie półrocze 2023 roku. W konsekwencji spowoduje to konieczność ponownego uruchomienia procedury zmierzającej do wydania kolejnego rozporządzenia zmieniającego, uwzględniającego nowelizację aktu unijnego, o którym wyżej mowa.

Niezależnie od powyższych rozważań Prezydium KK NSZZ „Solidarność” pragnie przekazać następujące uwagi do przedstawionego projektu rozporządzania zmieniającego.

1. Definicja stanowiska pracy zawarta w projektowanym § 2 pkt 2 lit a) powinna również uwzględniać wszelkie nowoczesne urządzenia mobilne służące do świadczenia pracy, takie jak laptop, tablet, urządzenia wyposażone w interfejs człowiek – maszyna, czy też roboty coraz powszechniej występujące w środowisku pracy.

Zasadniczo, ze względu na dynamiczny postęp technologiczny w zakresie urządzeń komputerowych, bardziej właściwe byłoby posłużenie się w definicji stanowiska pracy jednolitym terminem „narządzi teleinformatycznych”, co zagwarantuje aktualność definicji w nadchodzących dekadach.

Jednocześnie, obowiązki BHP na stanowiskach pracy wyposażonych w narzędzia teleinformatyczne powinny być również rozszerzone na pracowników realizujących zadania w ramach nowych form pracy, zatem powinna być stosowana tak w siedzibie pracodawcy jak i poza nią,  w tym w miejscu zamieszkania pracownika w przypadku pracy zdalnej.

Ponadto, brak jest uzasadnienia, dlaczego projektowane zmiany wprowadzają opcjonalne wyposażenia stanowiska pracy w podnóżek (§ 2 pkt 2 lit c). Praktyka wskazuje, że pomimo aktualnie obowiązujących przepisów, stanowiska pracy nie są standardowo wyposażone w podnóżki. Wprowadzenie fakultatywnego obowiązku (zależnego od wniosku pracownika – słowo ‘życzenie’ jest zupełnie nieodpowiednie – pkt 7 załącznika do projektowanego rozporządzenia zmieniającego) sprawi, że pracownicy będą mieli jeszcze bardziej ograniczony dostęp do tego ergonomicznego wyposażenia stanowiska pracy.

2. Projektowane rozporządzenie zmieniające nie uwzględnia zmiany definicji pracownika (§ 2 pkt 4 aktualnie obowiązującego rozporządzenia). Jednak aktualna definicja odbiega od definicji pracownika zawartej w Dyrektywie Ramowej (89/391/EWG). Zatem rozporządzenie zmieniające powinno uzgodnić definicję pracownika z ww. dyrektywą, obejmującą każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, włącznie z osobami prowadzącymi szkolenie i praktyki, świadczącą pracę z użyciem narzędzi teleinformatycznych, bez względu na dobowy wymiar czasu pracy.
3. Projektowane rozporządzenie zmieniające powinno wprowadzić w załączniku szczegółowe minimalne wymagania w zakresie prewencji schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego, również uwzględniające stanowiska pracy wyposażone w narzędzia teleinformatyczne, znajdujące się poza siedzibą pracodawcy w przypadku pracy zdalnej. Wymagania te powinny być sformułowane w oparciu o zasady zawarte w art. 6 Dyrektywy Ramowej. Należy podkreślić, że wymagania dla ergonomicznego krzesła na stanowiskach pracy wyposażonych w narzędzia teleinformatyczne (pkt. 5.1 załącznika do rozporządzenia zmieniającego) powinny uwzględnić wyposażenie w element zagłówka z regulowanym kątem nachylenia w celu podparcia odcinka szyjnego kręgosłupa, jak również możliwość regulacji wysokości podłokietników.
4. Projektowane rozporządzenie zmieniające powinno wprowadzić w załączniku szczegółowe minimalne wymagania organizacji stanowisk pracy wyposażonych w narzędzia teleinformatyczne w zakresie prewencji zagrożeń psychospołecznych, również w odniesieniu do stanowisk pracy zdalnej, które są szczególnie związane z poczuciem osamotnienia i izolacji społecznej, wydłużonym czasem pracy, zaburzoną równowagą praca – dom. Wskazane jest, aby wymagania te również uwzględniły prewencję technostresu, jaki występuje w pracy z użyciem narzędzi teleinformatycznych, zwłaszcza tych mobilnych (np. praca ‘na aplikację’). Na przykład oprogramowanie umożliwia obecnie intensywny przepływ informacji i pozwala pracownikom na ciągłą łączność, co może prowadzić do dłuższych godzin pracy, co wiąże się z wyższym poziomem stresu i obciążenia umysłowego pracowników.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” pragnie podkreślić, że przedstawione uwagi reprezentują szersze, kompleksowe spojrzenie na postępujące zmiany technologiczne w świecie pracy. Jednak takie podejście jest konieczne w celu zagwarantowania bezpieczeństwa i zdrowia pracowników świadczących pracę na stanowiskach pracy wyposażonych w narzędzia teleinformatyczne w dobie cyfryzacji i robotyzacji środowiska pracy.

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

do użytku służbowego)