Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia kierunki zmian zawarte w komisyjnym (Sejmowa Komisja ds. Petycji) projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych z dnia 24 kwietnia 2023 r.
Prezydium KK jednocześnie wskazuje na bezwzględną konieczność podniesienia wysokości zasiłku pogrzebowego. Wysokość zasiłku pogrzebowego w kwocie 4 000 zł została ustalona w roku 2010 i od tego momentu nie podlegała modyfikacji. Ustawa o emeryturach i rentach z FUS nie przewiduje mechanizmu waloryzacji tego zasiłku. Jest oczywistym, że siła nabywcza 4 tys. złotych na przestrzeni 12 lat uległa kompletnej zmianie i obecnie zasiłek pogrzebowy nie pozwala na sfinansowanie nawet najskromniejszego pogrzebu. Przeciętne koszty pogrzebu w 2022 r. szacowano na 7 do 8 tysięcy złotych.
Moment śmierci osoby bliskiej stanowi zawsze trudną oraz dramatyczną chwilę i rolą zabezpieczenia społecznego jest w adekwatny sposób wesprzeć osoby i rodziny, które utraciły osoby bliskie. Adekwatna wysokość zasiłku pogrzebowego zapobiega także zwiększaniu się liczby zmarłych, których pochówek dokonywany jest przez gminy lub inne instytucje.
Jednocześnie zdaniem Prezydium KK, projekt budzi wątpliwości.
Po pierwsze nie przewiduje podniesienia wysokości zasiłku pogrzebowego. Samo wprowadzenie mechanizmu waloryzacji nie rozwiązuje wskazanego problemu kompletnej nieadekwatności obecnej wysokości zasiłku.
Po drugie wnioskodawca proponuje odnieść mechanizm waloryzacji zasiłku pogrzebowego do mechanizmu waloryzacji rent i emerytur. Wydaje się to niepotrzebną komplikacją w szczególności w świetle często stosowanego mechanizmu waloryzacji kwotowo procentowej. Należy podkreślić, że dynamika zmian wysokości zasiłku pogrzebowego powinna odzwierciedlać zwiększające się koszty pogrzebu (np. poprzez wskaźnik inflacji). Rola waloryzacji rent i emerytur jest inna – obok zachowania siły nabywczej świadczeń (odniesienie do inflacji) ustawodawca przewiduje udział emerytów i rencistów we wzroście ogólnego dobrobytu (co ujmowane jest poprzez odniesie do wzrostu wynagrodzeń). Systemowo patrząc nie wydaje się to niezbędne (odniesienie do wzrostu wynagrodzeń) w wypadku zasiłku pogrzebowego.
W ocenie Prezydium NSZZ „Solidarność”, należy przeprowadzić dwa działania. Podnieść wysokość zasiłku pogrzebowego oraz wprowadzić zapis w ustawie o emeryturach i rentach z FUS o corocznej waloryzacji tego świadczenia o wskaźnik inflacji. Podniesienie wysokości zasiłku pogrzebowego do kwoty co najmniej 6 tys. złotych jest niezbędne ze względu ma wieloletni brak modyfikacji wysokości tego świadczenia.