Dzień: 2023-05-09

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 1 Uchwały KK nr 30/15 ws. zasad i trybu postępowania w sprawach o rozszerzenie obszaru działania organizacji zakładowych i międzyzakładowych oraz Uchwały KK nr 23/16 ws. scedowania na Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uprawnienia wynikającego z § 1 Uchwały KK nr 30/15, wyraża zgodę na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” Pracowników i Funkcjonariuszy Policji w Gdańsku, wpisanej do Rejestru Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku prowadzonego przez Region Gdański NSZZ „Solidarność”, na Komendę Powiatową Policji w Sztumie, znajdującą się na terenie działania Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” dokonując oceny rewizji KPO podkreśla następujące kwestie:

1. Polska nie złożyła wniosku o realizacje inwestycji i reform z tzw. pierwszej transzy Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO).
2. Po roku od zapowiedzi nadal oczekujemy na realizację zaleceń dot. zapewnienia skutecznych konsultacji publicznych i zaangażowania partnerów społecznych w proces kształtowania polityki (CSR3 2019 i CSR4 2020) poprzez podniesienie jakości stanowionego prawa i uchwalenie nowelizacji Regulaminów Sejmu, Senatu i Rady Ministrów, która wprowadzi obowiązkową ocenę skutków i konsultacje społeczne projektów ustaw zgłaszanych przez posłów i senatorów. Umożliwi to ukrócenie praktyki stosowania procedury przyspieszonej do przypadków dokładnie określonych i wyjątkowych.
3. Pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego do Spraw Planu Rozwojowego zostało zwołane dopiero na dzień 17 maja 2023 r.
4.  Rewizja KPO wynika ze zmiany rozporządzenia ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, które weszło w życie w marcu 2023 r. i jest obowiązkowa do przeprowadzenia w 2023 r., przede wszystkim ze względu na konieczność zaprogramowania działań dotyczących REPowerEU, którego głównym celem jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych przed 2030 r.
5. Agresja Rosji na Ukrainę wywarła ogromny, negatywny wpływ na polską gospodarkę: tempo wzrostu gospodarczego, silny wzrost inflacji. Dlatego Rewizja KPO ma na celu również urealnienie planowanych do realizacji w ramach KPO działań ze względu na obiektywne okoliczności, które nastąpiły po wydaniu w czerwcu 2022 r. decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO oraz stanowi podstawę do dostosowania części dotacyjnej programu do zaktualizowanej jego wartości, zgodnie z notą Komisji Europejskiej z czerwca 2022 r. Głównym celem aktualizacji KPO jest uwzględnienie w realizacji reform i inwestycji KPO zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej, w tym wzrostu poziomu inflacji, załamania łańcuchów dostaw, głównie w wyniku wojny w Ukrainie, jak również brak środków z RRF na przygotowanie i uruchomienie inwestycji z części pożyczkowej KPO (inwestycje w części dotacyjnej korzystają z prefinansowania krajowego).
6. Dostosowanie zapisów KPO do zaktualizowanego w 2022 r. maksymalnego wkładu finansowego na realizację KPO dla Polski.
7. Zgodnie z Materiałem informacyjnym nt. zaproponowanych zmian w ramach rewizji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) Rewizja KPO nie zmienia zasad jego realizacji, w tym obowiązku zakończenia realizacji KPO do czerwca 2026 r.
8. Zaproponowane zmiany w KPO objęły 5 z 6 komponentów. Rewizją zostało objętych 13 z 48 reform (9 z części grantowej i 4 z części pożyczkowej) oraz 39 z 54 inwestycji (27 z części grantowej i 12 z części pożyczkowej KPO). Propozycje zmian do rewizji dotyczą 36 kamieni milowych (21 z części grantowej i 15 z części pożyczkowej KPO) i 80 wskaźników (58 z części grantowej i 22 z części pożyczkowej).

Prezydium Komisji Krajowej w ramach konsultacji publicznych przedstawia następujące uwagi szczegółowe:

Komponent A

(Str. 45)

A.4.7 – Ograniczenie segmentacji rynku pracy.

Zaproponowana zmiana polega na rezygnacji z objęcia obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne wszystkich umów cywilnoprawnych i objęcie oskładkowaniem tylko umów zlecenia zasługuje na krytykę. Związek od wielu lat domaga się objęcia oskładkowaniem wszystkich umów cywilnoprawnych,  objęcia ich ochroną socjalną ,a termin wprowadzenia tych zmian był już wielokrotnie przesuwany.

(Str. 7)

A.1.3. – Wdrożenie reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Propozycja zmniejszenia wskaźnika docelowego dot. udziału gmin, które uchwaliły ogólne plany zagospodarowania przestrzennego ze 100 do 50% i dodanie wskaźnika 50% zakontraktowanych umów na plany ogólne z gminami może budzić wątpliwości ze względu na brak kryterium, które gminy zostaną objęte dofinansowaniem.

(Str. 40)

A4.4.1 – Dofinansowanie pracy zdalnej.

Proponuje się rezygnację z realizacji inwestycji ze względu na realizację jej założeń w ramach innych instrumentów i przekazanie zwolnionych środków w kwocie 44 mln euro do inwestycji A4.2.1 MALUCH+. Dofinansowanie programu Maluch + jest uzasadnione, jednak nie jest pewne czy pracodawcy są odpowiednio przygotowani do doposażenia pracy zdalnej.

(Str. 5)

Przewiduje się zmniejszenie liczby projektów w zakresie A8G z sektorów HoReCa, turystyka, kultura, które to mają na celu unowocześnienie lub dywersyfikację działalności MŚP. Zmiana dotyczy zarówno wartości docelowej jak i bazowej o ponad 50%. Z uzasadnienia zmiany wynika, iż jest ona podyktowana niskim zapotrzebowaniem tego sektora na inwestycje, jednakże nie wskazuje się z jakich wskaźników wynika obniżenie projektów aż o połowę.

(Str. 32 )

Nastąpiła zmiana terminu osiągnięcia wartości docelowej kamienia milowego A43G z I kwartału roku 2025 na rok 2026. W uzasadnieniu wskazano, że wynika to z opóźnienia w rozpoczęciu realizacji działań regionalnych. Nie wyjaśniono natomiast dlaczego owe opóźnienia się pojawiły. Koordynacja działań odnośnie do szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie w regionach jest szczególnie istotna i powinna być traktowana priorytetowo w kontekście całej treści rewizji KPO.

(Str. 33)

Negatywnie należy ocenić zmniejszenie w zakresie wskaźnika A44G – utworzenia sieci funkcjonujących Branżowych Centrów Umiejętności zapewniających ukierunkowane podnoszenie umiejętności i przekwalifikowywanie, które są kluczowe dla potrzeb rynku pracy. Zakładano, że będzie ich 20 a ma być docelowo tylko 10. Z uzasadnienia wynika, iż jest to wynik opóźnienia we wprowadzaniu KPO.

(Str. 35)

Taka sama sytuacja dotyczy wskaźnika A50G – Opracowanie zoperacjonalizowanych programów wdrażania Zintegrowanej Strategii Umiejętności na poziomie regionalnym przez powołane Wojewódzkie Zespoły Koordynacyjne ds. kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie. Termin realizacji ma ulec przesunięciu o rok tj.: na II kw. 2024 r.

Komponent B

Inwestycje B3 5.1. Inwestycje w energooszczędne budownictwo mieszkaniowe dla gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach.

 

(Str. 30-31)

Zakłada się zmianę miernika z liczby zakończonych puli mieszkań na liczbę puli rozpoczętych, z tym że rozpoczęcie inwestycji nastąpi dopiero w IV kw. 2024 r. (wobec planów ich zakończenia na II kw. 2024 r.).

Uzasadnieniem tej decyzji są obiektywne m.in czynniki zwiększające koszty realizacji wynikające z dynamicznej inflacji, wzrostu kosztów zatrudnienia oraz kosztów materiałów budowlanych. Obniżenie dynamiki inwestycji wydłuży znacznie realizację celu. Biorąc pod uwagę wysoką inflację w 2023 r. ale także w 2024 r., odsuwanie rozpoczęcia inwestycji w czasie wiąże się z ryzykiem kolejnych ograniczeń inwestycyjnych.

Komponent C

(Str. 85)

Wspieranie transformacji cyfrowej przez rozwój infrastruktury oraz podnoszenie e-kompetencji społeczeństwa.

Dokonano zmiany polegającej na zamianie przedsiębiorstw, administracji publicznej, nauczycieli i studentów na obywateli, administracji publicznej, nauczycieli i wykluczonych cyfrowo.

Zmiana wydaje się uzasadniona, przy czym sformułowania „obywatele” oraz „wykluczeni cyfrowo” są bardzo ogólne, co więcej w pojęciu „obywatele” mieszczą się osoby wskazane w kolejnych punktach, w tym w szczególności „wykluczone cyfrowo” (chyba, że ostatnie pojęcie ma z założenia obejmować obcokrajowców).

(Str. 86)

Zmniejszono liczbę przeszkolonych z 380 000 osób do 323 000 osób oraz dodano, iż wsparcie koncentrować się będzie na obywatelach potrzebujących podstawowych umiejętności cyfrowych, urzędnikach publicznych, osobach wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem oraz edukatorach i nauczycielach przeszkolonych na poziomie podstawowym i średnim.

„Urzędnik publiczny” jest pojęciem mało precyzyjnym.

(Str. 87 i 88)

Dodano osoby pełniące funkcję koordynatorów cyfrowych w szkołach (m.in. w celu wspierania nauczycieli przedmiotów innych niż informatyczne w wykorzystaniu technologii cyfrowych w nauczaniu innych przedmiotów) – 8000 osób do III kw. 2025 i 16000 do II kw. 2026.

(Str. 89)

Zmniejszono liczbę osób przeszkolonych w zakresie kompetencji cyfrowych, w tym umiejętności informatycznych z 190 000 osób (40% obywateli potrzebujących podstawowych, umiejętności cyfrowych; – 20% urzędników publicznych; – 20% wychowawców i nauczycieli; – 20% osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem) do 161 500 osób (obywatele potrzebujący podstawowych umiejętności cyfrowych; urzędnicy państwowi; pedagodzy i nauczyciele; osoby wykluczone i zagrożone wykluczeniem).

Zwracamy uwagę, że poprzednia wersja była bardziej precyzyjna i sprawdzalna.
We wcześniejszych punktach odwoływano się do pojęcia „urzędnika publicznego”, a w tym miejscu mowa jest o „urzędniku państwowym” – nie jest to ten sam krąg podmiotów, pytanie, czy jest to działanie zamierzone, i np. celowo wyłączeni zostali urzędnicy samorządowi.

(Str. 91)

 

Zwracamy uwagę, że poprzednia wersja była bardziej precyzyjna i sprawdzalna.
We wcześniejszych punktach odwoływano się do pojęcia „urzędnika publicznego”, a w tym miejscu mowa jest o „urzędniku państwowym” – nie jest to ten sam krąg podmiotów, pytanie, czy jest to działanie zamierzone, i np. celowo wyłączeni zostali urzędnicy samorządowi.

Komponent D

Inwestycji D1.2.1

(Str. 44)

Nie jest jasne jakie praktyczne skutki wiążą się z zaproponowaną zmianą opisu wskaźnika. Wybór szpitali powiatowych kwalifikujących się do dodatkowego wsparcia na utworzenie łóżek opieki długoterminowej i geriatrycznej odbywa się na podstawie zestawu szczegółowych kryteriów i obejmują one lokalne warunki. Jednym z nich jest zgodność z programem restrukturyzacji dla danego szpitala. Projektodawca modyfikuje to kryterium dodając na końcu nawias o treści „( o ile dotyczy)”.

Przedstawiona modyfikacja wymaga wyjaśnienia, ponieważ uzasadnienie o treści – doprecyzowanie opisu wskaźnika absolutnie nie odpowiada na pytanie co w praktyce ono oznacza.

 

Inwestycja D1.1

(Str. 158)

Następuje zmiana kamienia milowego polegającą na wejściu w życie ustawy o Funduszu Wsparcia Szpitali zamiast ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. Oprócz tej zmiany ulega przesunięciu orientacyjny harmonogram zakończenia działania z 3 kwartału 2022 na trzeci kwartał 2023 r.

Powyższa zmiana oznacza, że zamiast restrukturyzacji szpitali poprzez wskazane działania nastąpi zmiana profilu i dostosowanie działalności podmiotu szpitalnego do lokalnych, regionalnych i krajowych potrzeb zdrowotnych.

Komponent E

Rewizja KPO ma na celu racjonalizacje planów w zakresie skuteczności wydawanych pieniędzy i skuteczności programu. Zmiany dotyczące komponentu E są niekorzystne dla użytkowników transportu zbiorowego jednak wydaję się, że z przyczyn obiektywnych mogą być konieczne.

(Str. 138)

Przesunięte ma zostać wejście w życie ustawy, nakazującej zakup autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Rewizja zakłada też późniejszy zakup zeroemisyjnego taboru szynowego (Str.45 ).

(Str. 163 )

Proponuje się też usunięcie kamienia milowego, przewidującego budowę kompleksowego systemu zakupu biletów, obejmującego wszystkich przewoźników kolejowych. Prezydium KK ocenia tę decyzję negatywnie. Zgodnie z poprzednią wersją KPO System biletowy miał być otwarty na integrację z innymi środkami transportu oraz dla wszystkich operatorów transportu. Rozkłady jazdy i taryfy miały być publicznie dostępne w łatwy i przyjazny dla użytkownika sposób. Nowy moduł podstawowy dla systemu biletowego miał zapewnić wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań z modułami dostępu udostępnianymi wszystkim przewoźnikom bez opłat, aby umożliwić pasażerom korzystanie z kompleksowego systemu zakupu biletów. Wydaje się, że dopuszczalne jest późniejsze wprowadzenie tego systemu w ramach rewizji KPO, natomiast całkowita rezygnacja z tego rozwiązania jest błędem.

W załączeniu przesyłamy Decyzję Prezydium KK NSZZ „Solidarność” nr 41/21, która w wielu aspektach pozostaje aktualna.

 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2023.
Szczególnie istotne dla związków zawodowych są przede wszystkim zmiany w blokach tematycznych, takich jak:
– Gospodarka społeczna – dodatkowe badania podmiotów ekonomii społecznej;
– Rodzina – doprecyzowujące i uszczegółowiające zawartość danych, pozostałe zmiany dostosowują treść do zmian w przepisach prawnych;
– Rynek Pracy – dodatkowe wyniki precyzujące grupę badanych;
– Nieruchomości, Gospodarka Mieszkaniowa (…) – dodatkowe publikacje wyników sygnalnych w zakresie gospodarki mieszkaniowej i mieszkaniowego zasobu gmin w 2023 r.
Jednocześnie Prezydium KK wnioskuje o zwiększenie częstotliwości oraz metodologii badań dotyczących wynagrodzeń pracowników, w tym wynagrodzeń minimalnych, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników w badanych podmiotach.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dn. 14 kwietnia 2023 r. w sprawie wzoru pouczenia rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka, któremu pracownik socjalny zapewnił ochronę w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą domową. Projektowane rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej wyrażonej w art. 12c ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
Jednocześnie zastrzeżenie budzi zapis zawarty w pkt. 4 pouczenia dla rodziców, opiekunów prawnych (…), które stanowi Załącznik do projektowanego rozporządzenia. Zgodnie z art. 12 b ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2021r. poz. 1249 oraz z 2023r. poz. 289 i 535), składane zażalenie dotyczące zbadania zasadności i legalności zapewnienia dziecku ochrony oraz prawidłowości jej dokonania, może być wniesione za pośrednictwem pracownika socjalnego lub funkcjonariusza Policji, który zapewnił dziecku ochronę. Jednakże w pkt. 4 Załącznika, zawężono krąg tych osób jedynie do pracownika socjalnego.
Zdaniem NSZZ „Solidarność” nie należy tej możliwości i wyboru ograniczać zainteresowanym osobom. W sytuacji odbierania dziecka, opiekunom prawnym towarzyszą często silne emocje, które są kierowane przede wszystkim wobec służb społecznych przeprowadzających taką interwencję. Zatem pozostawienie możliwości wnoszenia zażalenia za pośrednictwem funkcjonariusza Policji wydaje się oczywistym i zasadnym rozwiązaniem, a przede wszystkim umocowanych ustawowo.