Dzień: 2022-10-13

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na projekcie tablicy dotyczącej upamiętnienia działaczy i sympatyków NSZZ „Solidarność”, internowanych od 5 listopada 1982 r. do 3 lutego 1983 r., pod pozorem trzymiesięcznych wojskowych ćwiczeń rezerwy.

Decyzja
Prezydium KK
nr 130/22
ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Lasów Państwowych Wrocław na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 1 Uchwały KK nr 30/15 ws. zasad i trybu postępowania w sprawach o rozszerzenie obszaru działania organizacji zakładowych i międzyzakładowych oraz Uchwały KK nr 23/16 ws. scedowania na Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uprawnienia wynikającego z § 1 Uchwały KK nr 30/15, wyraża zgodę na rozszerzenie zasięgu działania Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Lasów Państwowych Wrocław, wpisanej do Rejestru Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku prowadzonego przez Region Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”, na Nadleśnictwo Ruszów, znajdujące się na terenie działania Regionu Jeleniogórskiego NSZZ „Solidarność”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uznając konieczność wsparcia wrażliwych odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku wnosi następujące uwagi do projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Celem projektu jest przede wszystkim wsparcie gospodarstw domowych wykorzystujących energię elektryczną na własne potrzeby poprzez zamrożenie cen energii na poziomie z 2022 roku. Proponuje się także wypłatę dodatku elektrycznego dla gospodarstw, w których główne źródło ogrzewania jest zasilane energią elektryczną. Projekt wprowadza także zachęty do oszczędzania energii w postaci gwarantowanych rabatów na cenę energii w roku 2024.

W art. 3 projektu ustawy przyjmuje się limity rocznego zużycia prądu dla poszczególnych gospodarstw domowych, do których ustawowe zamrożenie cen energii będzie się odnosiło. Jednak w kryteriach zwiększających limity nie uwzględniono wielkości gospodarstwa domowego, od czego najbardziej zależy zużycie energii elektrycznej. Zwiększa się limity dla gospodarstw rolnych, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i odbiorców energii legitymujących się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Tak ukształtowane kryteria nie uwzględniają liczby członków gospodarstwa domowego, np. w rodzinach wielopokoleniowych korzystających z jednego punktu odbioru energii, czy rodzin z dziećmi, które nie legitymują się KDR, które uprawnione będą do takich samych limitów, co gospodarstwa jednoosobowe. Kryteria także nie uwzględniają szczególnych potrzeb osób niepełnosprawnych, których komfort życia i zdrowia zależy od urządzeń elektrycznych (np. respiratorów). Pomijanie szczególnych rodzajów gospodarstw domowych może wzbudzić w ich członkach poczucie niesprawiedliwości. Zdaniem Prezydium KK pomoc państwa powinna zawsze przede wszystkim docierać do osób najbardziej zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem. Dlatego kryteria przyjęte w projekcie uważamy za niewystarczające.

Rozdział IV projektu określa zasady wypłaty dodatku elektrycznego dla odbiorców energii, których główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego jest zasilane energią elektryczną. Wątpliwości budzi wyłączenie, w art. 26 ust. 2 projektu, z możliwości ubiegania się o ten dodatek gospodarstw wykorzystujących energię elektryczną pochodzącą z mikroinstalacji. Energia pozyskiwana z takich instalacji nie zaspokaja całkowitego zapotrzebowania na energię, a jedynie jej część. Zdaniem Prezydium KK w przypadku takich gospodarstw uzasadnionym jest ustalenie kryteriów zużycia energii, którym podlegałyby zasady wypłaty dodatku elektrycznego także dla posiadaczy mikroinstalacji.

W art. 49 zmienia się m.in. ustawę o finansach publicznych w taki sposób, że w latach 2022 i 2023 do wydatków stanowiących nieprzekraczalny limit wydatków ustalony w ustawie budżetowej nie wlicza się wydatków państwowych funduszy celowych, funduszy przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zdaniem Prezydium KK wyłączanie kolejnych wydatków z reżimu ustawy budżetowej sprawia, że obraz budżetu państwa staje się nieczytelny i coraz trudniejszy do oceny. Wątpliwości także budzi zmienianie zasad budżetowania wydatków w trakcie roku budżetowego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi uwagi do projektu z dnia 22 września 2022 r. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i sposobu odbywania aplikacji kuratorskiej.

Zmieniany art. 75 ustawy o kuratorach sądowych w ust. 2. wskazuje, iż zajęcia teoretyczne w ramach aplikacji kuratorskiej mają być realizowane przez uczelnię tj. Uczelnię Służby Więziennej.

Zgodnie z § 3 opiniowanego projektu rozporządzenia Uczelnia ma realizować zadania teoretyczne z wykorzystaniem platformy e-learningowej oraz w trybie stacjonarnym w formie zjazdu. Jednak w ciągu całego cyklu szkolenia aplikanta ma mieć miejsce tylko jeden zjazd. Obecność aplikanta na zjeździe ma być obligatoryjna, choć istnieje możliwość usprawiedliwienia nieobecności. W projekcie nie zawiera się jednak żadnych wskazań jaki jest cel tej szczególnej stacjonarnej formy nauczania jaką jest zjazd. Brak wskazania co do tego ile godzin szkoleniowych taki zjazd powinien obejmować (skoro jest to stacjonarny tryb nauki) oraz jaki szczególny zakres tematyczny powinien być przedstawiony na zjeździe (czyli materia, która nie może zostać wyłożona online, a która wymaga obecności aplikanta w miejscu szkolenia). Jest to o tyle istotne, iż z założenia, jak jest wskazane w projekcie, Uczelnia realizuje zajęcia teoretyczne. W tym kontekście forma zjazdu, która generuje dodatkowe koszty organizacyjne i wymaga dodatkowego zaangażowania czasowego, nie wydaje się być uzasadniona.

W projekcie rozporządzenia brak informacji, kto ponosi koszty dojazdu na i ze zjazdu, a w przypadku gdyby zjazd trwał kilka dni, koszt zakwaterowania aplikanta kuratorskiego i wyżywienia. Projekt ustawy w zmienianym art. 75 wskazuje, iż sąd okręgowy pokrywa koszty zajęć teoretycznych realizowanych przez Uczelnię na podstawie umowy zawartej z Uczelnią. Projekt zarówno ustawy jak i rozporządzenia milczy na temat tego kto ponosi koszty dojazdu i zakwaterowania. Obowiązek udziału aplikanta w zjeździe ma wynikać z przepisów rozporządzenia, a nie z polecenia służbowego, brak więc podstaw do ponoszenia kosztów przejazdów i zakwaterowania podczas zjazdu przez pracodawcę aplikanta kuratorskiego. Tym samym uzasadnione są obawy, iż kosztami tymi zostaną obciążeni sami aplikanci.

W kontekście braku wskazania czemu właściwie zjazd ma służyć, ile ma trwać i jaka ma być tematyka spotkania zjazdowego, rozwiązanie to nie zasługuje na aprobatę.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia zmiany zaproponowane w komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych.

Szeroko rozumiana cyfryzacja stosunków pracy nie pozostaje bez wpływu na warunki pracy. Stawia to związki zawodowe przed nowymi wyzwaniami związanymi z ochroną pracowników pracujących z wykorzystaniem najnowszych technologii lub których praca jest zorganizowana lub oceniana za pomocą tychże. Stąd dostęp do informacji dotyczących zasad na jakich skonstruowane są algorytmy lub systemy sztucznej inteligencji wykorzystywane w pracy stał się niezbędnym do prowadzenia działalności związkowej, w tym do sprawowania kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy. Poszerzenie katalogu informacji, których pracodawca jest obowiązany udzielić na wniosek zakładowej organizacji związkowej o „parametry, zasady i instrukcje, na których opierają się algorytmy lub systemy sztucznej inteligencji, które mają wpływ na podejmowanie decyzji, a które mogą mieć wpływ na warunki pracy i płacy, dostęp do zatrudnienia i jego utrzymanie, w tym profilowanie” pozwoli zakładowym organizacjom związkowym na skontrolowanie pod kątem zgodności z prawem stosowanych zasad, co przyczyni się do wzmocnienia ochrony pracowników i przestrzegania prawa pracy.

Decyzja
Prezydium KK
nr 126/22
ws. opinii o projekcie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie ws. stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza zastrzeżenia do propozycji wprowadzenia w rozporządzeniu w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego nowego niestałego składnika wynagrodzenia, tj. stołecznego dodatku specjalnego.

Z jednej strony w uzasadnieniu projektu jako ratio legis wskazano założenie, zgodnie z którym świadczenie pracy w sądach i prokuraturach, których siedziba znajduje się w Warszawie, należy do najbardziej wymagających pod względem kompetencji, odporności na stres, dyspozycyjności, odpowiedzialności i realizacji zadań wymagających szczególnego nakładu pracy. Z drugiej strony jednoznacznie określono główny cel projektowanej instytucji dodatku specjalnego, którym jest zapobieżenie strukturalnym problemom kadrowym występującym w warszawskich sądach i prokuraturach, związanym z niewystarczającą obsadą na stanowiskach urzędniczych.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że pomysł wprowadzenia przedmiotowego dodatku jest nietrafiony, ponieważ pracownicy (również Ci świadczący pracę w sądach i prokuraturach warszawskich) oczekują wyższych wynagrodzeń zasadniczych, a nie doraźnych, jednorazowych środków finansowych dla wybranej grupy pracowników, które w dłuższej perspektywie czasu nie rozwiążą problemów kadrowych w poszczególnych jednostkachsądownictwa powszechnego i powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury.

Odnosząc się do podstawowego założenia istnienia szczególnego dodatku specjalnego, należy podnieść, że rozszerzone kompetencje sądów warszawskich, o których mowa w uzasadnieniu projektu w znakomitej większości dotyczą dwóch jednostek organizacyjnych, tj. Sądu Okręgowego w Warszawie i Prokuratury Okręgowej w Warszawie, a w warstwie merytorycznej dotyczą niemal wyłącznie orzeczników. Dlatego też nie można zgodzić się z argumentami podanymi w uzasadnieniu m.in. co do szczególnych kompetencji, większego zakresu obowiązków służbowych, czy też obciążenia pracą urzędników ww. jednostek mających siedzibę w Warszawie, albowiem dotyczy to wszystkich sądów i prokuratur w Polsce, które od wielu lat borykają się z problemami kadrowymi. Przykładem są np. małe jednostki, w których ze względu na braki kadrowe, pracownicy są obciążani tak wieloma zadaniami, że wyspecjalizowani są w różnych dziedzinach. W sądach i prokuraturach warszawskich można z całą pewnością powiedzieć o bardzo dużej liczbie wpływających i rozpoznawanych spraw, co niewątpliwie przekłada się na tempo wykonywanej pracy pod presją czasu, jednak pod względem nakładu wykonywanie czynności nie odbiega od tych wykonywanych w innych miejscach w kraju, gdyż wszystkie jednostki obowiązują te same przepisy.

Trudno nie zgodzić się z twierdzeniem, że sądy i prokuratury w Warszawie od lat mają strukturalne problemy kadrowe i borykają się z ogromnymi trudnościami w zakresie trwałego obsadzenia wakatów urzędniczych. Dotyka to większości jednostek sądownictwa w Polsce, jednak skala tego zjawiska w Warszawie, z uwagi na koncentrację na niewielkim obszarze wielu dużych sądów (w tym dwóch największych w Polsce), jest najbardziej widoczna.

Nawiązując do samego brzmienia proponowanych zmian należy podkreślić, że norma regulująca przyznanie stołecznego dodatku specjalnego zawiera bardzo ogólną treść. Wskazuje bowiem tylko na określoną grupę osób uprawnionych do jego otrzymania (urzędnik zatrudniony w sądzie lub w powszechnej jednostce organizacyjnej prokuratury mających siedzibę na obszarze m.st. Warszawy), tymczasowy charakter świadczenia (może zostać przyznany na „nieokreślony” czas określony) i jego maksymalną wysokość (25% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku z tytułu zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji łącznie), nie wskazując na żadne inne dodatkowe przesłanki, które zostały przedstawione dopiero w uzasadnieniu projektu (np. świadczenie pracy na obszarze m.st. Warszawy). W związku z powyższym jedynym kryterium przyznania dodatku jest fakt zatrudnienia w jednym z warszawskich sądów lub prokuratur. Łącznie z dodatkiem specjalnym przyznanym w najwyższej wysokości tj. 40%, będzie on wynosił 65% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku z tytułu zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji łącznie. Z pewnością zaś projektowana regulacja nie koresponduje z zasadą zaufania do państwa i wybrzmiewającą z orzecznictwa lojalności państwa wobec adresata norm prawnych. Nie gwarantuje bowiem unormowań o maksymalnej przewidywalności rozstrzygnięć podejmowanych przez organy stosujące prawo (por. wyrok z dnia 11 maja 2004 r., sygn. akt K 4/03, OTK ZU 2004, nr 5, poz. 41). Wobec braku precyzyjnych regulacji nie jest także do pogodzenia z transparentnością i przewidywalnością wydatkowania środków publicznych oraz kształtowania wynagrodzeń osób zatrudnionych w sądach i prokuraturze.

Ponadto na negatywną ocenę zasługuje propozycja sposobu finansowania stołecznego dodatku specjalnego, którego źródłem mają być oszczędności wypracowane przez dany sąd lub prokuraturę, które to środki już w latach ubiegłych w dużej mierze wydatkowane były na przyznanie pracownikom dodatków specjalnych. W efekcie tworzy się iluzję podejmowania działań zaradczych wobec bardzo trudnej sytuacji kadrowej sądów i prokuratury, nie przeznaczając na ten cel dodatkowych środków finansowych.

Prezydium KK stwierdza, że wprowadzenie stołecznego dodatku specjalnego w żaden sposób nie poprawi sytuacji, w tym kadrowej, w warszawskich sądach i prokuraturach. Dodać należy, że strona społeczna od wielu lat żąda systemowych rozwiązań w celu uregulowania płac w sądownictwie powszechnym, jak i jednostkach organizacyjnych prokuratury. Problem ten był poruszany m.in. w dezyderacie Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, postanowieniu sygnalizacyjnym Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym waloryzacji wynagrodzeń, wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie systemowego, ustawowego uregulowania płac w sądach i prokuraturach.