Miesiąc: marzec 2022

Decyzja Prezydium KK nr 33/22 ws. opinii o Krajowym Programie Reform 2022/2023

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność” po analizie projektu Krajowego Programu Reform 2022/2023 (dalej: KPR) przedstawia następującą ocenę.

  1. Struktura tegorocznej edycji KPR jest oparta głównie na wyzwaniach określonych w zaleceniach Rady dla Polski z lat 2019 i 2020, a także związanych z odbudową gospodarczą poprzez Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (zwany dalej KPO). Warto podkreślić, że wybór działań wskazanych w KPO musi być na tyle precyzyjny, aby odzwierciedlał wyzwania społeczne, gospodarcze czy środowiskowe w perspektywie rocznej. Jest to o tyle trudne, że KPO oparty jest o sześć komponentów, a każdy zawiera zestaw działań podzielonych na reformy oraz związane z nimi inwestycje. Ponadto projekt KPR zawiera szerszą niż dotychczas informację na temat realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju oraz odniesienie się do zasad Europejskiego Filaru Praw Socjalnych.
    Wyjątkowym elementem tegorocznego projektu KPR jest informacja na temat działań podejmowanych w związku z agresją Rosji na Ukrainę.
  2. Scenariusz makroekonomiczny
    Zgodnie ze wstępem do projektu KPR-u – państwa członkowskie przekazują Komisji Europejskiej aktualizację Programów Stabilności lub Konwergencji, co ma potwierdzić spójność procesów programowania reform strukturalnych i planowania budżetowego. Mając na uwadze słuszność stwierdzenia o spójności procesów, Prezydium KK od wielu lat domaga się uzupełnienia KPR-u o scenariusz makroekonomiczny na etapie jego  opiniowania.
  3. Odpowiedź na wyzwania
    Zapewnienie stabilności finansów publicznych
    W związku z tym, że w projekcie KPR-u zaplanowano publikację koncepcji określającej strukturę i szczegółowe klasyfikacje jednolitego planu kont zintegrowanego z klasyfikacją budżetową na I kwartał 2022 r. trzeba zadać pytanie jak dalece zaawansowane są prace nad koncepcją i czy dotrzymanie tego terminu jest możliwe.
    Zapewnienie stabilności finansów publicznych powinno być również powiązane z transparentnością budżetu państwa. Tworzenie poza budżetem państwa funduszy, agencji i innych jednostek, które nie są włączane do monitorowanego przez parlament zakresu finansów publicznych, prowadzi do omijania reguł budżetowych. Także pojawianie się rozwiązań budżetowych, np. przekazywanie skarbowych papierów wartościowych zamiast dotacji czy wypychanie niektórych wydatków poza budżet państwa, mające na celu omijanie reguł i prawnie wiążących ograniczeń, nie służy jasności zasad podziału i rozliczania środków budżetowych.
    Zwiększenie aktywności zawodowej (osoby starsze, kobiety). Dostęp do opieki nad dziećmi. Ograniczenie segmentacji rynku pracy. Udoskonalenie elastycznych form organizacji pracy i pracy w obniżonym wymiarze czasu

A.4.1 Efektywne instytucje na rynku pracy
Pomimo wielokrotnych zapowiedzi ze strony rządowej oraz pytań ze strony m.in NSZZ “Solidarność” nadal partnerzy społeczni nie otrzymali projektu ustawy reformującej funkcjonowanie publicznych służb zatrudnienia co uznajemy za zupełnie niezrozumiałe.
Prezydium KK proponuje, tak jak w wypadku planowanych konsultacji z partnerami społecznymi np. na temat potencjału układów zbiorowych, aby podobna informacja została zawarta na końcu zdania:
IV kwartał 2022 r: zatwierdzenie przez Radę Ministrów ustawy dot. PSZ i polityki rynku pracy, o następującej treści: „po przeprowadzeniu procesu konsultacji z partnerami społecznymi zarówno założeń jak i projektu ustawy”.
Ponadto nie jest jasne co autorzy mają na myśli wskazując na konsultacje z partnerami na temat potencjału układów zbiorowych. Powszechnie wiadomo, że potencjał układów zbiorowych jest ogromny, jednak ze względu na słaby dialog społeczny szczególnie na poziomie ponadzakładowym i branżowym w Polsce,potencjał ten jest niewykorzystany. NSZZ „Solidarność” wielokrotnie wskazywał na brak niezbędnych uregulowań, które wzmocniłyby dialog społeczny np. brak możliwości uzyskania zabezpieczenia w postępowaniu sądowym dla bezprawnie zwalnianych związkowców oraz słabość działania organów ochrony prawa w przypadku działań antyzwiązkowych, co niestety przekłada się na niezadawalający poziom uzwiązkowienia w Polsce. Rolą państwa jest prowadzenie takiej polityki aby wzmacniać dialog społeczny i rozpowszechniać oraz promować rokowania zbiorowe. Taki zapis powinien się znaleźć w KPR. Warto w tym miejscu wskazać, że w ramach prac RDS na wniosek NSZZ “Solidarność” została zlecona ekspertyza na temat układów zbiorowych w Polsce.
W KPR zaplanowano przeprowadzenie badania potencjalnej roli jednolitej umowy o pracę w celu zwiększenia elastyczności i bezpieczeństwa na polskim rynku pracy, nie wskazując co należy rozumieć przez jednolitą umowę o pracę, o jakie konkretnie rozwiązanie prawne chodzi. W Polskim systemie prawa nie ma instytucji jednolitej umowy o pracę. Powstaje poważne pytanie co oznacza elastyczność w kontekście jednolitej umowy o pracę. Jeśli jednolita umowa o pracę, o której mowa w opracowaniu to ta sama umowa, o której mowa w komunikacie Komisji Europejksiej: Enhancing labour market funcioning, combatting segmentation: a proposal for „single” open – ended contract. Commission note, EMCO/16/050411/EN,  to należy wskazać, iż spotkała się już ona z krytyką świata nauki, m.in przez dr L. Mitrusa : „Zasadniczym skutkiem wprowadzenia jednolitej umowy o pracę byłaby likwidacja podziału umów o pracę na terminowe oraz bezterminowe. W praktyce nastąpiłaby rezygnacja z umów terminowych w tradycyjnym rozumieniu tego pojęcia. Celowość takiego zabiegu budzi poważne wątpliwości. Umowy terminowe mają swój cel i przeznaczenie, a w wielu przypadkach odpowiadają interesom obydwóch stron. Bez wątpienia problemem jest natomiast nadużywanie zatrudnienia terminowego. Powtarzające się umowy tego rodzaju mogą okazać się swoistą pułapką, w praktyce uniemożliwiającą powstanie bezterminowego stosunku pracy. Mogą zarazem utrwalać zatrudnienie nietrwałe i niepewne, które jest również określane jako prekariat” Jednolita umowa na czas nieokreślony? L.Mitrus,[1].
NSZZ „Solidarność” podziela powyższe obawy czemu dawał wyraz w dotychczasowych dyskusjach na temat tzw. otwartego kontraktu.
A.4.5 Rozwiązania na rzecz dłuższego pozostawania na rynku pracy osób w wieku średnim i starszych ( 50+)
Wskazanie jedynie na przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. jest wysoce niewystarczające. Brakuje tutaj wkładu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Ten obszar nie powinien się ograniczać do zmian podatkowych. Należy zwrócić uwagę na konieczność zapewnienia spójności pomiędzy przedstawionymi przez Rząd planami i strategiami. Dla przykładu w Krajowym Planie Działania na rzecz Zatrudnienia przewiduje się oskładkowanie wszystkich umów zleceń dopiero w 2024 r., co jest zbyt odległym terminem, natomiast w KPR planuje się tę zmianę na początku 2023 r., co należy ocenić pozytywnie.
A4.2 Reforma na rzecz poprawy sytuacji rodziców na rynku pracy poprzez zwiększenie dostępu do opieki nad dziećmi do lat 3.
Na czym ma polegać reforma na rzecz poprawy sytuacji rodziców na rynku pracy?
Trudno nazwać reformą działania, które trwają od wielu lat. Prezydium KK proponuje użyć sformułowania „kontynuacja reform”. Powstaje pytanie czy celem tej reformy jest stworzenie systemu informatycznego czy też inne zmiany systemowe ?
Ograniczenie segmentacji rynku pracy i udoskonalenie form organizacji pracy i pracy w obniżonym wymiarze czasu.
A.4.4 Uelastycznienie form zatrudnienia, w tym wprowadzenie pracy zdalnej
Na stronie 13 wymieniono nowelizację Kodeksu pracy dotyczącą pracy zdalnej oraz rozwiązania uelastyczniające formy organizacji pracy. Takie zasygnalizowanie zmian w kodeksie pracy jest zupełnie nieczytelne. Nowelizacja kodeksu pracy (poza pracą zdalną) wynika z transpozycji dwóch dyrektyw do sierpnia 2022 r, co powinno być wprost zapisane w KPR (znajduje się tylko w załączniku) Należy pamiętać, że elastyczne zatrudnienie nie gwarantuje odpowiedniej ochrony zatrudnionym.
W związku z ostatnimi danymi dotyczącymi dzietności należałoby przyjrzeć się podstawom zatrudnienia młodych kobiet, które często na początku swojej kariery zawodowej są traktowane mniej korzystnie. Realizowanie funkcji macierzyńskich przez kobiety powoduje, że znajdują się one w gorszej sytuacji na rynku pracy. Jednocześnie proponuje się im zatrudnienie w elastycznych formach zatrudnienia.
Poprawa sytuacji, zwłaszcza młodych kobiet, nie może polegać jedynie na promowaniu elastycznych form zatrudnienia. W KPO brakuje konkretnych rozwiązań w tym zakresie
Wspieranie wysokiej jakości kształcenia i umiejętności zgodnie z potrzebami rynku pracy
Program „Laboratoria przyszłości”
Na stronie 18 brakuje informacji o koszcie całkowitym oraz koszcie w 2022 r. programu “Laboratoria przyszłości” ( MEiN)
Zwiększenie innowacyjności gospodarki
Ad 1. Proponujemy w pierwszym zdaniu użycie właściwej formy wyrazów: wynalazkom, innowacjom.
A2.1.1 Inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację w przedsiębiorstwach
Wydaje się być uzasadnione wskazanie wprost określonych inwestycji. Czytający może mieć problem z odkodowaniem co konkretnie oznacza „zapewnienie odpowiedniego poziomu cyfryzacji i robotyzacji“
Poprawa regulacji i klimatu inwestycyjnego. Zwiększenie roli konsultacji społecznych.
F2.1 Usprawnienie procesu stanowienia prawa
Należy pozytywnie ocenić realizację zaleceń dot. zapewnienia skutecznych konsultacji publicznych i zaangażowania partnerów społecznych w proces kształtowania polityki (CSR3 2019 i CSR4 2020) poprzez podniesienie jakości stanowionego prawa i zapowiedź uchwalenia nowelizacji Regulaminów Sejmu, Senatu i Rady Ministrów, która wprowadzi obowiązkową ocenę skutków i konsultacje społeczne projektów ustaw zgłaszanych przez posłów i senatorów. Umożliwi to ukrócenie praktyki stosowania procedury przyspieszonej do przypadków dokładnie określonych i wyjątkowych.
Jednakże zdaniem NSZZ „Solidarność” skupienie się na technicznym aspekcie dostępu do projektów wraz z uzasadnieniami oraz oceną skutków regulacji na specjalistycznym portalu nie rozwiąże problemu przeprowadzania konsultacji publicznych na odpowiednim poziomie.
Na chwilę obecną biorąc pod uwagę kwestię naruszeń art. 19 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 263 z późn.zm.) w procesie opiniowania przekazanych do konsultacji założeń i projektów aktów prawnych można stwierdzić, że w przypadku 64% otrzymanych do konsultacji w 2021 roku projektów aktów prawnych doszło do wystąpienia co najmniej jednego naruszenia zasad ustawy o związkach zawodowych.
Coraz częstszą staje się praktyka przekazywania  do Sejmu projektów rządowych bez konsultacji społecznych. Przekazywaniu projektów rządowych na etapie prac sejmowych zazwyczaj towarzyszy szybki proces uchwalania danych aktów, co utrudnia przeprowadzenie analizy i tworzy iluzję przeprowadzenia konsultacji społecznych.
Proponowany obowiązek ogłaszania ujednoliconego tekstu aktu prawnego niezwłocznie po jego nowelizacji pozwoli na łatwiejsze poruszanie się w przepisach. Natomiast zastrzeżenia budzi pomysł tłumaczenia istotnych aktów prawnych z wykorzystaniem narzędzi do automatycznego tłumaczenia, które mogą nie uwzględniać specyfiki zagadnienia – co w konsekwencji może prowadzić do zniekształceń treści.
Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw i administracji publicznej
C2.1 Zwiększenie skali zastosowań rozwiązań cyfrowych w sferze publicznej, gospodarce i społeczeństwie
System Zdalnej Pracy oraz Nauki (SZPON) jest ciekawym rozwiązaniem i powinno zostać przedstawione partnerom społeczny przy okazji konsultacji zmian do kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej, ale tak się nie stało.  Utworzenie Centrum Kompetencji Cyfrowych zasługuje na pozytywną ocenę, partnerzy społeczni powinni być włączeni w ocenę programu. Ważnym elementem jest stworzenie sieci liderów rozwoju cyfrowego, którzy wspomogą obywateli w podnoszeniu kompetencji cyfrowych.
C2.1.3. E-kompetencje
Treść zawiera jasny czytelny opis czym będzie Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych oraz jakie będą jego koszty, co zasługuje na pozytywną ocenę z punktu widzenia techniki budowania KPR-u.
Poprawa opieki zdrowotnej. Zapewnienie wystarczających zasobów. Przyspieszenie wdrażania usług e- zdrowie.
Prezydium KK uważa, że reforma nie powinna ograniczać się jedynie do zwiększenia liczby personelu medycznego.
D1.2 Zwiększenie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych podmiotów leczniczych na poziomie powiatowym
Pozytywnie należy ocenić dostrzeżenie potrzeby tworzenia miejsc opieki długoterminowej i geriatrycznej. Powstaje wątpliwość czy szpitale powiatowe są tym miejscem koncentracji tej opieki. Z treści KPR wynika, że w jego ramach ma nastąpić przegląd takiej możliwości, co należy ocenić pozytywnie. Jeżeli się okaże, że wskazana koncepcja nie jest możliwa do realizacji – oczekiwany rozwój opieki długoterminowej i geriatrycznej nie będzie realizowany, ponieważ nie wskazano alternatywy w wypadku negatywnej uchwały RM będącej wynikiem strategicznego przeglądu.
D1.1.1 Rozwój i modernizacja infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych
W Części : Najważniejsze działania w perspektywie roku (strategia wdrażania) znajduje się zdanie o treści: „To zaproszenie i wszystkie kolejne zaproszenia opierają się na jasnych i przejrzystych kryteriach oraz procedurach” wydaje się zbędne, ponieważ jest oczywiste, że tak powinno wyglądać zaproszenie. W innym wypadku takie zdanie powinno być umieszczone we wszystkich miejscach KPR, gdzie jest mowa o naborze wniosków.
Odpowiedź na wyzwania związane z napływem uchodźców w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie
Prezydium KK zwraca uwagę, że już weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, a w dniu 23.03 br. została uchwalona przez Sejm jej nowelizacja. W związku z powyższym konieczna jest zmiana treści ramki na stronach 63-64.
Ponadto na stronie 66 nie określono daty początkowej realizacji Resortowego Programu Aktywizacyjnego dla Cudzoziemców (2022-2025). Sposób finansowania programu z rezerw Funduszu Pracy wzbudza poważne wątpliwości tym bardziej, że sami autorzy wskazują na uzależnienie takiego finansowania od sytuacji Funduszu Pracy. Założenia i cele programu są jak najbardziej słuszne, zważywszy na aktualną i przyszłą sytuację na rynku pracy związaną z napływem uchodźców z Ukrainy na skutek wojny Rosji z Ukrainą. Zdaniem Prezydium KK Program  powinien być finansowany ze środków unijnych.
4.Realizacja celów zrównoważonego rozwoju
Prezydium KK wnioskuje o bardziej precyzyjne uzasadnienie dlaczego Polska stoi na stanowisku, że oparcie strategii rozwojowej UE na koncepcji Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG) nie powinno oznaczać uwzględnienia wszystkich celów w dokumentach związanych z semestrem europejskim.
SDG3.
Na stronie 68 wskazano na realizację Programu Profilaktyka 40 plus. Prezydium KK proponuje uzupełnienie tej części o informacje ile osób skorzystało z Programu, mając na uwadze, że ma się on zakończyć już pod koniec czerwca 2022 r. oraz ile osób w wyniku tych działań profilaktycznych mogło podjąć odpowiednie leczenie.
SDG8.
Zupełnie niezrozumiałe jest zamieszczenie w tej części zdania o pracy zdalnej i wskazanie, że wyzwaniem jest dążenie do zwiększenia jej elastyczności. Również na stronie 70 Programu jest nawiązanie do pracy zdalnej. Można odnieść wrażenie, że wprowadzenie do kodeksu pracy  pracy zdalnej jest głównym remedium na wszystkie wyzwania
SDG 7, SDG 13
W procesie transformacji energetycznej skłaniamy się ku jak największej dywersyfikacji OZE z wykorzystaniem lokalnych i krajowych możliwości i idei.
Z punktu widzenia NSZZ „Solidarność”, rzuca się w oczy brak konkretnych programów tworzenia nowych, trwałych i godnych miejsc pracy w miejsce tych utraconych w wyniku transformacji, a przecież jest to jedno z podstawowych założeń tzw. sprawiedliwej transformacji.Dokument nie szacuje kosztów społecznych transformacji energetycznej i nie przygotowuje społeczeństwa na kolejne wzrosty cen energii. Jako związek zawodowy widzimy konieczność współdziałania nie tylko na etapie oceny i rzetelnej konsultacji projektu, ale przede wszystkim na etapie wprowadzania zapisów w życie ( z opinii do KPO)
SDG 9
Prezydium KK pozytywnie odnosi się do Programu Rozwijania potencjału administracji publicznej w celu wspierania działań na rzecz SDG-s i zrównoważonego rozwoju, ale podkreśla, że budowanie tego potencjału i utrzymanie odpowiedniego poziomu usług publicznych nie powiedzie się , jeżeli będzie nadal postępowała fluktuacja kadr spowodowana nieadekwatnym poziomem wynagrodzeń.
5. Komplementarność z funduszami UE
Informacja ma charakter ogólny. Wydaje się uzasadnione, aby w treści KPR-u znalazła się informacja na temat tego jakie elementy KPO nie znalazły się w tegorocznym KPR i dlaczego? Jeżeli umieszczenie w treści KPR będzie niemożliwe – Prezydium KK wnioskuje o pisemną informację.
6. Instytucjonalny proces opracowania KPR oraz zaangażowanie Interesariuszy.
Prezydium KK wnosi o umieszczenie Stanowiska Partnerów Społecznych w sprawie opinii do rozporządzenia dotyczącego powołania Zespołu ds. semestru europejskiego w tej części KPR-u ( stanowisko w załączeniu). Realizacja projektów
NSZZ „Solidarność” aktualnie realizuje projekt „ Efektywność Dialogu Społecznego w dobie pandemii na przykładzie porozumień zawartych przez Partnerów Dialogu Autonomicznego”
7. Załączniki:
Załącznik nr 3: W zakresie równego traktowania oraz wyrównywania szans kobiet i mężczyzn. Zwracamy uwagę, że powoływany w tabeli Krajowy Program na rzecz Równego Traktowania 2022-2030 nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów. Ponadto w obliczu nagłego napływu uchodźców z Ukrainy istnieje pilna potrzeba wypracowania modeli nauki języka ukraińskiego nauczycieli na wszystkich szczeblach edukacji..
Punkt 6 dotyczący wynagrodzeń oraz 10 jest pusty – nie wskazano żadnych działań oraz zakładanego wpływu jakościowego i ilościowego. Prezydium wnosi o wyjaśnienie tej sytuacji.
Opisane w punkcie 7 działania są niewystarczające, ponieważ w większości wynikają z transpozycji do polskiego porządku dyrektyw unijnych. W tym punkcie nie wskazano żadnego działania, które zdaniem Prezydium powinno się znaleźć, dotyczącego ochrony i warunków pracy pracowników tzw. platformowych.
Inne
W całym KPR należy zastąpić wyrażenie osoby niepełnosprawne wyrażeniem: osoby z niepełnosprawnościami.

Decyzja Prezydium KK nr 32/22 ws. opinii o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UC118)

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie innych ustaw (projekt z dnia 4 lutego 2022 r.), zwany dalej „projektem ustawy nowelizacyjnej” ma na celu implementację dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r.   sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 186, str. 105) i 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającą dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE L 188, str. 79). Ponadto, projekt ustawy nowelizacyjnej ma na celu wprowadzenie zmian zapewniających pełną zgodność przepisów dotyczących wypowiadania umów o pracę na czas określony z dyrektywą Rady 1999/70/WE z dnia 29 czerwca 1999 r. dotyczącą Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) wzwiązku z wystąpieniem Komisji Europejskiej dotyczącym nieuzasadnionego nierównego traktowania w zakresie warunków wypowiadania umów o pracę pracowników zatrudnionych na czas określony w porównaniu z pracownikami zatrudnionymi na czas nieokreślony.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” ocenia, że zaproponowany w projekcie ustawy nowelizacyjnej sposób implementacji obu wspomnianych wyżej dyrektyw, co do zasady, zasługuje na pozytywną ocenę. Zmierza on do realizacji celów, dla których wydane zostały obie wskazane wyżej dyrektywy. Zawiera on propozycje zmian rozszerzających dotychczasowy zakres prawa pracowników do informacji dotyczących warunków zatrudnienia jak również ich uprawnienia rodzicielskie. Propozycja objęcia umów o pracę na czas określony tzw. powszechną ochroną trwałości stosunku pracy zmierza do wyeliminowania zjawiska nadużywania umowy o pracę na czas określony jako podstawy zatrudnienia i stanowi wyraz realizacji postulatu formułowanego już od wielu lat przez NSZZ „Solidarność”.

Jednocześnie Prezydium Komisji Krajowej zgłasza następujące uwagi szczegółowe:

  1. Zaproponowana w projekcie ustawy nowelizacyjnej regulacja uzależniająca maksymalną długość okresu, na który może być zawarta umowa o pracę na okres próbny od długości okresu, na który strony zamierzają zawrzeć umowę na czas określony nie spełni zakładanych celów społecznych. Zawierając umowę o pracę na okres próbny strony nie muszą mieć zgodnego zamiaru późniejszego zawarcia jakiejkolwiek umowy o pracę. Tym bardziej nie muszą planować późniejszego zawarcia umowy na ściśle określony czas. Regułą zatem będzie tak, jak i do tej pory, zawieranie umów o pracę na okres próbny na maksymalny możliwy czas tj. na 3 miesiące. Posiadanie zgodnego zamiaru zawarcia późniejszej umowy na ściśle określony czas będzie zresztą w praktyce nie do udowodnienia.
  2. W ramach proponowanych zmian w art. 29 k.p. przewiduje się, że § 1 będzie brzmiał „Umowa o pracę określa strony umowy, adres siedziby pracodawcy, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną – adres zamieszkania, a także rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: … pkt 2) miejsce lub miejsca wykonywania pracy albo informację, że pracownik sam określa miejsce wykonywania pracy (…)”. Za niepokojące należy uznać rozwiązanie przewidujące umieszczenie w treści umowy o pracę, iż w umowie o pracę będzie można zawrzeć informację o miejscu wykonywania pracy określoną przez pracownika. Miejsce wykonywania pracy powinno zostać uzgodnione przez strony stosunku pracy. Określanie miejsca wykonywania pracy przez pracownika może negatywnie wpływać na kwestię bezpieczeństwa i higieny pracy, a w konsekwencji na jego uprawnienia w późniejszym czasie (np. w razie wypadku przy pracy może się okazać, że z powodu określenia miejsca pracy przez pracownika samodzielnie, utrudnione będzie przeprowadzenia postępowania powypadkowego). Określenie miejsca wykonywania pracy przez samego pracownika według art. 4 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2019/1152 zostało wskazane jako alternatywa w przypadku braku stałego lub głównego miejsca pracy, gdy pracownik będzie zatrudniony w różnych miejscach. Tymczasem sformułowanie art. 29 § 1 pkt 2) k.p. dopuszcza określenie w umowie miejsca pracy w liczbie mnogiej, czyli ich wymienienie w umowie o pracę, co przyczyni się chociażby do trudności w określeniu właściwości miejscowej sądu pracy w przypadku, gdy pracownik nie będzie chciał lub mógł pozywać pracodawcę mającego siedzibę na drugim końcu Polski. Art. 461 § 1kodeksu postępowania cywilnego mówi o właściwości według wyboru powoda: sąd właściwy dla pozwanego lub sąd, w którego obszarze właściwości praca była wykonywana.
  3. Nowelizacją dodany zostanie do kodeksu pracy art. 9413, który odnosi się do czasu pracy. Projektowany przepis będzie stanowił, że „w przypadku zobowiązania pracodawcy do przeprowadzenia szkoleń pracowników niezbędnych do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku, jeśli zobowiązanie to wynika z układu zbiorowego pracy, innego porozumienia zbiorowego lub z regulaminu ustalanego w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników, albo gdy obowiązek przeprowadzenia takich szkoleń wynika z przepisów prawa lub umowy o pracę oraz w przypadku szkoleń odbywanych przez pracownika na podstawie polecenia przełożonego, szkolenia takie odbywają się na koszt pracodawcy oraz, w miarę możliwości, w godzinach pracy pracownika. Czas szkolenia odbywanego po godzinach pracy pracownika wlicza się do jego czasu pracy”. Przepis rozwiąże problem czasu szkoleń, które powinny być odbywane w godzinach pracy pracownika, jednak nie wydaje się konieczne określanie w przepisie, że szkolenia powinny odbywać się w czasie pracy „w miarę możliwości”.
  4. Wątpliwości budzi proponowana regulacja urlopu opiekuńczego. W projekcie proponuje się, aby urlop miał charakter bezpłatny tzn. aby w trakcie trwania tego urlopu pracownikowi nie przysługiwało prawo ani do wynagrodzenia za pracę ani do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłków). Bezpłatny charakter urlopu opiekuńczego będzie zniechęcać pracowników do korzystania z tego uprawnienia. W razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad członkiem rodziny pracownicy, aby nie stracić dochodu, będą w pierwszej kolejności korzystać ze zwolnienia lekarskiego i prawa do zasiłku opiekuńczego oraz urlopu wypoczynkowego a urlop opiekuńczy będzie ostatecznością, po którą pracownicy będą sięgać w przypadku wyczerpania prawa do zasiłku opiekuńczego oraz po wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Dlatego, w ocenie Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, należy przyznać pracownikom korzystającym z urlopu opiekuńczego prawa do wynagrodzenia bądź prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa. Podobne wątpliwości budzi proponowana w projekcie konstrukcja prawa pracownika do zwolnienia od pracy w pilnych sprawach rodzinnych. Przyznanie pracownikom za czas tego zwolnienia prawa do wynagrodzenia w wysokości jedynie połowy normalnego wynagrodzenia nie będzie stanowić zachęty do korzystania z tego uprawnienia.
  5. Przewidziana w projektowanym  art. 1731 § 3 k.p. definicja członka rodziny jest zbyt wąska. Projekt nie uwzględnia faktycznych więzi rodzinnych i sprawowanej opieki nad członkami rodziny obejmujących także dziadków, ciotki, wujków i teściów. Nie odpowiada na realne potrzeby pracowników. Nie z każdą z tych osób pracownik będzie wspólnie zamieszkiwał.
  6. Zastanawiające jest również odesłanie do art. 1832 k.p. w przypadku urlopu opiekuńczego. Projektowany art. 1832 k.p. przewiduje, że „pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu na warunkach nie mniej korzystnych od tych, które by obowiązywały, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu”. Oznacza to, że po skorzystaniu przez pracownika nawet z jednego dnia urlopu opiekuńczego pracodawca będzie mógł powierzyć mu inne równorzędne stanowisko pracy. Odesłanie z art. 1733 k.p. do art. 1832 k.p. może powodować, że pracownicy nie będą zainteresowani instytucją urlopu opiekuńczego.
  7. Ponadto, w projektowanym art. 1731 § 4 k.p. sztywno został ujęty termin złożenia wniosku o udzielenie urlopu opiekuńczego. Wniosek składany jest w terminie 3 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Wydaje się, że w projektowanym przepisie powinno się wskazać, iż termin złożenia wniosku to „co najmniej 3 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu”.
  8. Inną sprawą są trudności interpretacyjne, które budzić będą przepisy określające przesłanki udzielenia pracownikowi urlopu opiekuńczego, które posługują się zwrotami nieostrymi takimi jak „zapewnienie wsparcia” czy też osoba „wymagająca znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych” czy też przepisy określające warunki skorzystania przez pracownika ze zwolnienia od pracy w pilnych sprawach rodzinnych, które posługują się terminem „siła wyższa”.
  9. Podobne wątpliwości natury interpretacyjnej, ale także dowodowej wywoływać będą również inne nowe zwroty nieostre, którymi posługują się przepisy projektu ustawy nowelizacyjnej takie jak „prowadzenie przygotowań w związku z zamiarem rozwiązania  stosunku pracy z pracownikiem” podlegającym szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy w okresie ciąży lub urlopu związanego z rodzicielstwem (art. 177 § 1 pkt 1 k.p.) czy też „zastosowaniu działania mającego skutek równoważny do rozwiązania umowy o pracę” (art. 294 § 1 k.p.). Jest to o tyle istotne, że w projekcie proponuje się również penalizację czynu polegającego na prowadzeniu przygotowań dotyczących zamiaru rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem, który złożył wniosek o udzielenie urlopu opiekuńczego oraz wniosku o elastyczną organizację pracy. Ma on zgodnie z proponowanym art. 281 § 1 lit. 3a k.p. stanowić wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
  10.  Na podstawie 1481 § 1 k.p. wprowadza się zwolnienie dla pracownika z powodu „siły wyższej”. Na podstawie § 3 pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy, o którym mowa w § 1, na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Należy zwrócić uwagę na to, iż treść przepisu została zredagowana na wzór urlopu na żądanie, biorąc pod uwagę konieczność zgłoszenia wniosku najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia, a nie właśnie na kształt treści art. 188 k.p., który jest pozbawiony tego typu ram udzielenia zwolnienia, a funkcjonuje od wielu lat. Pracownik sugerując się konstrukcją urlopu analogiczną do urlopu na żądanie, może zachowywać się podobnie jak przy nim, tj. bać się zdezorganizowania pracy pracodawcy, skoro trzeba będzie zgłosić żądanie udzielenia zwolnienia najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia. Należy tylko przypomnieć, że obwiązujące rozporządzenie z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy w treści § 2 ust. 2przewiduje możliwość następczego, tj. nawet na drugi dzień, zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności pracownika.
  11. Nie jest jasne dlaczego dodawany art. 1881 k.p. nie przewiduje możliwości złożenia wniosku o elastyczną organizację pracy dla opiekuna. Przepis przewiduje, że pracownik opiekujący się dzieckiem, do ukończenia przez nie 8 roku życia, może złożyć wniosek, w postaci papierowej lub elektronicznej, o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy w terminie 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.Natomiast art. 9 ust. 1 dyrektywy 2019/1158 stanowi, że z wnioskiem o elastyczną organizację pracy będą mogli wystąpić również opiekunowie. Dodawany przepis § 6 nie zawiera również gwarancji by pracownik, w przypadku gdy elastyczna organizacja pracy jest ograniczona w czasie, miał prawo powrotu do poprzedniej organizacji pracy po zakończeniu uzgodnionego okresu, a taką dyspozycję zawiera art. 9 ust. 3 dyrektywy.
  12. Art. 18 dyrektywy 2019/1152 i art. 12 dyrektywy 2019/1158 nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia niezbędnych środków, w tym przerzucenia ciężaru dowodu na pracodawcę. Dodany zostanie do kodeksu pracy art. 183f, zgodnie z którym skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy nie może być podstawą jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika. Przepis ten jednak nie „przerzuca” ciężaru dowodu na pracodawcę. Unormowanie w zakresie ciężaru dowodu znajdzie się w art. 177 § 41 k.p., który stanowił będzie, że „w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 2 i § 4 pracodawca udowadnia, że przy rozwiązywaniu umowy o pracę kierował się obiektywnymi powodami.” W związku z tak ukształtowaną regulacją należy się zastanawiać nad powodem nieobjęcia zakresem przepisu np. wniosku o elastyczną organizację pracy opiekuna.
  13. Należy również zauważyć, że art. 183f § 3 k.p. przewidującyroszczenie o zasądzenie odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z pewnością nie można uznać za odstraszającą sankcję. Natomiast art. 19 dyrektywy 2019/1152 stanowi, że państwa członkowskie ustanawiają przepisy o sankcjach mających zastosowanie, gdy naruszone zostaną krajowe przepisy przyjęte na podstawie niniejszej dyrektywy lub odpowiednie już obowiązujące przepisy dotyczące praw objętych zakresem niniejszej dyrektywy. Sankcje te są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Warto zatem zastanowić się nad tym, czy sankcja określona w art. 183f k.p. będzie wystarczająco skuteczna.
  14. Pozytywnie oceniamy wprowadzenie obowiązku uzasadniania oraz konsultacji wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony. W projekcie i jego uzasadnieniu brak jednak instrumentów gwarantujących, pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony, przywrócenie do pracy. W przypadku umów o pracę na czas określony, może okazać się, że w trakcie procesu sądowego minie termin, do którego umowa o pracę miała trwać. W takiej sytuacji należałoby rozważyć dopuszczalność przywrócenia pracownika do pracy na okres równoważny okresowi od rozwiązania umowy o pracę do terminu, do którego umowa miała trwać.
  15. Odnosząc się do zmian zawartych w art. 2 dotyczącym ustawy o Policji, art. 3 dotyczący Straży Granicznej, art. 5 dotyczący Państwowej Straży Pożarnej, i innych służb mundurowych należy wyrazić wątpliwość czy będą miały do nich zastosowanie postanowienia dotyczące ochrony w przypadku wykorzystania urlopu opiekuńczego lub wnioskowania o niego. Przy udzielaniu urlopu stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 1a w dziale siódmym Kodeksu pracy. Z projektu jednak nie wynika czy funkcjonariusze objęci zostaną również ochroną przed retorsjami za wnioskowanie o udzielenie takiego urlopu. Ponadto, można mieć wątpliwości czy z urlopu opiekuńczego i zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej będą mogli korzystać nauczyciele objęci Kartą Nauczyciela.

Apel Prezydium KK nr 1/22 ws. działań na rzecz wycofania się korporacji ponadnarodowych z Rosji w związku z jej agresją na Ukrainę

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Trwa agresja Rosji na Ukrainę. Choć wiele korporacji ponadnarodowych wywodzących się z demokratycznego świata podjęło w odpowiedzi decyzje o zaniechaniu swej działalności w Rosji, wciąż niektóre z tych podmiotów kontynuują tam działalność. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wzywa członków NSZZ „Solidarność” – przedstawicieli polskich pracowników w Europejskich Radach Zakładowych tych korporacji, aby podjęli działania na rzecz wstrzymania operacji biznesowych ich firm na terenie Rosji we wszystkich przypadkach, kiedy jest to możliwe. Zalecamy w tym celu podjęcie pilnych konsultacji z właściwymi koordynatorami mianowanymi przez europejskie federacje branżowe (ETUFs).

Wiemy, że niekiedy to może być trudny wybór, ale zyski uzyskane przez korporacje ponadnarodowe podtrzymujące na terenie Rosji swoje operacje teraz, kiedy trwa przerażający w skutkach najazd wojsk rosyjskich na Ukrainę, będą krwawymi pieniędzmi zarobionymi na śmierci niewinnych ofiar tej wojny. Nie można usprawiedliwiać tego jakimkolwiek interesem ekonomicznym.

Decyzja Prezydium KK nr 29/22 ws. opinii o poselskim projekcie KP Polska 2050 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Poselski projekt Koła Parlamentarnego Polska 2050 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma na celu odwrócenie zmian zwartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, które wprowadzone zostały w ramach tzw. Polskiego Ładu w zakresie opodatkowania samotnych rodziców, ulgi rehabilitacyjnej dla osób niepełnosprawnych oraz następstw zmian dla pracujących emerytów. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pragnie zauważyć, że wszystkie te grupy podatników są grupami wrażliwymi a ich gospodarstwa domowe najbardziej zagrożone są nierównowagą ekonomiczną, stąd w sposób ostrożny należy dokonywać zmian w zakresie ich obciążeń podatkowych.

NSZZ „Solidarność” podziela troskę posłów o bezpieczeństwo finansowe najwrażliwszych grup społecznych, dlatego wnioskuje aby wszelkie planowane i proponowane  zmiany poprzedzone były przeprowadzeniem pogłębionych analiz w zakresie skutków dla poziomu dochodów wymienionych powyżej grup podatników tak, aby rozwiązania naprawcze, które zostaną podjęte nie budziły żadnych kontrowersji ani poczucia niesprawiedliwości społecznej.

Decyzja Prezydium KK nr 28/22 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Przasnyszu na pracodawcę prowadzącego (…)

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej
NSZZ „Solidarność” w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej
w Przasnyszu na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację

 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień§ 1 Uchwały KK nr 30/15 ws. zasad i trybu postępowania w sprawach o rozszerzenie obszaru działania organizacji zakładowych i międzyzakładowych oraz Uchwały KK nr 23/16 ws. scedowania na Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uprawnienia wynikającego z § 1 Uchwały KK nr 30/15 wyraża zgodę na rozszerzenie zasięgu działaniaOrganizacji Międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Przasnyszu, wpisanej do Rejestru Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku prowadzonego przez Region Mazowsze NSZZ „Solidarność”,na JOL-MARK Sp. z o.o., znajdującą się na terenie działania Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”.

Decyzja Prezydium KK nr 27/22 ws. pełnomocnictwa do składania dokumentów w ramach projektu realizowanego za pośrednictwem Portalu SEDIA

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wyraża zgodę na składanie oświadczeń woli oraz podpisywanie dokumentów finansowych i projektowych w ramach projektu pt. “Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji” realizowanego za pośrednictwem Portalu Funduszy i Zamówień Publicznych UE (SEDIA).

W wykonaniu niniejszej Decyzji, do złożenia wymaganych dokumentów w związku z projektem pt. “Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji”w imieniu Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uprawniony jest:

 Jerzy Jaworski – Zastępca-Przewodniczącego/Skarbnik KK NSZZ „Solidarność”.