Dzień: 2021-05-18

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia dokonać zmiany eksperta NSZZ „Solidarność” w zespole problemowym ds. międzynarodowych Rady Dialogu Społecznego w taki sposób, że odwołuje Annę Wolańską i powołuje do prac w zespole Mateusza Szymańskiego.

Decyzja
Prezydium KK
nr 64/21
ws. opinii do poselskiego projektu Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (zmiana art. 53 §1 pkt 1)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” opiniuje negatywnie projekt Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zgłoszony przez grupę posłów (poseł upoważniony p. Agnieszka Dziemianowicz – Bąk).
Zgodnie z projektem ustawy proponuje się, aby w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawieszony był bieg terminów, o których mowa w art. 53 §1 pkt 1 Kodeksu pracy, dotyczących możliwości rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym z przyczyn niezawinionych przez pracownika.
W ocenie Prezydium KK przedstawiony projekt ustawy ma dwa podstawowe mankamenty uniemożliwiające jego akceptację.
Po pierwsze, projekt nie rozwiązuje problemu, który zarysowany jest przez projektodawcę, a więc zagrożenia jakie mogą stanowić pojawiający się w zakładzie pracownicy pomimo występowania u nich objawów chorobowych COVID-19. Całkowicie podzielamy przekonanie, że sytuacje takie zachodzą i stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa innych osób, w tym współpracowników. Sytuacji tej jednak w żaden sposób nie zmieni zawieszenie terminów z art. 53 §1 pkt 1. Jak wiadomo, czas przechodzenia choroby COVID-19 nie zbliża się do tych okresów określonych w Kodeksie pracy. Tak więc, nie możemy podzielić poglądu wyrażonego w uzasadnieniu projektu, że uchwalenie ustawy przyczyni się do skuteczniejszej walki z obecną epidemią oraz w pełniejszy sposób pozwoli na realizację prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Po drugie, projektodawcy proponują retroaktywność nowych przepisów, gdyż zawieszenie terminów miałoby mieć miejsce od chwili ogłoszenia stanu epidemii (lub zagrożenia epidemicznego). Jednakże taki stan został ogłoszony 20 marca 2020 r. i od tego czasu doszło zapewne do rozwiązywania umów o pracę w trybie art. 53 §1 pkt 1 Kp. Brak propozycji jakichkolwiek przepisów dotyczących sytuacji, gdy pracodawca złożył oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę po ogłoszeniu stanu epidemii a przed wejściem w życie ustawy, stanowi tak poważny mankament projektu, że nie ma możliwości jego racjonalnej oceny. Być może projektodawcy zakładają jakąś formę automatycznego przywrócenia do pracy pracowników, z którymi umowy zostały rozwiązane. Takiej propozycji zabrakło jednak w przedstawionym projekcie ustawy.
Zwracamy jednocześnie uwagę, że obecna sytuacja ujawniła z całą mocą niebezpieczeństwa wynikające z nieadekwatności obecnych norm w Kodeksie pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W naszej ocenie wymagają one pilnej nowelizacji. Można wskazać na dwa obszary fundamentalne dla budowy całego systemu: poprawa art. 304 Kp. w celu zagwarantowania prawa do BHP ogółowi osób znajdujących się na rynku pracy (w tym osób zatrudnionych poprzez platformy internetowe) oraz art. 237(15) Kp. w zakresie upoważnień ustawowych do wydawania rozporządzeń.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy – Prawo przedsiębiorców (Lewica).
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy intencją autorów projektu jest zagwarantowanie osobom świadczącym pracę na podstawie umów innych niż umowa o pracę, a także osobom prowadzącym własną, jednoosobową działalność gospodarczą prawa do wypoczynku.
Idea rozszerzenia przepisów ochronnych Kodeksu pracy na osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy jest zgodna z postulatami formułowanymi przez NSZZ „Solidarność” i zasługuje na poparcie. Sposób realizacji tej idei zaproponowany w projekcie zasługuje jednak na krytyczną ocenę. Przede wszystkim projekt nie uwzględnia regulacji zawartej w art. 22 § 1 i § 11 k.p. przewidującej już dziś, że osobiste i odpłatne wykonywanie pracy na rzecz drugiego podmiotu, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez ten podmiot jest zatrudnieniem w ramach stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Istotą tej regulacji jest ograniczenie autonomii woli stron zawierających umowę. Jeżeli stosunek prawny nawiązany w jej wyniku posiada znamiona odpowiadające stosunkowi pracy, mamy do czynienia z nawiązaniem stosunku pracy oraz podleganiem reżimowi prawa pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. W projekcie proponuje się odmienne od przewidzianych w art. 22 § 1 k.p. kryteria objęcia osób wykonujących prace na innej podstawie niż umowa o pracę reżimem prawa pracy takie, jak wykonywanie pracy osobiście, na stałe, przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, w wymiarze dobowym czasu pracy nie mniejszym niż pół etatu. Jeśli założyć, że intencją autorów projektu jest objęcie zakresem regulacji przepisów Kodeksu pracy wyłącznie osób, które wykonują pracę na podstawie innej umowy niż umową o pracę, i które na podstawie art. 22 § 1 i §11 nie stały się pracownikami z uwagi na pozorność zawartej przez nie umowy, to powstaje pytanie o to czy w przypadku takim ingerencja w zasadę autonomii woli stron chcących zawrzeć umowę cywilnoprawną nie jest nadmierna i czy nie należałoby realizację deklarowanych w uzasadnieniu projektu skutków osiągnąć poprzez stosowną nowelizację Kodeksu cywilnego. Z kolei, jeżeli intencją autorów projektu jest zmiana kryteriów kwalifikacji umów cywilnoprawnych decydujących o nawiązaniu stosunku pracy to należałoby zaproponować stosowną zmianę art. 22 § 1 k.p.
Z powyższych względów projekt w zaproponowanym kształcie zasługuje na negatywną opinię.