Miesiąc: styczeń 2021

s. poselskiego projektu ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Przedmiotem projektu jest wprowadzenie rozwiązania polegającego na tym, aby w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ze względu na COVID- 19 świadczenia przysługujące pracownikowi w czasie czasowej niezdolności do pracy finansowane były przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” ocenia projekt jednoznacznie krytycznie.

Po pierwsze okres epidemii łączy się z licznymi dodatkowymi obciążeniami dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Postrzegamy jako nieodpowiedzialne przenoszenie kolejnych obciążeń na Fundusz Chorobowy FUS. Kierunek działania powinien być wręcz przeciwny, a zmierzający do tego, aby wszystkie osoby funkcjonujące na rynku pracy, a więc zarówno pracownicy jak i osoby samozatrudnione, podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu tak, aby w równomierny sposób przyczyniały się do zapewnienia wpływów do Funduszu Chorobowego. W ocenie NSZZ „Solidarność” reformy wymaga przede wszystkim konstrukcja dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Po drugie należy zwrócić uwagę, że okres epidemii ze względu na COVID – 19 w różnorodny sposób dotknął pracodawców, w dużej mierze skutek epidemii zależny jest od sektora gospodarki. Występują przypadki, gdy okres epidemii wręcz zwiększył skalę zamówień u danego pracodawcy. Stąd też proponowane rozwiązanie traktujące tak samo pracodawcę w branżach jednoznacznie dotkniętych skutkami epidemii (przykładowo branża turystyczna) i pozostałych pracodawców uważamy za podejście nieefektywne.

Należy podkreślić, że jedną z cech stosunku pracy jest zasada, że ryzyko socjalne obciąża pracodawcę. Oznacza to między innymi, konieczność ponoszenia kosztów ryzyka czasowej niezdolności do pracy pracowników. Jest to jedno z fundamentalnych założeń prawa pracy i nie powinno być modyfikowane bez głębszego uzasadnienia.

Zwracamy także uwagę, że projekt nie zawiera żadnych wyliczeń związanych z potencjalnymi dodatkowymi kosztami po stronie FUS. Rozumiejąc specyfikę projektów poselskich zwracamy uwagę na konieczność budowania bardziej spójnych uzasadnień do projektów.

Prezydium Komisji Krajowej przedstawia następujące uwagi do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

1. W projekcie w zakresie pomocy dla zamkniętych branż wskazano rozwiązania, które wymagają konfrontacji z aktualnie obowiązującymi zarówno tzw. tarczami jak i tarczami finansowymi, biorąc pod uwagę optymalizację rozwiązań zarówno
   ze względów celowościowych jak i finansowych budżetu państwa.
2.  Pozytywnie należy ocenić rezygnację projektodawcy z propozycji zniesienia zakazu handlu w niedziele w stosunku do poprzedniej wersji projektu.
3. Podstawowym celem, na które Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” kładzie nacisk odnosząc do narzędzi pomocowych w okresie pandemii oraz po jej zakończeniu jest utrzymanie zatrudnienia oraz zapewnienie zawierania porozumień ze związkami zawodowymi w sytuacji konieczności wprowadzenia rozwiązań pogarszających warunki pracy i płacy pracowników. Wobec powyższego propozycja zawieszenia działalności i uruchomienie postojowego dla pracowników, którzy traktowani byliby w takiej sytuacji jako osoby wykonujące umowy cywilnoprawne zasługuje na zdecydowanie negatywną opinię. Prezydium KK  nie zgadza się na obniżenie przez okres 6 miesięcy wynagrodzenia pracowników poprzez zmianę formy ich zatrudnienia. Prezydium KK zwraca także uwagę,
   że projektodawca nie odniósł się w żaden sposób do kwestii ubezpieczeniowych
   (tj. ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego).

Ponadto konsekwencją pobierania przez pracownika świadczenia postojowego będzie brak zaliczenia okresu pobierania go do okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych, na co nie wyrażamy zgody. Aby uzyskać prawo do zasiłku, bezrobotny musi co do zasady wykazać, że w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania był zatrudniony łącznie przez okres co najmniej 365 dni oraz osiągał w tym czasie wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także od tego wynagrodzenia istniał obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy (wszystkie wymienione przesłanki musza wystąpić łącznie).

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny w zaproponowanym kształcie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” ocenia negatywnie.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny zakłada rekompensatę dla przedsiębiorcy za skutki majątkowe wprowadzenia na mocy ustawy całkowitego zakazu dalszego prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
albo takiego jej ograniczenia lub zmiany warunków wykonywania, że dalsze prowadzenie tego rodzaju działalności nie jest gospodarczo uzasadnione oraz objęcie danego rodzaju działalności monopolem państwa. Rekompensata ma przysługiwać od Skarbu Państwa, przyznawana
na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody. Rekompensata obejmuje łagodzenie skutków majątkowych m.in. utraty albo zmniejszenia wartości środków trwałych będących własnością przedsiębiorcy wykorzystywanych wyłącznie lub głównie do prowadzenia działalności gospodarczej; spłaty zobowiązania pieniężnego zaciągniętego wyłącznie lub głównie w związku z zakazaną działalnością; zakończenia w związku z zakazem umów o pracę i innych umów o świadczenie pracy; zakończenia innych umów zawartych wyłącznie lub głównie w celu prowadzenia zakazanej działalności.

Proponowane przez projektodawców rozwiązanie nie zawiera wyliczeń dot. wpływu
na sektor finansów publicznych. Skutki finansowe nie zostały przedstawione w perspektywie kilkuletniej. Jednocześnie nie przedstawiono źródeł finasowania planowanych wydatków, założeń oraz źródeł danych. Projektodawcy nie wzięli pod uwagę przy tym kondycji gospodarki oraz stanu w którym się znajdujemy w związku ze skutkami pandemii COVID-19.
W projekcie przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. W obecnej sytuacji, możemy prognozować, że w tym okresie będziemy nadal odczuwać skutki pandemii i prawdopodobnie kolejne obostrzenia będą wpływać na działalność przedsiębiorców, dlatego potencjalnie będą mogli skorzystać z rozwiązań zawartych
w tym projekcie. Wobec tego, biorąc pod uwagę przedmiot projektowanej ustawy, skutki finansowe mają kluczowe znaczenie. Ustawa nie rozstrzyga, czy skorzystanie z innych mechanizmów wsparcia niż rekompensata jest dopuszczalne. Z tarcz antykryzysowych skorzystało wiele firm i w naszej ocenie rekompensata nie powinna być w takiej sytuacji dopuszczalna. W tym kontekście należy mieć na względzie dotychczasową pomoc,
która została przekazana do firm, które odczuły skutki związane z COVID-19 (I fala pandemii) oraz nowe (II fala pandemii) w tym tarczę branżową uruchomioną w grudniu 2020 r. (szacowana wartość do 40 mld zł) oraz kolejną tarczę finansową 2.0 PRF (szacowana wartość to około 35 mld zł).

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że projektowany art. 65l stanowi, że rekompensatę przyznaje się na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności zakazanej, a w przypadku prowadzenia działalności w kilku województwach, wojewody właściwego dla miejsca, w którym działalność była prowadzona w największym rozmiarze. Wojewodowie mogą zwracać się do właściwych naczelników urzędów skarbowych, organów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i innych organów władz publicznych o informacje i pomoc w ocenie wniosku. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie rekompensaty w szczególności określając wysokość rekompensaty, termin jej wypłacenia oraz plan kosztów likwidacji działalności zakazanej. Wobec powyższego wyrażamy obawę dot. zdolności wojewodów do oceny zasadności wypłaty rekompensat. To będzie wymagało dużego aparatu administracyjnego, zwłaszcza w zakresie rachunkowości. Przy dużej liczbie wniosków wojewodowie będą mieli ograniczone możliwości weryfikacji wiarygodności prezentowanych danych, co może stanowić pole do nadużyć. Mechanizm współpracy z innymi instytucjami nie będzie skuteczny w takim kształcie z racji braku zobowiązania organów do współpracy.

Ponadto, przedstawiony projekt zawiera liczne błędy zarówno stylistyczne, jak i formalnoprawne. Jego zapisy przewidują zmianę bardzo istotnych ustaw, przy czym zmiany te są nieprecyzyjne, zawierają wiele pojęć nieostrych i otwartych takich jak „głównie w związku”, „głównie w celu”, co uniemożliwiałoby dokonanie ich pewnej i logicznej interpretacji. Innym dobitnym przykładem powyższego jest uregulowanie rekompensaty pieniężnej za zakaz prowadzenia działalności jako surogatu odszkodowania za tzw.: „skutki majątkowe”. W projekcie wprowadza się zatem nieznane Kodeksowi cywilnemu pojęcie „skutków majątkowych”, które według kolejnych zapisów projektu wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych.

Z powyższych względów projekt należy ocenić negatywnie.

(do użytku służbowego)

Decyzja
Prezydium KK
nr 4/21
ws. poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (wersja z dnia 10 grudnia 2020 r.)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi dotyczące przedmiotowego projektu.
Na wstępie warto zauważyć, że projekt przewiduje dodanie do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych art. 15gi, jednakże numeracja ta jest już w ustawie użyta (od dnia 16 grudnia 2020 r.).
W kwestii merytorycznej należy podnieść, że sama idea wsparcia szeroko pojętego sektora usług gastronomicznych zasługuje na aprobatę. Jednakże projektodawcy nie wskazali w uzasadnieniu żadnych danych związanych z przedstawionym pomysłem. W szczególności brak jest danych dotyczących jakie (przynajmniej szacunkowo) przyniosłyby one korzyści dla podmiotów funkcjonujących w tej branży oraz tych dotyczących kosztów tego działania po stronie państwa. Jest to o tyle istotne, że z wieloma ograniczeniami borykają się także inne działy gospodarki w związku z czym, konieczne jest właściwe oszacowanie tego, gdzie i w jakim zakresie powinna trafić pomoc ze strony państwa.
Warto również zauważyć, że proponowane rozwiązanie byłoby kolejnym instrumentem skierowanym do przedsiębiorców, którego jedynie pośrednie i ewentualne efekty odczuliby pracownicy. Zdaniem NSZZ „Solidarność” w pracach nad następnymi projektami należy uwzględniać także mechanizmy, których adresatami byliby sami pracownicy.

Celem projektu ustawy Ministra Finansówo ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnychz dnia 7 grudnia 2020 r.zwanego dalej „projektem ustawy o OIPE” jest zapewnienie stosowania w polskim porządku prawnym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) (Dz. Urz. UE L 198). dalej: rozporządzenie Nr 2019/1238. Celem zarówno rozporządzenia jak i wdrażającego go projektu ustawy jest zwiększenie atrakcyjności indywidualnych programów emerytalnych, a w konsekwencji zwiększenie zainteresowania obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej dobrowolnymi formami indywidualnego gromadzenia oszczędności na starość.
Prezydium KK podkreśla, że również w Polsce stopień partycypacji w różnych indywidualnych programach emerytalnych należy uznać za niewystarczający. W połowie 2020 r. liczba otwartych indywidualnych kont emerytalnych (IKE) wynosiła 861 565. Zgromadzono na nich 10 783 543 tys. zł. W tym samym czasie liczba indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) wynosiła 546 659 a wartość zgromadzonego na nich kapitału wynosiła 3 603 519 tys. zł. W tym samym czasie liczba osób podlegających ubezpieczeniu emerytalnemu w powszechnym systemie ubezpieczenia społecznego wynosiła 15 851 569 osób. Oznacza to, że jedynie 5,4 % ubezpieczonych w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych posiada IKE, a jedynie 3,4 % osób podlegających ubezpieczeniu emerytalnemu w systemie ubezpieczeń społecznych gromadzi środki na IKZE.Zasadniczym powodem niewielkiego zainteresowania różnymi formami dobrowolnego i indywidualnego oszczędzania na starość w naszym kraju cały czas pozostaje niski poziom dochodów polskich rodzin, który nie pozwala w wielu wypadkach na wygospodarowanie nadwyżek, które mogłyby zostać przeznaczone na dodatkowe zabezpieczenie emerytalne. Zarówno IKE jak i IKZE są w naszym kraju produktami elitarnymi, z których korzystają przede wszystkim osoby znajdujące się w bardzo dobrej sytuacji materialnej traktujące zarówno IKE jak i IKZE jako sposób na korzystne ulokowanie kapitału. Podkreślenia wymaga, że zarówno rozporządzenie Nr 2019/1238 jak i opiniowany projekt ustawy w żaden sposób nie rozwiązują tego podstawowego problemu. Zdaniem Prezydium KK NSZZ „Solidarność” jedynie stała poprawa warunków pracy polskich obywateli, towarzyszący jej wzrost płac oraz poprawa poziomu wiedzy ekonomicznej może przyczynić się do znaczącej poprawy w omawianej dziedzinie.
Rozporządzenie Nr 2019/1238 ma na celu zwiększenie atrakcyjności indywidualnych produktów emerytalnych wśród osób przemieszczających się w ramach Unii Europejskiej tj. do osób zamieszkujących w innym państwie członkowskim aniżeli państwo członkowskie właściwe ze względu na kryterium obywatelstwa (ok. 11,3 mln. takich osób w wieku produkcyjnym w 2015 r.) oraz osób pracujących w innym państwie członkowskim aniżeli państwo właściwe ze względu na miejsce ich zamieszkania (1,3 mln takich osób). Polacy należą do nacji najchętniej korzystających z unijnej swobody przemieszczania się w celu poszukiwania pracy. Dlatego wprowadzenie ogólnoeuropejskich indywidualnych produktów emerytalnych należy uznać za rozwiązanie eliminujące jedną z barier zniechęcających osoby przemieszczające się w ramach Unii Europejskiej do dobrowolnego gromadzenia oszczędności na starość. Opiniowany projekt ustawy rozszerza paletę dostępnych form indywidualnego gromadzenia środków do wykorzystania po osiągnięciu wieku emerytalnego korzystając przy tym z rozwiązań wzorowanych na IKE (brak zwolnienia wpłat z podatku dochodowego, zachęta w postaci zwolnienia z podatku dochodowego od dochodów kapitałowych, roczny limit wpłat na poziomie trzykrotności prognozowanego na dany rok przeciętnego wynagrodzenia). Projekt ustawy nie wskazuje wprost czy OIPE będzie stanowił trzecią obok IKE i IKZE formę dobrowolnego oszczędzania na starość czy też będzie to produkt jedynie alternatywny wobec IKE. Zakładając jednak, że osoby będące posiadaczami IKE i IKZE będą mogły równocześnie gromadzić środki na starość w ramach OIPE Prezydium KK wskazuje, że nowy produkt emerytalny, podobnie jak i IKE oraz IKZE, będzie traktowany przez osoby dysponujące nadwyżkami kapitału jako dodatkowa forma długoterminowej lokaty kapitału, której atrakcyjność w większym stopniu zależeć będzie od wyników działalności inwestycyjnej instytucji finansowej zarządzającej kapitałem emerytalnym aniżeli od zastosowanych w projekcie ustawy zachęt do oszczędzania. W tym kontekście Prezydium KK uznaje, że brak zwolnienia wpłat na OIPE z podatku dochodowego od osób fizycznych i zwolnienie z tego podatku jedynie dochodów kapitałowych w niewielkim stopniu zachęcać będzie nowe osoby do otwierania OIPE. Zdecydowanie silniejszym bodźcem byłoby w tym zakresie zwolnienie wpłat na OIPE z podatku dochodowego.
W pozostałym zakresie projekt ustawy nie budzi zastrzeżeń Prezydium KK.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” w spocie z okazji 30-lecia Grupy Wyszehradzkiej.

(do użytku służbowego)