Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny w zaproponowanym kształcie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” ocenia negatywnie.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny zakłada rekompensatę dla przedsiębiorcy za skutki majątkowe wprowadzenia na mocy ustawy całkowitego zakazu dalszego prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
albo takiego jej ograniczenia lub zmiany warunków wykonywania, że dalsze prowadzenie tego rodzaju działalności nie jest gospodarczo uzasadnione oraz objęcie danego rodzaju działalności monopolem państwa. Rekompensata ma przysługiwać od Skarbu Państwa, przyznawana
na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody. Rekompensata obejmuje łagodzenie skutków majątkowych m.in. utraty albo zmniejszenia wartości środków trwałych będących własnością przedsiębiorcy wykorzystywanych wyłącznie lub głównie do prowadzenia działalności gospodarczej; spłaty zobowiązania pieniężnego zaciągniętego wyłącznie lub głównie w związku z zakazaną działalnością; zakończenia w związku z zakazem umów o pracę i innych umów o świadczenie pracy; zakończenia innych umów zawartych wyłącznie lub głównie w celu prowadzenia zakazanej działalności.
Proponowane przez projektodawców rozwiązanie nie zawiera wyliczeń dot. wpływu
na sektor finansów publicznych. Skutki finansowe nie zostały przedstawione w perspektywie kilkuletniej. Jednocześnie nie przedstawiono źródeł finasowania planowanych wydatków, założeń oraz źródeł danych. Projektodawcy nie wzięli pod uwagę przy tym kondycji gospodarki oraz stanu w którym się znajdujemy w związku ze skutkami pandemii COVID-19.
W projekcie przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. W obecnej sytuacji, możemy prognozować, że w tym okresie będziemy nadal odczuwać skutki pandemii i prawdopodobnie kolejne obostrzenia będą wpływać na działalność przedsiębiorców, dlatego potencjalnie będą mogli skorzystać z rozwiązań zawartych
w tym projekcie. Wobec tego, biorąc pod uwagę przedmiot projektowanej ustawy, skutki finansowe mają kluczowe znaczenie. Ustawa nie rozstrzyga, czy skorzystanie z innych mechanizmów wsparcia niż rekompensata jest dopuszczalne. Z tarcz antykryzysowych skorzystało wiele firm i w naszej ocenie rekompensata nie powinna być w takiej sytuacji dopuszczalna. W tym kontekście należy mieć na względzie dotychczasową pomoc,
która została przekazana do firm, które odczuły skutki związane z COVID-19 (I fala pandemii) oraz nowe (II fala pandemii) w tym tarczę branżową uruchomioną w grudniu 2020 r. (szacowana wartość do 40 mld zł) oraz kolejną tarczę finansową 2.0 PRF (szacowana wartość to około 35 mld zł).
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że projektowany art. 65l stanowi, że rekompensatę przyznaje się na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności zakazanej, a w przypadku prowadzenia działalności w kilku województwach, wojewody właściwego dla miejsca, w którym działalność była prowadzona w największym rozmiarze. Wojewodowie mogą zwracać się do właściwych naczelników urzędów skarbowych, organów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i innych organów władz publicznych o informacje i pomoc w ocenie wniosku. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie rekompensaty w szczególności określając wysokość rekompensaty, termin jej wypłacenia oraz plan kosztów likwidacji działalności zakazanej. Wobec powyższego wyrażamy obawę dot. zdolności wojewodów do oceny zasadności wypłaty rekompensat. To będzie wymagało dużego aparatu administracyjnego, zwłaszcza w zakresie rachunkowości. Przy dużej liczbie wniosków wojewodowie będą mieli ograniczone możliwości weryfikacji wiarygodności prezentowanych danych, co może stanowić pole do nadużyć. Mechanizm współpracy z innymi instytucjami nie będzie skuteczny w takim kształcie z racji braku zobowiązania organów do współpracy.
Ponadto, przedstawiony projekt zawiera liczne błędy zarówno stylistyczne, jak i formalnoprawne. Jego zapisy przewidują zmianę bardzo istotnych ustaw, przy czym zmiany te są nieprecyzyjne, zawierają wiele pojęć nieostrych i otwartych takich jak „głównie w związku”, „głównie w celu”, co uniemożliwiałoby dokonanie ich pewnej i logicznej interpretacji. Innym dobitnym przykładem powyższego jest uregulowanie rekompensaty pieniężnej za zakaz prowadzenia działalności jako surogatu odszkodowania za tzw.: „skutki majątkowe”. W projekcie wprowadza się zatem nieznane Kodeksowi cywilnemu pojęcie „skutków majątkowych”, które według kolejnych zapisów projektu wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych.
Z powyższych względów projekt należy ocenić negatywnie.