Dzień: 2021-01-20

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” rekomenduje na funkcję Sekretarza Prezydium Rady Dialogu Społecznego Panią Magdalenę Gryciuk.

Traci ważność decyzja Prezydium KK nr 186/15.

s. poselskiego projektu ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Przedmiotem projektu jest wprowadzenie rozwiązania polegającego na tym, aby w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ze względu na COVID- 19 świadczenia przysługujące pracownikowi w czasie czasowej niezdolności do pracy finansowane były przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” ocenia projekt jednoznacznie krytycznie.

Po pierwsze okres epidemii łączy się z licznymi dodatkowymi obciążeniami dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Postrzegamy jako nieodpowiedzialne przenoszenie kolejnych obciążeń na Fundusz Chorobowy FUS. Kierunek działania powinien być wręcz przeciwny, a zmierzający do tego, aby wszystkie osoby funkcjonujące na rynku pracy, a więc zarówno pracownicy jak i osoby samozatrudnione, podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu tak, aby w równomierny sposób przyczyniały się do zapewnienia wpływów do Funduszu Chorobowego. W ocenie NSZZ „Solidarność” reformy wymaga przede wszystkim konstrukcja dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Po drugie należy zwrócić uwagę, że okres epidemii ze względu na COVID – 19 w różnorodny sposób dotknął pracodawców, w dużej mierze skutek epidemii zależny jest od sektora gospodarki. Występują przypadki, gdy okres epidemii wręcz zwiększył skalę zamówień u danego pracodawcy. Stąd też proponowane rozwiązanie traktujące tak samo pracodawcę w branżach jednoznacznie dotkniętych skutkami epidemii (przykładowo branża turystyczna) i pozostałych pracodawców uważamy za podejście nieefektywne.

Należy podkreślić, że jedną z cech stosunku pracy jest zasada, że ryzyko socjalne obciąża pracodawcę. Oznacza to między innymi, konieczność ponoszenia kosztów ryzyka czasowej niezdolności do pracy pracowników. Jest to jedno z fundamentalnych założeń prawa pracy i nie powinno być modyfikowane bez głębszego uzasadnienia.

Zwracamy także uwagę, że projekt nie zawiera żadnych wyliczeń związanych z potencjalnymi dodatkowymi kosztami po stronie FUS. Rozumiejąc specyfikę projektów poselskich zwracamy uwagę na konieczność budowania bardziej spójnych uzasadnień do projektów.

Prezydium Komisji Krajowej przedstawia następujące uwagi do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

1. W projekcie w zakresie pomocy dla zamkniętych branż wskazano rozwiązania, które wymagają konfrontacji z aktualnie obowiązującymi zarówno tzw. tarczami jak i tarczami finansowymi, biorąc pod uwagę optymalizację rozwiązań zarówno
   ze względów celowościowych jak i finansowych budżetu państwa.
2.  Pozytywnie należy ocenić rezygnację projektodawcy z propozycji zniesienia zakazu handlu w niedziele w stosunku do poprzedniej wersji projektu.
3. Podstawowym celem, na które Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” kładzie nacisk odnosząc do narzędzi pomocowych w okresie pandemii oraz po jej zakończeniu jest utrzymanie zatrudnienia oraz zapewnienie zawierania porozumień ze związkami zawodowymi w sytuacji konieczności wprowadzenia rozwiązań pogarszających warunki pracy i płacy pracowników. Wobec powyższego propozycja zawieszenia działalności i uruchomienie postojowego dla pracowników, którzy traktowani byliby w takiej sytuacji jako osoby wykonujące umowy cywilnoprawne zasługuje na zdecydowanie negatywną opinię. Prezydium KK  nie zgadza się na obniżenie przez okres 6 miesięcy wynagrodzenia pracowników poprzez zmianę formy ich zatrudnienia. Prezydium KK zwraca także uwagę,
   że projektodawca nie odniósł się w żaden sposób do kwestii ubezpieczeniowych
   (tj. ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego).

Ponadto konsekwencją pobierania przez pracownika świadczenia postojowego będzie brak zaliczenia okresu pobierania go do okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych, na co nie wyrażamy zgody. Aby uzyskać prawo do zasiłku, bezrobotny musi co do zasady wykazać, że w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania był zatrudniony łącznie przez okres co najmniej 365 dni oraz osiągał w tym czasie wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także od tego wynagrodzenia istniał obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy (wszystkie wymienione przesłanki musza wystąpić łącznie).

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny w zaproponowanym kształcie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” ocenia negatywnie.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz ustawy – Kodeks cywilny zakłada rekompensatę dla przedsiębiorcy za skutki majątkowe wprowadzenia na mocy ustawy całkowitego zakazu dalszego prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
albo takiego jej ograniczenia lub zmiany warunków wykonywania, że dalsze prowadzenie tego rodzaju działalności nie jest gospodarczo uzasadnione oraz objęcie danego rodzaju działalności monopolem państwa. Rekompensata ma przysługiwać od Skarbu Państwa, przyznawana
na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody. Rekompensata obejmuje łagodzenie skutków majątkowych m.in. utraty albo zmniejszenia wartości środków trwałych będących własnością przedsiębiorcy wykorzystywanych wyłącznie lub głównie do prowadzenia działalności gospodarczej; spłaty zobowiązania pieniężnego zaciągniętego wyłącznie lub głównie w związku z zakazaną działalnością; zakończenia w związku z zakazem umów o pracę i innych umów o świadczenie pracy; zakończenia innych umów zawartych wyłącznie lub głównie w celu prowadzenia zakazanej działalności.

Proponowane przez projektodawców rozwiązanie nie zawiera wyliczeń dot. wpływu
na sektor finansów publicznych. Skutki finansowe nie zostały przedstawione w perspektywie kilkuletniej. Jednocześnie nie przedstawiono źródeł finasowania planowanych wydatków, założeń oraz źródeł danych. Projektodawcy nie wzięli pod uwagę przy tym kondycji gospodarki oraz stanu w którym się znajdujemy w związku ze skutkami pandemii COVID-19.
W projekcie przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. W obecnej sytuacji, możemy prognozować, że w tym okresie będziemy nadal odczuwać skutki pandemii i prawdopodobnie kolejne obostrzenia będą wpływać na działalność przedsiębiorców, dlatego potencjalnie będą mogli skorzystać z rozwiązań zawartych
w tym projekcie. Wobec tego, biorąc pod uwagę przedmiot projektowanej ustawy, skutki finansowe mają kluczowe znaczenie. Ustawa nie rozstrzyga, czy skorzystanie z innych mechanizmów wsparcia niż rekompensata jest dopuszczalne. Z tarcz antykryzysowych skorzystało wiele firm i w naszej ocenie rekompensata nie powinna być w takiej sytuacji dopuszczalna. W tym kontekście należy mieć na względzie dotychczasową pomoc,
która została przekazana do firm, które odczuły skutki związane z COVID-19 (I fala pandemii) oraz nowe (II fala pandemii) w tym tarczę branżową uruchomioną w grudniu 2020 r. (szacowana wartość do 40 mld zł) oraz kolejną tarczę finansową 2.0 PRF (szacowana wartość to około 35 mld zł).

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że projektowany art. 65l stanowi, że rekompensatę przyznaje się na pisemny wniosek przedsiębiorcy, złożony do wojewody właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności zakazanej, a w przypadku prowadzenia działalności w kilku województwach, wojewody właściwego dla miejsca, w którym działalność była prowadzona w największym rozmiarze. Wojewodowie mogą zwracać się do właściwych naczelników urzędów skarbowych, organów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i innych organów władz publicznych o informacje i pomoc w ocenie wniosku. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie rekompensaty w szczególności określając wysokość rekompensaty, termin jej wypłacenia oraz plan kosztów likwidacji działalności zakazanej. Wobec powyższego wyrażamy obawę dot. zdolności wojewodów do oceny zasadności wypłaty rekompensat. To będzie wymagało dużego aparatu administracyjnego, zwłaszcza w zakresie rachunkowości. Przy dużej liczbie wniosków wojewodowie będą mieli ograniczone możliwości weryfikacji wiarygodności prezentowanych danych, co może stanowić pole do nadużyć. Mechanizm współpracy z innymi instytucjami nie będzie skuteczny w takim kształcie z racji braku zobowiązania organów do współpracy.

Ponadto, przedstawiony projekt zawiera liczne błędy zarówno stylistyczne, jak i formalnoprawne. Jego zapisy przewidują zmianę bardzo istotnych ustaw, przy czym zmiany te są nieprecyzyjne, zawierają wiele pojęć nieostrych i otwartych takich jak „głównie w związku”, „głównie w celu”, co uniemożliwiałoby dokonanie ich pewnej i logicznej interpretacji. Innym dobitnym przykładem powyższego jest uregulowanie rekompensaty pieniężnej za zakaz prowadzenia działalności jako surogatu odszkodowania za tzw.: „skutki majątkowe”. W projekcie wprowadza się zatem nieznane Kodeksowi cywilnemu pojęcie „skutków majątkowych”, które według kolejnych zapisów projektu wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych.

Z powyższych względów projekt należy ocenić negatywnie.