Decyzja Prezydium KK nr 196/20 ws. opinii o projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie nadania statutu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie nadania statutu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.
Przesłany do zaopiniowania projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie nadania statutu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej „projektem rozporządzenia”, przewiduje zastąpienie obecnego statutu Zakładu ustalonego na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 stycznia 2011 r. nowym statutem Zakładu.
W porównaniu do obecnego statutu Zakładu projekt rozporządzenia zakłada wprowadzenie następujących zmian: 1) rezygnację z określania w statucie komórek organizacyjnych Centrali Zakładu na rzecz ogólnego i jedynie przykładowego wskazania obszarów, które mają być realizowane przez komórki organizacyjne centrali oraz przeniesienie kompetencji do określenia komórek organizacyjnych Zakładu w regulaminie organizacyjnym Zakładu wydawanym przez Prezesa ZUS, 2) likwidację Biura Rady Nadzorczej Zakładu zapewniającego obsługę techniczno-organizacyjną prac Rady Nadzorczej 3) wprowadzenie centrów stanowiących nową kategorię terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu.
Propozycje zawarte w projekcie rozporządzenia wpisują w trwający już od wielu lat proces stopniowego obniżania rangi aktu jakim jest statut Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z delegacją zawartą w art. 74 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w statucie Zakładu powinny zostać określone w szczególności struktura organizacyjna Zakładu, zakres rzeczowy działania centrali i terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu, tryb funkcjonowania i kompetencje organów Zakładu. W wersji zaproponowanej w projekcie zdecydowana większość postanowień statutu Zakładu zawiera odesłania do norm ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych bądź powtórzenie jej przepisów. Realizacja delegacji ustawowej w proponowanej w projekcie rozporządzenia nowej wersji statutu Zakładu poza postanowieniami o charakterze wyłącznie informacyjnym sprowadza się w istocie rzeczy wyłącznie do ustanowienia podstawy dla Prezesa Zakładu do udzielenia pełnomocnictw dla pracowników Zakładu do reprezentowania Zakładu i wydawania w jego imieniu decyzji oraz określeniu kategorii terenowych jednostek organizacyjnych ZUS. Projekt rozporządzenia zakłada przeniesienie ciężaru określenia struktury organizacyjnej Zakładu na regulamin organizacyjny Zakładu wydawany jednoosobowo przez Prezesa Zakładu na podstawie nota bene upoważnienia zawartego w § 2 ust. 3 pkt 2 statutu Zakładu. Oznacza to znaczące ograniczenie kompetencji Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, który określał do tej pory przynajmniej niektóre elementy struktury organizacyjnej Zakładu w statucie Zakładu nadawanym w drodze rozporządzenia.
Duże kontrowersje wywołuje też druga z zaproponowanych w projekcie rozporządzenia zmian. Zgodnie z § 4 ust. 2 obecnie obowiązującego statutu Zakładu obsługę techniczno-organizacyjną prac Rady Nadzorczej Zakładu wykonuje Biuro Rady Nadzorczej. Jednocześnie Biuro Rady Nadzorczej zostało wymienione w § 5 pkt 31 aktualnego statutu wśród komórek organizacyjnych wchodzących w skład Centrali ZUS. W projekcie rozporządzenia proponuje się wykreślenie ze statutu Zakładu obu przepisów (co jest zgodne z przyjętym założeniem, że nowy statut nie będzie wyliczał komórek organizacyjnych centrali Zakładu), przy czym w § 4 projektu nowego statutu Rada Nadzorcza nie została wymieniona wśród organów Zakładu (czyli Prezesa i  Zarządu), które realizować będą swoje zadania przy pomocy m.in. komórek organizacyjnych centrali. Zamiar likwidacji Biura Rady Nadzorczej znajduje zresztą odzwierciedlenie w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, w którym trafnie zwraca się uwagę na negatywne konsekwencje wprowadzenia nowego statutu Zakładu, w tym sprzeczność propozycji likwidacji Biura Rady Nadzorczej z brzmieniem § 4 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie trybu zgłaszania kandydatów na członków Rady Nadzorczej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, regulaminu Rady Nadzorczej i zasad wynagradzania jej członków (Dz. U. Nr 164, poz. 1167), zgodnie z którym do zadań przewodniczącego Rady należy m.in. sprawowanie nadzoru merytorycznego nad działalnością Biura Rady. Za zachowaniem w strukturze organizacyjnej centrali Zakładu Biura Rady Nadzorczej, bądź co najmniej zagwarantowaniem w nowym statucie, że Rada Nadzorcza będzie realizować zadania za pomocą wyodrębnionej komórki organizacyjnej centrali Zakładu przemawiają zarówno zadania realizowane przez ten organ jak i jego charakter. Rada Nadzorcza jest organem o charakterze nadzorczo-kontrolnym Zakładu, do którego zadań, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm.) należy m.in.:1) uchwalanie regulaminu działania Zarządu Zakładu,2) ustalanie wynagrodzenia członków Zarządu, z wyłączeniem Prezesa Zakładu,3) okresowa ocena pracy Zarządu;4) zatwierdzanie projektu rocznego planu finansowego Zakładu i sprawozdania z jego wykonania, a także rocznego sprawozdania z działalności Zakładu,5) opiniowanie projektów planów finansowych FUS i FRD oraz sprawozdań z ich wykonania czy 6) wybór biegłego rewidenta wykonującego badanie rocznego sprawozdania finansowego Zakładu, FUS i FRD. Trudno wyobrazić sobie aby obsługa techniczno-organizacyjna zadań Rady Nadzorczej, które zawierają w sobie w mniejszej lub większej mierze ocenę pracy pozostałych organów Zakładu została powierzona osobom lub komórkom organizacyjnym Zakładu, które na co dzień zajmują się obsługą zadań realizowanych przez Prezesa i Zarząd Zakładu. Projekt rozporządzenia nie uwzględnia również specyfiki Rady Nadzorczej wynikającej ze sposobu ukształtowania jej składu. Rada Nadzorcza jest organem kolegialnym składającym się z osób reprezentujących cztery środowiska zaangażowane w funkcjonowanie systemu ubezpieczeń społecznych tj. przedstawicieli administracji rządowej, reprezentatywnych organizacji pracodawców, reprezentatywnych central związkowych oraz ogólnokrajowej organizacji emerytów i rencistów. W Radzie Nadzorczej Zakładu odbywa się nieustanny dialog społeczny dotyczący ubezpieczeń społecznych pomiędzy przedstawicielami tych czterech środowisk, który wymaga pozostawania w stałym kontakcie z członkami Rady również w okresie pomiędzy posiedzeniami tego organu.
Pozostałe zmiany w statucie Zakładu zaproponowane w projekcie rozporządzenia zmierzają do zwiększenia elastyczności struktury organizacyjnej Zakładu i mogą być odbierane jako mające na celu usprawnienie pracy Zakładu, poprawę jakości usług świadczonych przez Zakład, zwiększenie efektywności zadań realizowanych przez Zakład i przygotowanie Zakładu do nowych wyzwań. W tym kontekście warto pamiętać o tym, że gwarantem wysokiej jakości usług świadczonych przez ZUS a także realizacji nowych strategicznych projektów rządowych są także doświadczeni i legitymujący się wysokimi kwalifikacjami pracownicy tej zatrudniającej ponad 46 tysiące osób wielce zasłużonej instytucji. Pracownicy Zakładu wielokrotnie udowadniali, że sukcesy jakie odnosił Zakład we wdrażaniu licznych w ostatnich latach reform społecznych nie byłyby możliwe bez ich zaangażowania i ofiarności. W tym kontekście niepokoją wielokrotnie powtarzane w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia słowa o konieczności zwiększania przez ZUS efektywności realizacji zadań i o realizowaniu przez tę instytucję nowych wyzwań i strategicznych projektów przy jednoczesnym niezwiększaniu nakładów na działalność Zakładu a nawet konieczności redukcji kosztów jego funkcjonowania. Należy mieć nadzieję, że nie oznaczają one, że zmiany organizacyjne zaproponowane w projekcie rozporządzenia wywołają skutek w postaci redukcji zatrudnienia lub pogorszenia warunków pracy i wynagradzania pracowników Zakładu.

 

Decyzja Prezydium KK nr 195/20 ws. opinii do projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju Pracy i Technologii  zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych  stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Projektowane zmiany są rezultatem uzgodnień Międzyresortowej Komisji ds. NDN/NDS przyjętych przy udziale przedstawiciela NSZZ „Solidarność”.

Decyzja Prezydium KK nr 194/20 ws. wyrażenia zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Biura Prasowego Uniwersytetu Warszawskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” oraz logotypu 40-lecia powstania NSZZ „Solidarność. Logo zostanie wykorzystane w artykule poświęconym jubileuszowi Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" Uniwersytetu Warszawskiego oraz na okładce pisma uczelni „UW” nr 4 (97) 2020.  Artykuł będzie zawierał kalendarium najważniejszych wydarzeń oraz wspomnienia osób związanych z historią Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Decyzja Prezydium KK nr 192/20 ws. uchwały Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 27 października 2020 roku w sprawie wniesienia do Sejmu projektu Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, (…)

ws. uchwały Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 27 października 2020 roku w sprawie wniesienia do Sejmu projektu Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

 

Proponowane zmiany legislacyjne będące przedmiotem projektu senackiego, których celem jest uchylenie ograniczenia handlu w niedziele, święta oraz w niektóre inne dni w okresie obowiązywania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz w okresie do 90. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” ocenia zdecydowanie negatywnie i wnosi o jego odrzucenie.

Uzasadnienie przekazane do projektu zawiera informacje będące we wzajemnej sprzeczności.

Z jednej strony projektodawca uznaje, że uchylenie zakazu handlu (w istocie sformułowanie to jest błędne, albowiem w ustawie z dnia 18 stycznia 2018 roku, która ma zgodnie z założeniami opisanymi w uchwale zostać uchylona, widnieje wyraźnie usankcjonowane, również
w praktyce pojęcie: ograniczenia handlu, a nie zakazu) ma na celu ograniczenie negatywnych skutków epidemii COVID-19 dla polskiej gospodarki, a z drugiej strony podniesienie poziomu ochrony zdrowia społeczeństwa. Projektodawca nie wziął pod uwagę, że Ustawa z dnia
18 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele, święta oraz w niektóre inne dni zawiera wyłączenia umożliwiające prowadzenie handlu w niedziele. Z gospodarczego punku widzenia, co pokazują liczne, również historyczne dane ekonomiczne handel rozkłada się proporcjonalnie na wszystkie dni handlowe w tygodniu, jak również w sytuacji potrzeby konsumentów, którzy w dni, w których handel jest ustawowo ograniczony, mogą dokonać zakupów w tych placówkach, których ograniczenie nie dotyczy (artykuły pierwszej potrzeby i tzw. szybkiego zbytu). Z przedmiotowego projektu wynika zatem, że głównym zamysłem projektodawcy jest faktyczne uchylenie zakazu handlu, więc dopuszczenie działalności sklepów wielkopowierzchniowych i dyskontów, co jest sprzeczne z zasadą społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa (tu: prawa pracy w kontekście zatrudnienia pracowników). Żadne dane ekonomiczne, w tym dane Głównego Urzędu Statystycznego nie wskazują, aby w czasie ogłoszonego stanu epidemii COVID-19 wskaźnik sprzedaży detalicznej odnotował spadek. Stąd wskazany argument za usprawnieniem sytuacji gospodarczej należy uznać za chybiony. Natomiast argument dotyczący rzekomego podniesienia poziomu ochrony zdrowia społeczeństwa poprzez uchylenie ograniczenia handlu w niedziele stoi w sprzecznościz rozwiązaniami dotyczącymi zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania epidemii COVID-19. Transmisja zakażenia w dużych skupiskach ludzkich, do których należą sklepy wielkopowierzchniowe mogące stanowić ogniska choroby, jest znaczna i dopuszczenie kolejnego dnia handlowego nie tyle nie ogranicza ryzyka, co je istotnie zwiększa. Należy wziąć w tym przypadku pod uwagę również ograniczenie ryzyka transmisji COVID-19 wśród pracowników sektora handlu narażonych na stały, codzienny kontakt z klientami. Nie bez powodu ustawodawca w czasie stanu epidemii podejmował decyzje dotyczące minimalizacji ryzyka transmisji choroby podejmując decyzje o ograniczonym funkcjonowaniu galerii handlowych, którą należy uznać za słuszną.

W krajach europejskich, gdzie istnieje częściowe lub całkowite ograniczenie handlu tendencje mają charakter odwrotny do proponowanych w komentowanym projekcie. Działalność placówek handlowych ogranicza się ze względu na minimalizację ryzyka transmisji COVID-19. Dla przykładu warto podać również badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii. Rządowa agencja Public Health England (PHE) przeanalizowała zebrane za pomocą aplikacji NHS COVID-19 dane od 128 808 osób, które w okresie od 9 do 15 listopada 2020 roku poinformowały o tym, że test potwierdził u nich obecność SARS-CoV-2. Analizując ich kontakty, można było sprawdzić miejsca, gdzie przebywali w dniach poprzedzających pozytywny wynik testu. Jak wynika z tej analizy, najwięcej, bo 18,3 proc. spośród badanej grupy było w supermarketach.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej argumenty, należy wyraźnie podkreślić, co zostało wskazane na początku stanowiska, że proponowane zmiany w zakresie uchylenia ograniczenia handlu w niedziele, święta oraz w niektóre inne dni są niekorzystne, nie sprzyjają ochronie zdrowia zarówno obywateli, jak i osób świadczących pracę w placówkach handlowych oraz naruszają podstawowy charakter uchylanej ustawy i celowości jej postanowień.