Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi do poselskiego projektu ustawy KP PSL-KUKIZ15 z dnia 23.01.2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (druk nr 247).
NSZZ „Solidarność” od lat postuluje złagodzenie rygorów związanych z przejściem na emeryturę dla ubezpieczonych legitymujących się odpowiednio długim okresem ubezpieczenia. Dawaliśmy temu wyraz wielokrotnie, między innymi w decyzji Prezydium nr 3/16 z dn. 3 stycznia 2016 r. ws. opinii o prezydenckim projekcie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw, przywracającej wiek emerytalny, w przedstawianych w podkomisji sejmowej poprawkach do prezydenckiego projektu ustawy (druk sejmowy nr 62), w decyzji Prezydium KK nr 128/15 ws. opinii o poselskim projekcie KP PSL ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw, a przede wszystkim w Uchwale Programowej XXIX Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”. Wiosną 2019 roku NSZZ „Solidarność” przedstawił stronie rządowej swój projekt zmiany ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw zawierający odpowiednie rozwiązania dla długoletnich pracowników.
Propozycja zawarta w projekcie co do zasady może stanowić zapowiedź oczekiwanych zmian legislacyjnych. Opowiadamy się jednak za odmiennym sposobem realizacji tego postulatu. W przekonaniu NSZZ „Solidarność” projekt powinien prowadzić do umożliwienia przejścia na emeryturę osobom, które ze względu na długoletni okres zatrudnienia utraciły zdolność do kontynuowania pracy, a nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego. Rozwiązania dla takich osób powinny obejmować dodatkową możliwość skorzystania z prawa do emerytury uzależnionej od stażu pracy, liczonego według okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, bez konieczności spełniania innych warunków. Propozycja zawarta w projekcie nie może zyskać pozytywnej oceny ponieważ nie odpowiada wskazanym powyżej zasadom. NSZZ „Solidarność” postuluje wprowadzenie do naszego systemu emerytalnego emerytury stażowej, z której mogłyby skorzystać osoby, które bardzo wcześnie bo często jeszcze w okresie nauki zawodu zaczęły podlegać ubezpieczeniom społecznym i w sposób nieprzerwany świadczyły pracę, niejednokrotnie w szczególnych, trudnych i uciążliwych warunkach. Propozycja sformułowana w opiniowanym projekcie nie realizuje tego postulatu. Projekt zawiera bowiem propozycję wprowadzenia do polskiego systemu ubezpieczenia emerytalnego instytucji wcześniejszej emerytury z tytułu dłuższego okresu ubezpieczenia.
Opiniowany projekt ustawy jest niedopracowany i w związku z tym nie zasługuje na pozytywną opinię NSZZ „Solidarność”. Nie uwzględnia m.in. zmian jakie w systemie emerytalnym zostaną wprowadzone po wejściu w życie uchwalonej w dniu 13 lutego 2020 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne, tj. likwidacji OFE. Projekt adresuje propozycję wprowadzenia wcześniejszej emerytury do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. tj. objętych nowym systemem emerytalnym nie zmieniając stosowanej w tym systemie formuły ustalania wysokości emerytury (formuła zdefiniowanej składki). Nie wiadomo więc z jakiego powodu autorzy projektu proponują w art. 1 pkt 1 lit. c projektu ustawy uzależnienie prawa do tej emerytury od nieprzystąpienia do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Autorzy projektu nie przedstawili oceny skutków regulacji.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” podkreśla, że nieprawdziwe jest stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu, że „brak jest jakichkolwiek danych co do liczby osób mających wypracowany staż ubezpieczeniowy dający uprawnienie do emerytury jak też liczby osób o stażu zbliżonym do wymaganego”. Takimi danymi dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych i te dane powinny być podstawą debaty na temat docelowego modelu systemu emerytalnego dla osób o długoletnich stażach zawodowych.
Prezydium Komisji Krajowej zwraca uwagę na ogromne społeczne oczekiwanie na rozwiązanie prawne, umożliwiające zasłużony odpoczynek osobom, które swoją wyczerpującą fizycznie pracę rozpoczęły w bardzo młodym wieku i kontynuowały przez bardzo długie okresy, stąd nie można dłużej zwlekać z podjęciem odpowiednich działań zmierzających do zaspokojenia oczekiwań tych osób, które czują się pokrzywdzone przez istniejący system ubezpieczeń.