Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” protestuje przeciwko brakowi konsultacji oraz wysłuchania opinii NSZZ „Solidarność” w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych wraz z autopoprawką (druki nr 13 oraz 13-A), zwany dalej projektem.
Projekt wpłynął do Sejmu RP 13 listopada 2019 r., a Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” otrzymała projekt z Kancelarii Sejmu 21 listopada br. po pierwszym jego czytaniu w Sejmie RP, które odbyło 19 listopada, autopoprawka do projektu wpłynęła 25 listopada. Wyrażenie opinii zgodnie z art. 19 ustawy o związkach zawodowych poprzedzone konsultacjami ze strukturami i organami Związku było niemożliwe. Konsekwentnie więc nie mogło dojść także do wysłuchania opinii NSZZ „Solidarność”, o jakim wypowiedział się TK w Wyroku Kp 1/18: „Celowościowa wykładnia przepisów ustawowych pozwala wyciągnąć wniosek, że opiniowanie projektów aktów normatywnych ma sens jedynie wtedy, gdy w trakcie prac nad projektem opinie te zostają wysłuchane. Wartością konsultacji w procesie legislacyjnym jest doprowadzenie do pewnego konsensusu społecznego, który powinien skutkować lepszą percepcją stanowionych norm.”
Nowelizacja ustawy dotyczy rozszerzenia zakresu zadań Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych przez wprowadzenie możliwości udzielenia wsparcia finansowego kolejnym grupom społecznym – emerytom i rencistom. Ze środków Funduszu finansowane ma być jednorazowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów w 2019 r. wraz z kosztami obsługi, a także renta socjalna i zasiłek pogrzebowy, który przysługuje w razie śmierci osoby pobierającej rentę socjalną. Zmiana polega na tym, że przenosi się do Funduszu Solidarnościowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydatki na renty socjalne oraz wydatki na trzynaste emerytury.
Zdaniem Prezydium NSZZ „Solidarność” przedstawiony projekt wzbudza poważne wątpliwości dotyczące dochodów jak i wydatków Funduszu. W projekcie wprowadza się możliwość zaciągania pożyczek z Funduszu Rezerwy Demograficznej.Wobec braku zasadności takiego działania wnioskować należy, że projektowana zmiana ustawy ma jedynie na celu ominięcie reguły wydatkowej. Trzynaste renty i emerytury wypłacone w 2019 r., mają zostać sfinansowane z Funduszu Solidarności, a ten jest funduszem celowym, więc limit wydatków określony regułą wydatkową go nie obejmuje. Prezydium KK wskazuje, że takie działanie jest psuciem struktury finansów państwa i rozmontowywaniem „bezpiecznika” budżetowego jakim jest reguła wydatkowa.
Powstanie Funduszu Solidarnościowego miało dać perspektywy na stworzenie systemowych rozwiązań kierowanych do osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, zapewniających m.in. asystencję osobistą i opiekę wytchnieniową, a także zatrudnienie wspomaganego – nie na zasadach projektowych, jak dzieje się to do tej pory, ale jako trwałe rozwiązania gwarantowane. Prezydium KK wyraża obawy, że znaczne rozszerzenie grupy beneficjentów Funduszu oddala tę perspektywę. Nowe zadania zdominują całkowicie zadania dotychczasowe Funduszu.
NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę również na naruszenie zasad techniki prawodawczej przy konstruowaniu projektu. W art. 1 w pkt 2, w art. 1 w ust. 1 w pkt 2 ustawodawca wskazał, że Fundusz ma na celu wsparcie finansowe emerytów i rencistów, o którym mowa w przepisach odrębnych. Ponadto w art. 1 w pkt 3, w art. 3 ust. 1a pkt 2, a także w art. 1 w pkt 4, w art. 6b ust. 1 pkt 2 ustawodawca mówi między innymi
o możliwości zaciągania nieoprocentowanych pożyczek na wypłatę jednorazowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów oraz kosztów obsługi wypłaty tego świadczenia, o których mowa w odrębnych przepisach. Taka konstrukcja przepisu, poza naruszaniem zasad techniki prawodawczej, dowodzi jedynie tego, że nie planuje się w przyszłości finansowania z Funduszu dodatkowego jednorazowego świadczenia dla emerytów i rencistów. Stąd, tym bardziej niezrozumiały jest brak odwołania do konkretnych przepisów, czyli do ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów w 2019 r. (Dz. U. poz. 743).
Ponadto Prezydium KK podtrzymuje swoje zastrzeżenia dotyczące finansowania Funduszu Solidarnościowego z Funduszu Pracy. W nadchodzących latach prawdopodobnego spowolnienia środki z Funduszu Pracy powinny być wydatkowane na cele określone dla Funduszu Pracy, tj. przede wszystkim promocja zatrudnienia, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja zawodowa czy szkolenia zawodowe.
Prezydium KK zwraca uwagę, że sposób procedowania, a także cele wprowadzanych rozwiązań budzą niepokój także w środowiskach osób niepełnosprawnych. Wobec deklaracji Premiera Rządu o potrzebie cierpliwego i rzetelnego dialogu, działania te są dalece sprzeczne z oczekiwaniami nie tylko związku zawodowego, ale także ogółu obywateli. Ład i spokój społeczny wynika przede wszystkim ze starannego prawodawstwa oraz wzajemnego zrozumienia i jest podstawą zaufania obywateli do Państwa.