Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia inicjatywę Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zawartą w projekcie ustawy z dnia 9 sierpnia 2018 r. Wspomaganie najuboższych obywateli, w tym rodziców w rodzinach wielodzietnych, zawsze powinno być priorytetem polityki społecznej państwa i przedstawiony projekt ustawy jest tego wyrazem. Celem projektowanej ustawy jest wsparcie osób, które ze względu na wychowanie dzieci nie podjęły lub zrezygnowały z pracy zawodowej, nie wypracowały sobie odpowiedniego zabezpieczenia emerytalnego.
Jednocześnie Prezydium KK wnosi następujące uwagi do przedmiotowego projektu ustawy:
- Art. 3 projektu określa komu przysługuje świadczenie uzupełniające. W ust. 1 pkt 2 jest mowa o ojcu, który wychował co najmniej 4 dzieci, ale jedynie gdy zostały pozostawione przez matkę (jej śmierć lub porzucenie). Zdaniem NSZZ „Solidarność”, dodatkowy warunek uprawnienia jest nieuzasadniony, gdyż wyklucza tych ojców/opiekunów, którzy z wyboru opiekowali się dziećmi rezygnując z pracy zawodowej. Wykluczenie ojców wychowujących dzieci w pełnych rodzinach byłoby dyskryminacją, trudną do zrozumienia a tym samym do zaakceptowania w XXI wieku.
- W art. 3 ust. 5 pkt 3 określa się przypadki, w których nie przysługuje prawo do przedmiotowego świadczenia, wśród nich wymienia się przebywanie w całodobowych placówkach odwykowych dla osób uzależnionych (…). Zdaniem NSZZ „Solidarność” niezrozumiałym jest odebranie prawa do wparcia osobom, które podejmują się leczenia w całodobowych zakładach odwykowych. Takie ograniczenie byłoby „karą” za podjęty trud i jest niesprawiedliwe, zwłaszcza, że sankcja nie dotyczyłaby np. osób
uzależnionych, ale odmawiających leczenia. Prezydium KK wnosi o usunięcie ww. ograniczenia z projektowanych przepisów.
- W art. 3 ust. 6 wyłącza się negatywną przesłankę prawa do nabycia lub utrzymania świadczenia działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym, o których mowa w ustawie o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz.U 2018.690). O ile zrozumiałym jest wyłączenie odbywania kary w czasach minionych, czy skutków represji w postaci odebrania władzy rodzicielskiej (ust. 5 pkt. 1,2) o tyle nie ma powodów, aby osoby, które aktualnie przebywają w areszcie lub odbywają karę pozbawienia wolności, legitymujące się chlubną przeszłością, mogły utrzymywać prawo do świadczenia uzupełniającego. Prezydium KK postuluje o doprecyzowanie zapisów projektowanego art. 3 ust. 6.
- Projektodawca w uzasadnieniu (s. 2) informuje co rozumie, przez wychowanie dzieci, natomiast odpowiednia definicja nie znalazła się w projektowanej ustawie. Pozostawia więc to pojęcie do interpretacji realizatora świadczenia. Określenie wychowania powinno być jasne i jednolite, dlatego, zdaniem NSZZ „Solidarność”, wskazanym jest aby definicja pojawiła się w ostatecznym tekście ustawy.
-
Nowa forma wsparcia będzie miała także wpływ na możliwość korzystania ze świadczeń, które otrzymuje opiekun zajmujący się osobą niepełnosprawną w rodzinie.
Obecnie ww. świadczenia to: specjalny zasiłek opiekuńczy (620 zł od listopada 2018) oraz świadczenie pielęgnacyjne (1477 zł). Ośrodek pomocy społecznej nie przyznaje tych świadczeń jeśli opiekun ma ustalone prawo do emerytury, renty – w tym rodzinnej i socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego. Natomiast zgodnie z projektem, wspomniany katalog zostanie poszerzony o rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Tym samym jego przyznanie spowoduje utratę prawa do świadczeń opiekuńczych
i pielęgnacyjnych. Zdaniem NSZZ „Solidarność” należy doprecyzować zapisy projektu ustawy tak, aby świadczeniobiorcy świadczeń pielęgnacyjnych nie zostali pozbawieni prawa do wsparcia, w wyniku przyznania im niższego rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
Prezydium Komisji Krajowej uznając potrzebę wsparcia osób, które w wyniku wychowywania dzieci w rodzinach wielodzietnych nie nabyły prawa do świadczeń
z ubezpieczenia społecznego, wyraża obawę, czy proponowana forma wsparcia nie będzie determinowała postaw rodziców na rynku pracy w przyszłości, poprzez rezygnację przez nich z zatrudnienia lub wyboru zatrudniania nierejestrowego.