Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia inicjatywę Prezydenta RP – Andrzeja Dudy. Jej efektem jest projekt zmiany ustawy, który nie budzi istotnych kontrowersji. Z drugiej jednak strony jest, to projekt nie dokonujący zmiany jakościowej w funkcjonowaniu trójstronnego dialogu społecznego na szczeblu centralnym w Polsce. Przypominamy, że w obecnie obowiązującej ustawie znalazł się zapis (art. 87)
w brzmieniu: „W terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Rada Dialogu Społecznego dokona oceny funkcjonowania przepisów ustawy oraz przedstawi Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej rekomendacje zmian w zakresie zwiększenia samodzielności organizacyjnej Rad”. Ten przepis odzwierciedla treść uzgodnień z Dobieszkowa, gdzie opracowano kompromisowy projekt ustawy o Radzie. Biorąc to pod uwagę, oceniamy obecną propozycję jako rozczarowującą. Dokonuje ona jedynie korekt w obecnej ustawie, nie realizując normy zawartej w przywołanym przepisie.
Wspólne prace partnerów nie zakończyły się wypracowaniem modelu wzmacniającego niezależność organizacyjną Rady. Jedynie NSZZ „Solidarność” przedstawił spójną koncepcję organizacji dialogu społecznego w naszym kraju. Jej najważniejszym ogniwem jest Rzecznik Dialogu Społecznego, jako odrębna jednostka budżetowa. W tej propozycji Rzecznik byłby organem wspierającym partnerów w prowadzeniu dialogu społecznego, koordynującym prace i jednocześnie zapewniał platformę do wspólnej pracy partnerów społecznych. Niestety, większość organizacji a także Rząd, zdecydowało się na utrzymanie status quo.
Mimo powyższej oceny pragniemy odnieść się do poszczególnych propozycji:
Art. 1
Pkt 1) oraz 2) Propozycje nie budzą kontrowersji. Rada powinna być włączona w prace nad dokumentami strategicznymi. Nie zmieni to jednak problemów jakie pojawiają się w związku z prowadzeniem w niewłaściwy sposób konsultacji społecznych w naszym kraju. Analizy pokazują, że w zasadzie rezygnuje się z projektowania założeń do ustaw, często omijane są przepisy o konsultacjach społecznych, nieprzestrzegane są terminy konsultacji oraz korzysta się ze ścieżki poselskiej, by przyspieszyć proces legislacyjny. Zdaniem NSZZ „Solidarność” to naganne praktyki, które nie powinny mieć miejsca w państwie demokratycznym. Na etapie prac nad ustawą proponowaliśmy umożliwienie partnerom społecznym konsultowanie i wyrażanie opinii do stanowisk strony rządowej, i do projektów poselskich, co częściowo niwelowałoby skutki nieprzestrzegania przepisów o prowadzeniu konsultacji społecznych w Polsce. Podtrzymujemy swoje stanowisko w tym obszarze.
Pkt 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) zasługują na pozytywną ocenę.
Pkt 10) – NSZZ „Solidarność” akceptuje propozycję. Pragniemy jednak zwrócić uwagę na to, że kwestia współpracy z wojewódzkimi radami dialogu społecznego odbywa się obecnie dwutorowo, co zmniejsza skuteczność tej pracy. Z jednej strony, sama Rada stara się być w kontakcie z WRDS, a z drugiej strona rządowa prowadzi swoje własne działania w tym zakresie. Opisana wcześniej koncepcja jednej instytucji Rzecznika Dialogu Społecznego mogłaby poprawić koordynację pracy z WRDS.
Do Pkt 11) Prezydium nie zgłasza uwag.
Pkt 12) i 16). NSZZ „Solidarność” od początku prac nad nowelizacją ustawy podkreślał, że WRDS powinny mieć jak najwięcej przestrzeni do samodzielnego określania ram swojej pracy poprzez regulamin WRDS. W projektowanych zmianach widoczna jest tendencja do ustawowego określania procedur postępowania co uważamy za niewłaściwy kierunek.
Ważniejsze, naszym zdaniem, byłoby wyposażenie WRDS w określone kompetencje, jak np. opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego. W ten sposób dochodziłoby do wzmocnienia dialogu społecznego na poziomie regionalnym.
Ponadto, pragniemy ponownie zaznaczyć, że tworzenie oraz zapewnienie funkcjonowania WRDS powinno być ujęte jako zadanie własne marszałka województwa. Nowelizacja nie przewiduje jednak zmian w tym zakresie, co oznacza, że działanie WRDS pozostaje zadaniem z zakresu administracji rządowej, zleconym marszałkowi województwa.
Pkt 13), 14), 15), 17) oceniamy pozytywnie.
Art. 2
Propozycję wprowadzenia kolejnego przeglądu ustawy w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji, bez jednoczesnego określenia kierunku zmian, uważamy za bezzasadą. Podobnie jak to ma miejsce w obecnie obowiązującej ustawie, proponujemy wyraźne określenie kierunku zmian na rzecz zwiększenia samodzielności organizacyjnej Rady.