Dzień: 2016-10-27

Stanowisko Prezydium KK nr 4/16 ws. komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów – Rozpoczęcie konsultacji w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie dyskusji na temat społecznego wymiaru Unii Europejskiej. Zgadzamy się,że okres pokryzysowy pokazuje pilną potrzebę pogłębionej debaty nad społecznym wymiarem integracji. Debata ta jest potrzebna między innymi ze względu na widoczny narastający sceptycyzm obywateli UE co do koncepcji samej integracji. Zwracamy jednak uwagę, że inicjatywa Komisji Europejskiej zaprezentowana w Komunikacie: Rozpoczęcie konsultacji w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych (SWD (2016) 50 final; SWD (2016) 51 final) z dnia 8 marca 2016 r., budzi obecnie w większym stopniu wątpliwości niż wychodzi naprzeciwko oczekiwaniom europejskich związków zawodowych.

Na obecnym etapie zaawansowania działań Komisji Europejskiej należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

1.     Podejście Komisji Europejskiej koncentruje się na osiągnięciu określonych celów ekonomicznych. Po raz kolejny powielane jest błędne podejście polegające na postrzeganiu celów społecznych wyłącznie jako narzędzi służących do osiągnięcia założonej efektywności sytemu gospodarczego. Stoi to w sprzeczności z celami Unii Europejskiej, określonymi w Traktacie. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej do jej celów należy między innymi postęp społeczny oraz wysoki poziom ochrony. Cele społeczne nie mogą być podporządkowane realizacji określonych koncepcji makroekonomicznych, związanych przykładowo z wprowadzeniem wspólnej waluty. 

2.     Propozycja praw zawartych w Aneksie do Komunikatu nie uwzględnia w sposób należyty istniejących już zobowiązań państw członkowskich (w tym państw członkowskich należących obecnie do strefy euro), wynikających z podpisanych konwencji MOP oraz umów zawartych pod auspicjami Rady Europy, w tym przede wszystkim Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej. Inicjatywa europejskiego filaru praw socjalnych musi w pełni respektować istniejący poziom zobowiązań międzynarodowych państw członkowskich.

3.     W ocenie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” fundamentalnym brakiem w propozycji Komisji Europejskiej jest nieuwzględnienie socjalnych praw zbiorowych. Wszystkie 20 praw zaprezentowanych w Aneksie do Komunikatu ma charakter uprawnień indywidualnych. Wskazanie na fundamentalny charakter socjalnych uprawnień zbiorowych, w tym przede wszystkim prawa do rokowań zbiorowych prowadzonych przez związki zawodowe i prawa do strajku, ma charakter kluczowy. Prawo do efektywnych rokowań zbiorowych musi dotyczyć wszystkich osób obecnych
na rynku pracy a więc także pracowników nietypowych (pracowników tymczasowych, pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu czy pracowników delegowanych), a także osób samozatrudnionych ekonomicznie, zależnych od jednego podmiotu. Ta ostatnia kategoria jest szczególnie istotna w świetle zmian organizacyjnych i technologicznych, które zachodzą na rynku pracy. Efektywne objęcie pracowników systemem rokowań zbiorowych musi odwoływać się do sprawdzonych mechanizmów, takich jak między innymi generalizacja układów zbiorowych. Negocjacje winny toczyć się na wszelkich poziomach, w tym także nowych poziomach, takich jak rokowania na poziomie zarządów centralnych korporacji ponadnarodowych.

Tylko wskazanie wprost na fundamentalne socjalne uprawnienia zbiorowe pozwoli uwzględnić dorobek quasi orzeczniczy Rady Europy, dokonany w procesie nadzoru nad przestrzeganiem Europejskiej Karty Społecznej – przykładowo dotyczący oceny działań ze strony Troiki wobec systemu rokowań zbiorowych w Grecji (sprawa nr 2820) czy zmian prawa wprowadzonych w Szwecji w wyniku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie tzw. Kwartet Laval (sprawa nr 85/2012 r.). Podobnie konstruowanie gwarancji socjalnych uprawnień zbiorowych musi uwzględniać dorobekquasi orzeczniczy Komitetu Wolności Związkowych MOP. Zwracamy uwagę, że należy uwzględnić coraz szersze wykorzystanie dorobku quasi orzeczniczego Rady Europy oraz dorobku quasi orzeczniczego MOP przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Tylko takie podejście do dorobku Rady Europy i dorobku MOP przy budowie europejskiego filaru praw socjalnych zapewni stworzenie właściwego docelowego rozwiązania.

4.     Niejasny jest obecnie charakter prawny samej inicjatywy. Przede wszystkim otwarte pozostaje pytanie o instrumenty prawne, przy pomocy których ma ona być wdrażana w państwach członkowskich.  Brak jasności w tym zakresie nie pozwala na bardziej szczegółowe odniesienie się do skutków inicjatywy dla państw, w których nie funkcjonuje wspólna waluta w przypadku, gdyby inicjatywa miała dotyczyć wyłącznie państw strefy euro.

5.     Fundamentalne zastrzeżenie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wzbudza adresowanie inicjatywy europejskiego filaru praw socjalnych wyłącznie do państw strefy euro. Rozumiejąc, że podstawowym założeniem koncepcji jest pogłębienie jednolitego rynku uważamy, że wskazane jest, aby założenia od samego początku adresowane były do wszystkich państw członkowskich. Wynika to z faktu, że w państwach spoza strefy euro, które przyjęły na siebie zobowiązanie do dążenia do wprowadzenia wspólnej waluty, może to nastąpić w odległej i trudnej do określenia przyszłości. Pojawiająca się dychotomia może stanowić zagrożenie dla działań na rzecz spójności społecznej wewnątrz UE jako całości.

6.     Na obecnym etapie zaawansowania prac nad koncepcją europejskiego filaru praw socjalnych w opinii NSZZ „Solidarność”, należy odnieść się do kwestii kluczowych: braku uwzględnienia istniejących już zobowiązań międzynarodowych państw członkowskich oraz braku propozycji praw zbiorowych, w tym przede wszystkim prawa do efektywnych rokowań zbiorowych. Dopiero na dalszym etapie prac widzimy możliwość odniesienia się do 20 punktów zaprezentowanych przez Komisję w Aneksie do Komunikatu. 

Decyzja Prezydium KK nr 157/16 ws. upoważnienia do podpisania aktu notarialnego w sprawie ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu energii elektrycznej dla budynku biurowo usługowego przy ul. Nasielskiej 50 w Warszawie

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” upoważnia Ewę Zydorek – Sekretarza KK NSZZ „Solidarność” i Bogdana Bisia – Zastępcę Przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność” do podpisania aktu notarialnego w sprawie ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu energii elektrycznej dla budynku biurowo-usługowego przy ul. Nasielskiej 50 w Warszawie.

Decyzja Prezydium KK nr 156/16 ws. wyrażenia zgody na użycie znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek prof. Wojciecha Polaka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na potrzeby nadania tytułu przetłumaczonej na język angielski książce „Stan wojenny – pierwsze dni” z użyciem „solidarycy” w anglojęzycznym tytule „Solidarity. The Martial Law in Poland – First Days”.

Decyzja Prezydium KK nr 155/16 ws. przedstawiciela NSZZ „Solidarność” w Komitecie Monitorującym Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza w miejsce Rafała Pietrucha  kandydaturę Waldemara Stawskiego na członka Komitetu Monitorującego Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020. 

Decyzja Prezydium KK nr 154/16 ws. opinii o projekcie ustawy Ministra Zdrowia o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Projekt ustawy Ministra Zdrowia o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne, zatrudnionych w podmiotach leczniczych (zwany dalej projektem ustawy) w wersji z dnia 27 września 2016 r. w znacznej mierze wychodzi naprzeciw oczekiwaniom i postulatom NSZZ „Solidarność”, jednak nadal zawiera liczne mankamenty.

Nie ulega wątpliwości, że warunki płacowe pracowników podmiotów leczniczych są niezadawalające i wymagają kompleksowego rozwiązania. Celem projektu ustawy nie powinno być jedynie przeciwdziałanie niedoborom kadrowym w deficytowych grupach pracowników medycznych, ale wzrost bezpieczeństwa zdrowotnego poprzez usprawnianie funkcjonującego systemu oraz likwidowanie nieuzasadnionych dysproporcji
w wynagrodzeniach między grupami zawodowymi i zapobieganie obniżaniu się poziomu wynagrodzeń w służbie zdrowia w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Ustawa powinna być stymulatorem, mającym na celu przeciwdziałanie rozwarstwieniu płacowemu między zawodami deficytowymi a pozostałymi. Powinna spełniać rolę zapobiegawczą wobec rozszerzania się zjawiska niedoborów kadrowych na te zawody.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uważa, że jednym z niezbędnych założeń sprawności funkcjonalnej dla właściwej organizacji pracy podmiotów leczniczych jest zabezpieczenie zarówno profesjonalnej kadry medycznej, jak i niemedycznej. Należy więc zadbać o odpowiednią liczbę tych pracowników i poziom ich profesjonalizmu. Pracownicy ochrony zdrowia, zapewne w różnym stopniu, narażeni są na wysoki poziom stresu, wynikający z odpowiedzialności za drugiego człowieka, różnego typu ryzyka, przepracowanie. Stanowią oni specyficzną grupę, której zadaniem jest opieka nad pacjentem w bardzo różnorodnym i szerokim zakresie. Tak trudne zadania wymagają odpowiedniej wiedzy, przygotowania praktycznego, ale także określonych cech osobowości.

Zmiany technologiczne oraz postęp nauki wpływają na wydłużenie życia. Nie ulega jednak wątpliwości, że kluczową rolę w tym procesie pełnią pracownicy sektora ochrony zdrowia, a odpowiednie wynagrodzenie i warunki pracy powinny stanowić bodziec do bezpośredniej lub pośredniej pracy na rzecz pacjentów.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postuluje objęcie ustawowym rozwiązaniem również pozostałych pracowników podmiotów leczniczych tak, aby w sposób adekwatny do pracowników medycznych objąć ich procedurą ustalania najniższych wynagrodzeń zasadniczych.

Nie do przyjęcia jest brak zagwarantowania finansowania planowanej regulacji (niewskazanie źródeł finansowania). Nawet przy uznaniu założenia programowego
o sukcesywnym wzroście finansowania służby zdrowia (od 2018 r. corocznie 0,2% PKB)
nie ma żadnej gwarancji, że wzrost nakładów nastąpi we wszystkich rodzajach działalności
i w wielkościach co najmniej wystarczających na realizację ustawowego obowiązku wzrostu najniższych wynagrodzeń zasadniczych.

 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi szczegółowe:

 

1.      Tytuł projektu ustawy

Tytuł ustawy wskazuje jednoznacznie na objęcie jej zakresem jedynie pracowników wykonujących zawody medyczne, zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

Wobec postulatu objęcia zakresem działania ustawy wszystkich pracowników podmiotów leczniczych oraz pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej
i Regionalnych Centrów Krwiodawstwa tytuł ustawy powinien ulec zmianie.

2.      Art. 2

Rozwiązania zaproponowane w projekcie powinny także dotyczyć pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Regionalnych Centrów Krwiodawstwa, na co przedstawiciele NSZZ „Solidarność” zwracali uwagę podczas prac w zespole branżowym przy Ministrze Zdrowia. Konsekwentnie, wszędzie tam gdzie określa się obowiązki podmiotu leczniczego w procesie podwyższania wynagrodzeń, niezbędnym jest dodanie po słowach „podmiot leczniczy” słów „organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Regionalnego Centrum Krwiodawstwa”. (w szczególności w art. 5, art. 7.1- pierwsze zdanie, art. 7.1, pkt 1,2,4,5.).

 

 

3.      Art. 5

W wyniku wewnętrznych konsultacji zgłaszane były liczne zapytania, czy proponowany zapis: ”Podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia pracownika wykonującego zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego…”, gwarantuje podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego. Uzasadnienie oraz interpretacja nie daje jednoznacznej odpowiedzi na te pytania. Wnioskujemy więc o rozwianie tych wątpliwości poprzez rozważenie możliwości zmiany treści proponowanego przepisu oraz uzasadnienia (taka sama uwaga dotyczy art. art. 7 ust 1).

4.      Art. 6

Niezbędne jest zabezpieczenie środków finansowych Państwowej Inspekcji Pracy, która będzie kontrolować wykonanie obowiązku, o którym mowa w art. 5. Przy okazji analizy tego przepisu należy poddać pod dyskusję zagadnienie przysługującego pracownikowi roszczenia, wynikającego z prawa do podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego, zgodnie z przepisami projektowanej ustawy.

5.      Art. 7

Zasadniczym celem projektu ustawy jest osiągnięcie docelowego poziomu najniższego wynagrodzenia zasadniczego. Osiągniecie zamierzonego skutku powinno zostać określone terminem, co projektodawca realizuje, wskazując datę 31 grudnia 2021 r. Jednak istnieją uzasadnione obawy, że osiągniecie docelowego poziomu najniższego wynagrodzenia zasadniczego w tym terminie nie nastąpi z powodu, o którym mowa
w pkt 5 ust 1. Z powyższych powodów należy rozważyć możliwość kontynuowania procedury uzgodnieniowej w takich wypadkach.

Zgodnie z treścią ust. 1 podmiot leczniczy dokonuje podwyższania wynagrodzenia pracownika wykonującego zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, z uwzględnieniem warunków,
o których mowa w punktach 1)-5). Niejasne jest, co projektodawca rozumie pod pojęciem sposobu podwyższania wynagrodzenia, o którym mowa pkt 1. Czy intencją projektodawcy było pozostawienie zupełnej swobody stron? 

Uzasadnionym jest wprowadzenie obowiązku wykazania przez podmiot leczniczy sytuacji i możliwości finansowych podmiotu leczniczego, które zgodnie z punktem
5) determinują sposób  podwyższania wynagradzania.

Aby unikać praktyki jednostronnego ustalania sposobu podwyższania wynagrodzenia przez kierownika podmiotu leczniczego w związku z brakiem zawarcia porozumienia (pkt. 4) należy zobowiązać kierownika do uwzględnienia w zarządzeniu wspólnego stanowiska uprawnionych organizacji związkowych.

Brak jest racjonalnego wytłumaczenia pominięcia odwołania się w ust 2 art. 7 do porozumienia, o którym mowa w pkt 2 ust 1.

6.      Art. 8

Konieczne jest objęcie obowiązkiem podwyższenia wynagrodzeń wszystkich grup wykonujących zawody medyczne, jak i innych zawodów, niezbędnych w działalności podmiotów leczniczych.

Założone w art. 8 podwyższenia wynagrodzeń pracowników niewykonujących zawodu medycznego, oparte jedynie o mechanizm negocjacji z zakładowymi organizacjami związkowymi lub zarządzenie wydawane przez pracodawcę, nie daje gwarancji tego wzrostu. W art. 8 niedopuszczalne jest też zwolnienie z obowiązku ustalania zasad podwyższania wynagrodzeń pracowników niewykonujących zawodów medycznych
w takich przypadkach, gdy w podmiocie leczniczym nie działa zakładowa organizacja związkowa.

7.      Art. 9

Nie do zaakceptowania jest zamrożenie kwoty bazowej na poziomie 3.900 zł brutto aż do 31.12.2019 r., skoro od 2018 r. planowane jest sukcesywne zwiększanie poziomu finansowania służby zdrowia o 0,2% PKB.

8.      Załącznik projektu ustawy

·         Słabością rozwiązania w okresie przejściowym jest zróżnicowana dynamika dochodzenia do osiągnięcia docelowego poziomu wynagrodzeń zasadniczych Przykładowo, w grupie pielęgniarek i położnych już we wrześniu 2018 r. nastąpi pełna realizacja wzrostów wynagrodzeń, dokonywanych w oparciu o przepisy wydane na podstawie art. 137 ust. 2 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015r. poz. 581, z późn. zm). Natomiast grupa zawodowa pracowników zawodów medycznych wymagających średniego wykształcenia będzie miała szanse uzyskać docelową wysokość najniższego wynagrodzenia zasadniczego dopiero w 2023 r.

·         Natomiast po okresie przejściowym, w myśl proponowanych współczynników pracy, będzie pogłębiać się z roku na rok rozwarstwienie wynagrodzeń miedzy grupami zawodowymi relatywnie dobrze wynagradzanymi a tymi, które są nisko wynagradzane.

·         W tabeli współczynników pracy w odniesieniu do grup zawodowych wymagających specjalizacji zasadnym jest doprecyzowanie, że specjalizacja ma być w dziedzinie mającej zastosowanie przy wykonywaniu określonych czynności w myśl zasady, że premiuje się kwalifikacje przydatne w wykonywaniu określonych prac a nie jakiekolwiek posiadane.

Prezydium KK podkreśla, że uporządkowanie sprawy wynagrodzeń w służbie zdrowia w formie ustawy jest bardzo potrzebne i pilne. Prezydium Komisji Krajowej obawia się, ze projekt w zaproponowanym kształcie nie spowoduje likwidacji niektórych nieuzasadnionych dysproporcji płacowych, a przeciwnie – długofalowo wywoła radykalne ich zwiększanie; dla części grup zawodowych wywoła efekt w postaci obniżania relatywnego poziomu najniższych wynagrodzeń w odniesieniu do przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce narodowej; nie zapobiegnie radykalizacji nastrojów wśród pracowników, gdyż tylko dla niektórych grup zawodów medycznych wprowadza satysfakcjonujące rozwiązania
a dynamika zmian jest zbyt mała. W przypadku braku gwarancji odpowiednich środków finansowych może narazić podmioty lecznicze na pogorszenie sytuacji finansowej.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uznaje za celowe kontynuowanie prac nad ustawą w zespole branżowym, zgodnie z Uchwałą nr 20Rady Dialogu Społecznego z dnia
19 października 2016 roku w sprawie projektu ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.