Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” popiera zmiany zawarte w projekcie ustawy Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, z dn. 12.08.2016 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej, w zakresie zmiany reguły przyznawania zasiłku stałego dla osób, które wystąpiły z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności.
Przedłożony projekt stanowi częściowe wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2015r. (sygn. Akt SK 19/14). w związku ze skargą konstytucyjną, która dotyczyła wypłaty świadczenia z pomocy społecznej w formie zasiłku stałego. Trybunał orzekł, że: Art. 36 pkt 1 ppkt a) i 37 ust. 1 w związku z art. 106 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej w zakresie, w jakim stanowią, iż świadczenia pieniężne z pomocy społecznej – w tym zasiłek stały – przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją, pomimo, że niepełnosprawność oraz trudna sytuacja materialna osoby wnioskującej o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej trwa dłużej niż od daty złożenia wniosku o taką pomoc, a osoba wnioskująca z uwagi na nieporadność oraz przebieg procedury ustalającej stopień niepełnosprawności oraz niezdolność do pracy nie mogła złożyć skutecznie wniosku wcześniej – z art. 2 w związku z art. 67 ust. 2 i 69 Konstytucji RP i wypływające z nich zasady sprawiedliwości społecznej oraz prawa osób niezdolnych do pracy i niepełnosprawnych do pomocy państwa, bowiem sprzecznie z powyższymi zasadami konstytucyjnymi pozbawiają osoby niezdolne do pracy, w tym osoby niepełnosprawne, do świadczeń z pomocy społecznej od daty ustalenia niezdolności do pracy.
W odniesieniu do tej części wyroku Trybunału Konstytucyjnego projektodawca proponuje przesunięcie terminu wstecz, by zasiłek stały mógł być przyznany od miesiąca wystąpienia z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności (projektowany ust 7-11 art. 106 ustawy o pomocy społecznej), co zasługuje na pozytywną ocenę.
Jednocześnie zwracamy uwagę, że na okres zawieszonego postępowania przyznaje się zasiłek okresowy w wysokości i na zasadach określonych w art. 38 ustawy o pomocy społecznej (proponowany ust. 8 art.106). Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zauważa, iż jest to swego rodzaju przeregulowanie, gdyż stanowi kolejne wskazanie do przyznania świadczenia w formie zasiłku okresowego, które już wynika bezpośrednio z obecnie obowiązujących zapisów ustawy o pomocy społecznej (art. 3; art. 7 ust. 1, 5 i 6; art. 8; art. 19 i wymieniony art. 38.) Po spełnieniu przesłanek ze wskazanych artykułów, świadczenie jest przyznawane automatycznie. Zatem NSZZ „Solidarność” nie dostrzega potrzeby dokonywania kolejnej delegacji ustawowej w tym zakresie.
Jednocześnie Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wskazuje, że w przedłożonym projekcie całkowicie pominięto drugą część sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w której podniesiono następującą kwestię:
Art. 8 ust. 1, ust. 3 i ust. 4 oraz art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku
o pomocy społecznej w zakresie, w jakim stanowi, iż zasiłek pielęgnacyjny jest dochodem osoby wnioskującej o świadczenia z zakresu pomocy społecznej, który jest uwzględniany przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej i o którego wysokość jest pomniejszany zasiłek stały wypłacany przez pomoc społeczną – z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1 oraz 67 ust. 2 i 69 Konstytucji RP i wypływające z nich zasady sprawiedliwości społecznej oraz prawa osób niepełnosprawnych do pomocy państwa, bowiem sprzecznie z powyższymi zasadami konstytucyjnymi umniejszają świadczenia z pomocy społecznej mające służyć zaspokojeniu podstawowych potrzeb osób niezdolnych do pracy, w tym osób niepełnosprawnych.
Całkowite pominięcie tej części wyroku Trybunału Konstytucyjnego w projektowanych zmianach jest niezrozumiałe i budzi wątpliwości czy ustawodawca zamierza rozwiązać także powyższą kwestię. Zatem MRPiPS powinien dokonać analizy oraz rozważyć możliwość nie wliczania zasiłku pielęgnacyjnego do kryterium dochodowego przyjmowanego do przyznania zasiłku stałego z powodu znacznego stopnia niepełnosprawności, tym bardziej, że problem ten regularnie budzi kontrowersje w zakresie pomocy dla osób niepełnosprawnych. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przypomina, że ustawodawca zastosował w ostatnim czasie analogicznego wyłączenia wliczania do dochodu świadczenia wychowawczego z Programu Rodzina 500+.