Stanowisko Prezydium KK nr 1/16 w sprawie tzw. „gospodarki współpracy”

Rozwój nowych technologii i sposób wykorzystywania internetu wywołują określone konsekwencje społeczne i prawne, w tym w zakresie praw pracowniczych. We współczesnym rozwoju usług coraz częściej mamy do czynienia z tzw. „gospodarką współpracy”. Odwołując się do definicji „gospodarki współpracy”, którą zaproponowała Komisja Europejska w ramach powszechnych konsultacji (konsultacje dotyczące otoczenia regulacyjnego platform i pośredników internetowych, przetwarzanie danych, chmur obliczeniowych i gospodarki współpracy) – gospodarka współpracy polega na łączeniu osób fizycznych i prawnych za pomocą platform internetowych (platform gospodarki współpracy), aby umożliwić im świadczenie usług lub wspólne korzystanie z aktywów, zasobów, czasu, umiejętności lub kapitału, nierzadko w ograniczonym czasie i bez przekazywania praw własności. Typowymi przykładami są usługi transportowe, w tym świadczone za pomocą prywatnych pojazdów do przewozu pasażerów lub wspólnych pojazdów, noclegi lub usługi świadczone w ramach wolnych zawodów.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że obecnie mamy do czynienia z niejasnością wzajemnych praw i obowiązków usługodawców i usługobiorców działających w ramach wielu platform „gospodarki współpracy”. Niepokojące jest to, że spontaniczny i niekontrolowany rozwój „gospodarki współpracy” prowadzi do osłabienia praw socjalnych pracowników, gdyż działalność osób – usługodawców w ramach platform staje się nieuczciwą konkurencją w stosunku do usług klasycznych. Wielu usługodawców, w ramach platform, nie dotyczą żadne standardy w zakresie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy. Często są to osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej. Tym samym, działanie platform w ramach „gospodarki współpracy” przyczynia się do powstawania trudnej do opisania strefy pomiędzy klasycznym zatrudnieniem a klasyczną pracą na czarno. W wielu wypadkach usługi oferowane w ramach „gospodarki współpracy” podważają efektywne prawo do minimalnego wynagrodzenia i bezpieczeństwa socjalnego. Mając pełną świadomość powstawania nowych rozwiązań i koncepcji biznesowych
ze względu na rozwój nowych technologii Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uważa, że proces ten nie może być całkowicie spontaniczny i nie poddający się żadnym regułom. 

Jednym z kluczowych wyzwań stojących przed gospodarką w Polsce jest wypracowanie docelowych mechanizmów regularnego wzrostu wynagrodzeń nadążającego za wzrostem efektywności pracy siły roboczej. Niekontrolowany rozwój „gospodarki współpracy” gdzie „usługodawców” nie reprezentują związki zawodowe oraz nie dochodzi do żadnej formy zbiorowej reprezentacji interesów (w tym płacowych) może stać się przeszkodą w osiągnięciu tego celu. 

 

Do pobrania