Miesiąc: lipiec 2015

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Katolickiego Gimnazjum bł. ks. Jerzego Popiełuszki, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na plakacie konkursowym II Ogólnopolskiego Konkursu poświęconego bł. ks. Jerzemu Popiełuszce.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na potrzeby Kalendarza Pomorskiego na rok 2016, który ma być bezpłatnym materiałem promującym region.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 25 czerwca 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wystawianego przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, sposobu dokumentowania orzeczonej niezdolności do pracy oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim oraz przekazywania ubezpieczonemu i płatnikowi składek informacji o stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego, w  którym został popełniony błąd i wydruku nowego zaświadczenia lekarskiego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia proponowaną przez Komisję Europejską w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady „Sprawiedliwy i skuteczny system opodatkowania przedsiębiorstw w Unii Europejskiej: pięć głównych obszarów działania”, koncepcję wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania (Common Consolidated Corporate Tax Base – zwaną dalej CCCTB), która stanowi próbę harmonizacji podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

Podatki bezpośrednie, do których należy podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), są bardzo istotne z punktu widzenia prowadzenia polityki gospodarczej, a przede wszystkim fiskalnej. Wprowadzenie w życie koncepcji CCCTB doprowadziłoby do całkowitej utraty możliwości prowadzenia aktywnej polityki fiskalnej na poziomie państwa członkowskiego. Wszelkie decyzje w tym zakresie podejmowane byłyby na poziomie unijnym. Biorąc pod uwagę, że państwa UE nie mają jednakowych cykli koniunkturalnych
i znajdują się na różnych poziomach rozwoju, istnieje zagrożenie, że decyzje fiskalne podejmowane na poziomie unijnym byłyby niedostosowane do potrzeb danego państwa członkowskiego. Skutkowałoby to pogorszeniem lub utrwaleniem sytuacji dekoniunkturalnych. W naszej ocenie, obecna niestabilność makroekonomiczna w Unii Europejskiej nie pozwala na tak daleko idące działania konsolidacyjne.

Dla sprawnego funkcjonowania CCCTB należałoby utworzyć specjalny „urząd podatkowy” na poziomie europejskim, który rozstrzygałby spory i wydawał niezbędne interpretacje podatkowe. Z całą pewnością wydłużyłoby to czas rozstrzygania wątpliwości podatkowych przedsiębiorców oraz wpłynęłoby na zwiększenie biurokracji, co jest charakterystyczne dla tak skomplikowanych struktur ponadnarodowych.

CCCTB daje korporacjom ponadnarodowym możliwość ustalenia zagregowanej straty, co spowoduje obniżenie płaconego przez te korporacje podatku lub brak konieczności jego płacenia w ogóle. Takie rozwiązanie nie wydaje się właściwe, ponieważ mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której korporacje ponadnarodowe nie płacąc podatku w ogóle, nie przyczyniałyby się tym samym do rozwoju poszczególnych krajów, w których prowadzą działalność gospodarczą.

Kolejne kontrowersje wywołuje zagadnienie sposobu przyporządkowania dochodu do poszczególnych państw. Problemem kluczowym jest sposób podziału obliczonego na poziomie unijnym podatku, bo to on determinuje wielkość wpływów budżetowych każdego państwa. Istnieje zagrożenie, że państwa członkowskie będą zmierzały do manipulacji klucza podziału tak, aby osiągnąć z tego tytułu jak największe korzyści finansowe.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia próbę dokonania zmiany w polskim systemie podatkowym, tak by ten był bardziej „przyjazny” osobom żyjącym na poziomie minimum egzystencji.

Dokonując szczegółowej oceny poselskiego projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Prezydium przedstawia następujące uwagi.

Zaproponowane zmiany w zakresie kwoty wolnej od podatku nie niwelują niesprawiedliwości systemu podatkowego. Jak trafnie zauważają autorzy projektu, kwoty wolne w poszczególnych krajach europejskich są znacznie wyższe, przy czym tamtejsza progresja podatkowa jest o wiele bardziej wyraźna. Polski system podatkowy premiuje osoby najlepiej zarabiające. Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów podatek w I przedziale podatkowym w 2013 roku zapłaciło 97,53% podatników. Wynika z tego, że nie tylko podatek CIT, ale również PIT jest w zasadzie podatkiem liniowym. W związku z tym uważamy,
że należy rozpocząć zmiany w polskim systemie podatkowym tak, by ten stał się bardziej sprawiedliwy.

W naszym przekonaniu, podwyższenie kwoty wolnej jest działaniem ważnym, ale
w obecnej sytuacji nie priorytetowym. Należy skupić uwagę na progresywności stawek podatkowych. Wydaje się koniecznym wprowadzenie niższej stawki PIT dla najmniej zarabiających i wprowadzenie wyższej dla osób pobierających najwyższe wynagrodzenia. Obniżenie stawki będzie rzeczywistą ulgą dla osób z najniższymi dochodami,
a wprowadzenie dodatkowego wyższego progu pozwoli zbilansować ubytek dochodów budżetu państwa. Dopiero po dokonaniu tej istotnej zmiany możliwe będą zmiany innych instrumentów systemu podatkowego w Polsce, a więc kwoty wolnej od podatku, oraz zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu, które mają charakter kwotowy i nie przyczyniają się do realizacji zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto, stoimy na stanowisku, że kwota wolna od podatku powinna mieć charakter degresywny, tak by stanowiła wsparcie dla najmniej zamożnych Polaków.

Tak zdecydowane zwiększenie kwoty wolnej wiąże się w krótkim okresie ze znacznym kosztem dla budżetu państwa. Cieszy fakt, że projektodawca uwzględnia fakt, iż część środków wróci do budżetu w formie podatków i wywoła efekt mnożnikowy. Jest to podejście nietypowe dla debaty nt. kwoty wolnej, w której mówi się jedynie o koszcie dla budżetu państwa. Mimo to, analiza konsekwencji musi być zdecydowanie bardziej szczegółowa i długookresowa.

Wiele uwagi w projekcie poświęca się osobom zarabiającym minimalne wynagrodzenie. Jednak według danych GUS takie wynagrodzenie otrzymuje 1,3 mln osób, co stanowi 13 % ogółu zatrudnionych. Należy zaznaczyć, że emeryturę nie wyższą niż 1750 zł otrzymuje 2,1 mln osób, a rentę – 732,7 tys. osób. W sumie daje to szacunkową liczbę osób, którym realnie możliwa jest pomoc poprzez zmianę kwoty wolnej około 4,1 mln osób. Oznacza to, że w przybliżeniu wyższa kwota wolna będzie stanowiła wsparcie dla jedynie około 13% Polaków, którzy otrzymują wynagrodzenie, emeryturę lub rentę. Powyższy wynik można interpretować również w inny sposób – 87% skutków tego rozwiązania, trafi do podatników innych niż ci których wskazano w uzasadnieniu projektu. W związku z tym, skuteczność tego instrumentu wydaje się wątpliwa i należy rozważyć inne warianty wsparcia dla mniej zamożnych.

Nie zgadzamy się ze stwierdzeniem, że podwyższenie kwoty wolnej od podatku nie będzie miało wpływu na stan finansów NFZ. Z naszych analiz wynika, że wpływy do NFZ zmniejszyłyby się. Ma to związek z tym, że przy niskich zarobkach, poniżej 2260 zł brutto, zaliczka na podatek dochodowy do pobrania będzie zbyt niska by pokryć wysokość składki zdrowotnej (biorąc już pod uwagę zaproponowaną przez projektodawcę kwotę wolną wynoszącą 12 000 zł rocznie). Im niższe zarobki tym niższa składka wpłynie do NFZ. Nasze analizy znajdują odzwierciedlenie również w raporcie CENEA: „Przedwyborcze miliardy: jak je wydać, skąd je wziąć” z dnia 28 maja 2015, gdzie wskazano, że podwojenie kwoty wolnej obniży dochody NFZ o około 1,5 mld zł.

W związku z powyższym, mając na uwadze dobro pacjentów oraz finansów publicznych, uważamy że reforma systemu podatkowego powinna skupić się na zwiększeniu progresji podatkowej. Etapem następnym może stać się zmiana wysokości kwoty wolnej od podatku (jak już wspomniano wyżej, proponujemy rozpoczęcie debaty nad wprowadzeniem degresywnej kwoty wolnej od podatku), oraz waloryzacji zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu. Naszym zdaniem musi to być reforma rzetelna i nie może być przeprowadzona w sposób gwałtowny. Odwrócenie kolejności może w konsekwencji oznaczać pogorszenie stanu finansów publicznych i dalszy brak realizacji zasady sprawiedliwości społecznej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ Solidarność zgłasza następujące uwagi do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw.

Idea dokonania zmian w ustawie o emeryturach i rentach z FUS bliska jest NSZZ „Solidarność”, o czym świadczy zaangażowanie w działania na rzecz przeprowadzenia referendum dotyczącego wieku emerytalnego. Niemalże 2 miliony podpisów zebranych pod wnioskiem referendalnym pokazuje skalę niezadowolenia Polaków z obecnie obowiązujących regulacji.

Zmiany powinny mieć jednak charakter kompleksowy, a nie wybiórczy. Przedstawiony projekt tego nie gwarantuje. Wątpliwości budzi jednocześnie zgodność zaproponowanych w nim rozwiązań prawnych z konstytucyjną zasadą równości. Artykuł 32 Konstytucji stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Obok normy konstytucyjnej należy podkreślić, że art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych  wskazuje, że ustawa stoi na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny oraz stan rodzinny.

Takie wątpliwości budzi w szczególności uzależnienie prawa do emerytury od spełnienia warunku osiągnięcia wyłącznie okresu składkowego wynoszącego co najmniej 40 lat. Wliczanie do okresu od którego zależy prawo do emerytury bez względu na wiek wyłącznie okresu składkowego spowoduje, że rozwiązanie to znajdzie zastosowanie wyłącznie do relatywnie nielicznej grupy osób, które w stosunkowo młodym wieku rozpoczęły wykonywanie pracy i za które wcześnie zaczęto opłacać składki na ubezpieczenie społeczne, a które następnie w sposób nieprzerwany kontynuowały zatrudnienie aż do osiągnięcia wymaganego okresu składkowego. W tej grupie znajdą się również osoby,
o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS tj. osoby, którym do stażu składkowego wlicza się okresy ubezpieczenia społecznego rolników, okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia. Z proponowanego rozwiązania nie będą mogły skorzystać osoby, które z uwagi na naukę w szkole ponadpodstawowej, ponagimnazjalnej lub studia wyższe zostały objęte ubezpieczeniem społecznym później, a także osoby, które w okresie swojej kariery zawodowej przed dniem 1 stycznia 1999 r. korzystały z urlopu wychowawczego. Okresy nauki w szkole wyższej jak również okresy urlopu wychowawczego przypadające przed dniem 1 stycznia 1999 r. są bowiem traktowane przez ustawodawcę jako okresy nieskładkowe.  Z proponowanego rozwiązania nie będą mogły skorzystać również osoby, które w okresie swojej aktywności zawodowej z uwagi na okresowe trudności ze znalezieniem nowej pracy czasowo pozostawały bez pracy albo świadczyły pracę na podstawie tytułu nie rodzącego obowiązku ubezpieczenia społecznego (np. umów o dzieło). Powyższy problem dotyczy zwłaszcza młodszych uczestników polskiego rynku pracy. Przytoczone argumenty dają podstawę do sformułowania pod adresem rozwiązania zawartego w art. 1 pkt 1 projektu opiniowanej ustawy nowelizacyjnej zarzutu dyskryminacji ze względu na wiek, płeć, stan rodzinny, datę urodzenia czy wykształcenie. Zarzutu tego można by uniknąć, gdyby prawo do emerytury bez względu na wiek zostało uzależnione od osiągnięcia przez ubezpieczonego stażu ubezpieczeniowego, do którego byłyby wliczane zarówno okresy składkowe jak i nieskładkowe.

Nie do zaakceptowania jest także propozycja, aby do stażu ubezpieczeniowego, od którego zależy nabycie prawa do emerytury bez względu na wiek były wliczane wyłącznie okresy opłacania składki na ubezpieczenie emerytalne od podstawy wymiaru nie niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników. Do okresu składkowego uprawniającego do emerytury bez względu na wiek nie będą zatem wliczane okresy ubezpieczenia, w trakcie których zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych składka na ubezpieczenie emerytalne odprowadzana była od podstawy wymiaru niższej niż minimalne wynagrodzenie np. w trakcie okresów pobierania zasiłku dla bezrobotnych albo sprawowania opieki nad dzieckiem na podstawie art. art. 18 b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” zwraca także uwagę na niedociągnięcia
w uzasadnieniu projektu polegające na braku szacunków obciążenia budżetu konsekwencjami normy projektowanej w art. 1 ust. 6 i 7, gdzie proponuje się podnoszenie wysokości emerytury do emerytury minimalnej ze środków budżetu państwa.

Prezydium KK wskazuje na potrzebę kompleksowego rozwiązania, które prawo do emerytury będzie łączyć zarówno z latami składkowymi jak i nieskładkowymi oraz odwoływać się do wieku osoby ubezpieczonej.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” widzi potrzebę włączenia w system zabezpieczenia emerytalnego możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Musi być to jednak regulacja która uwzględni faktyczne zróżnicowanie sytuacji ubezpieczonych przed 1999 rokiem i po wejściu w życie reformy emerytalnej.  Widzimy także potrzebę debaty nad problemem drastycznego spadku wysokości emerytur obliczanych zgodnie z zasadą zdefiniowanej składki przy braku efektywnych zachęt (podatkowych i ubezpieczeniowych) do samodzielnego oszczędzania na starość.  Drastyczny spadek świadczeń powiązany
z niedostatecznym rozwojem pracowniczych programów emerytalnych stanowi poważne zagrożenie dla spójności społecznej i popytu wewnętrznego w nadchodzących latach. 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wnosi uwag do projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 30 czerwca 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokości oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków.