Dzień: 2015-04-20

Decyzja do użytku służbowego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie zgłasza uwag do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Druk Senacki 851).

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do opiniowanego projektu zmian Kodeksu pracy.

Negatywnie należy ocenić możliwość zniszczenia dokumentacji z akt osobowych po zmarłym pracowniku w razie uzyskania informacji o przyznaniu renty rodzinnej (art. 94⁴
§ 4 projektu).  Zgodnie z art. 63¹ § 2 Kp, prawa majątkowe ze stosunku pracy, po śmierci pracownika przechodzą w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, w myśl przepisów o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób, prawa te wchodzą do spadku. Nie można wykluczyć sytuacji, w której po śmierci pracownika dokumentacja osobowa będzie konieczna do dochodzenia praw majątkowych po zmarłym pracowniku.

Poważne zastrzeżenia budzą przepisy przejściowe projektu, w szczególności art. 4 i 5 projektu. W przypadku art. 4, niedopuszczalne jest przyznanie pracodawcy prawa do samodzielnego podejmowania decyzji, co do dalszego przechowywania dokumentów pracowniczych osób zatrudnionych w chwili wejścia w życie projektu. Dotyczy to zatem także pracowników, którzy mogą pozostawać w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy od wielu lat, w szczególności, także przed rokiem 1999. Regulacja ta jest szczególnie niezrozumiała, jeżeli weźmie się pod uwagę, że w art. 5 projektu dopuszcza się zniszczenie dokumentów wytworzonych po dniu 31 grudnia 1998 r.

Z zastrzeżeniami do treści art. 4 i 5 projektu bardzo ściśle wiąże się fakt, że brak jest podstaw do szczegółowych uwag w kwestii oceny rodzaju dokumentów, w stosunku do których zmianie (skróceniu) ulegnie okres przechowywania w związku z brakiem przedstawienia do zaopiniowania projektu rozporządzenia, które ma zostać wydane na podstawie art. 94⁵ § 3 projektu.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia projekt Wytycznych. Szczególną wartość przedstawia całościowe ujęcie rewitalizacji jako procesu, który obejmuje łącznie kwestie społeczne, ekonomiczne, przestrzenne, infrastrukturalne, środowiskowe i kulturowe. Pomimo ogólnej, pozytywnej oceny aktu pragniemy przedstawić nasze uwagi dotyczące projektu:

1)      projekt Wytycznych, jako jeden z kilku aktów prawnych, które odnoszą się do problematyki rewitalizacji powinien zawierać odniesienia do pozostałych aktów normatywnych, które również regulują omawianą kwestię. Są to zwłaszcza: Projekt założeń ustawy o rewitalizacji (Projekt przyjęty przez Radę Ministrów 24 marca 2015 roku), oraz Narodowy Plan Rewitalizacji 2022 (w fazie założeń). Choć oba dokumenty są we wstępnej fazie wdrażania, w naszym przekonaniu, warto o nich wspomnieć również w Wytycznych. Należy pamiętać do kogo adresowane jest prawo. To obywatel jest odbiorcą aktów prawnych, dlatego odpowiednie informowanie powinno stanowić priorytet. Dzięki temu odbiorca będzie świadomy tego, w jaki sposób tworzony jest system stosowanych rozwiązań w zakresie rewitalizacji;

2)      należy zmienić kategorię celu tematycznego nr 9iv „ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym” w Tabeli numer 1 z „uzupełniające” na „kluczowe”. Cel wpisuje się w przyjęte w tej kategorii ramy
i jego klasyfikacja jako działanie uzupełniające jest niezrozumiała. Cel 9a zakłada „inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, co przyczynić się ma do zmniejszenia nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowania włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejścia z usług instytucjonalnych na usługi na poziomie lokalnym”. W naszym przekonaniu wybudowanie i wyposażenie odpowiednich placówek jest jedynie pierwszym z kroków. Równie istotne jest zapewnienie odpowiedniego dostępu do usług publicznych, które będą realizowane w danym miejscu;

3)      należy również zmienić klasyfikację wszystkich celów z celu tematycznego numer 10, który stanowi o „inwestowaniu w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie”. Nieodzownym elementem poprawy sytuacji jednostki na rynku pracy jest odpowiedni poziom wiedzy i umiejętności, dlatego w związku z celem tematycznym numer 8, który koncentruje się na promowaniu trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparciu mobilności pracowników należy uznać za kluczowe inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie, co jest przedmiotem celu tematycznego nr. 10. Ponad to, odpowiedni poziom usług publicznych w zakresie edukacji jest w pełni kompatybilny z celem  tematycznym ujętym w punkcie numer 9,  w którym mowa o dostępie do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych. 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” podtrzymuje swoją negatywną ocenę projektu. Pomimo zmian w projekcie w odniesieniu do dokumentu przesłanego w pierwszej fazie konsultacji projekt nadal pozostaje jedynie wycinkiem koniecznej, całościowej zmiany polskiego systemu wspierania innowacyjności. NSZZ „Solidarność”  z zadowoleniem jednak przyjmuje fakt, że w wersji dokumentu otrzymanego z Kancelarii Sejmu usunięto dwie propozycje zmian, które były negatywnie ocenione przez Krajową Sekcję Nauki NSZZ „Solidarność” (zwana dalej KSN NSZZ „Solidarność”), mianowicie  dotyczącą zwiększenia udziału naukowców z zagranicy i managerów w strukturach jednostek naukowych, oraz o ustalaniu pensum przez rektora uczelni. Mimo negatywnej oceny liczymy, że przedstawiony projekt jest przyczynkiem do dalszej dyskusji na temat stanu polskiej gospodarki, bo jak wskazują autorzy raportu „Konkurencyjna Polska – Jak awansować
w światowej lidze gospodarczej” pod red. J. Hausnera „(…) Konieczne jest zatem podjęcie działań, które uchroniłyby polską gospodarkę przed spowolnieniem tempa wzrostu wydajności i utknięciem w tzw. pułapce średniego poziomu rozwoju (middle income trap). Osiągnięcie takiego celu wymaga prowadzenia całościowych i skoordynowanych działań, które określa się w literaturze jako nową politykę przemysłową lub nową politykę strukturalną”. NSZZ „Solidarność” wyraża gotowość do wzięcia udziału w dyskusji i pracach nad nowym kształtem polskiej gospodarki, którą będzie cechowała wysoka innowacyjność.

            Podobnie jak w pierwszej fazie konsultacji przedstawiamy szczegółową ocenę projektu przygotowaną przez KSN NSZZ „Solidarność”.

Wspieranie innowacyjności poprzez zmiany w obowiązujących zapisach prawa, powinno skutkować wzrostem środków finansowych przeznaczonych na ten obszar oraz usunięciem ograniczeń, które stawiają administracyjne bariery. Warto w tym miejscu wspomnieć, że warunkiem koniecznym sukcesu jest stworzenie wizji rozwoju kraju, która ponad podziałami będzie mogła być realizowana przez wszystkie podmioty uczestniczące w tym zadaniu. Podstawą działań systemowych prowadzących do wzrostu innowacyjności muszą być konkretne propozycje dotyczące systematycznego zwiększania nakładów finansowych na naukę połączone z systemem współpracy nauki i biznesu. Przy obecnym systemie podatkowym obowiązującym podmioty gospodarcze, obserwuje się brak zainteresowania inwestycjami wysokiego ryzyka, a takimi są innowacje. W Polce brakuje dużych podmiotów gospodarczych, które mogłyby korzystać z innowacyjnych opracowań powstałych w krajowych uczelniach i instytutach. W większości przypadków, podmioty gospodarcze z obcym kapitałem wykorzystują rozwiązania opracowane w krajach swoich siedzib. Należy zatem zadać pytanie, czy przedstawione propozycje będą skutkować po pierwsze powstaniem rozwiązań krajowych, z których dochód pomnoży polski kapitał? Oby nie były zachęta do kolejnych działań spekulacyjnych.

Jesteśmy przekonani, że priorytetem Polski powinny być właśnie działania prowadzące do podniesienia innowacyjności polskiej gospodarki. Mając np. na uwadze unijną perspektywę finansową 2014-2020 należałoby zacząć od zmiany systemu dystrybucji środków na innowacyjność i połączyć go z systemem ewaluacji osiąganych efektów. Jednym z podstawowych działań wspierających, powinno być też obligatoryjne wprowadzenie ewaluacji efektów zrealizowanych projektów badawczo-rozwojowych, bo „o sukcesie nie świadczy ilość (procent) wydanych pieniędzy, tylko uzyskane efekty” (prof. K. Rybiński).

W odniesieniu do zmian w nauce chcemy zwrócić uwagę, że dokument nie odpowiada też na pytanie, jak najlepiej wykorzystać potencjał polskich instytutów badawczych (zbyt niskie stabilne nakłady finansowe z budżetu i brak nakładów na badania ze strony gospodarki). Instytuty te od 2014 r. przeżywają regres, w tym finansowy, związany z brakiem nakładów finansowych na badania ze strony gospodarki i ograniczeniem liczby konkursów na projekty. Stan polskiej gospodarki i nauki wskazuje, że to instytuty powinny w pierwszym rzędzie mieć możliwość zintensyfikowania działalności badawczo-rozwojowej, jako najbardziej przystosowane do wdrażania innowacji.

Uważamy, że autonomia uczelni, swoboda prowadzenia badań naukowych i jak wspomniano wyżej, wzrost ich stabilnego finansowania, a także kształcenie na najwyższym poziomie to gwarancja rozwoju innowacyjnej gospodarki i społeczeństwa informacyjnego. Nawiązując do tego stwierdzenia, zwracamy uwagę, że Komisja Europejska dla stworzenia najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy, zaleca przyjęcie Europejskiej Karty Naukowca oraz Kodeksu Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych. Przypominamy, że oba dokumenty – w Polce ciągle dostatecznie nie wdrożone – są dla UE podstawowymi i niezbędnymi elementami mającymi pobudzić gospodarkę i wzrost zatrudnienia. Projekt ustawy pomijając ten aspekt problemu, nie może spełnić oczekiwań deklarowanych w tytule projektu.

Pragniemy stwierdzić, iż dostrzegamy korektę proponowanych zmian w stosunku do opiniowanych nie tak dawno przez nas założeń projektu. Zastanawia jednak propozycja przeniesienia zapisów z ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym do ustawy o zasadach wykonywanych uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa – czy chodzi tutaj jedynie o zmiany porządkowe, czy też przeniesienie niezwykle ważnych przepisów, które przecież nawet mogą skutkować komercjalizacją szkół publicznych – do ustawy, która nie będzie podlegać wnikliwemu oglądowi społeczności akademickiej? Mamy nadzieję, że jakiekolwiek dalsze zmiany jej zapisów będą konsultowane z tym środowiskiem.

Podsumowując podkreślamy, że działania prowadzące do wzrostu innowacyjności w Polsce są konieczne, ale proponowany kierunek działań w tym zakresie jest niepełny, a przez to musi zostać skwalifikowany jako nietrafiony.

Krajowa Sekcja Nauki krytycznie odnosi się do przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (druk sejmowy nr 3286), gdyż wniesione propozycje i uzasadnienie są nieprzekonujące, iż wprowadzone zmiany przełożą się na wzrost innowacyjności polskiej gospodarki w określonym czasie, a nie wprowadzą działań zachęcających do kolejnych nadużyć.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wniosek Muzeum Emigracji w Gdyni wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” w stałej ekspozycji poświęconej historii Solidarności i jej znaczenia dla dziejów Polski.