Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi do projektu ustawy Ministra Sprawiedliwości o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 17 stycznia 2014 r.
1. Odnośnie art. 1 pkt. 2 projektu Prezydium KK zwraca uwagę, że teren Polski podzielony jest na 11 obszarów „apelacyjnych” obejmujących rozległy teren. W związku
z powyższym skoncentrowanie prowadzenia ksiąg wieczystych może spowodować trudności organizacyjne. Obszar całej apelacji powierzony jednemu wydziałowi ksiąg wieczystych może spowodować nadmierne obciążenie pracą tego wydziału, a przede wszystkim trudności w dostępie obywateli do wydziału ksiąg wieczystych. Nie wszystkie sprawy można natomiast załatwić w formie elektronicznej.
2. W art. 1 pkt. 10 projektu, dotyczącym art. 32 PUSP w nowododanym § 7a Prezydium KK proponuje rozważyć wprowadzenie konsultacji w postaci zasięgnięcia opinii prezesa sądu wobec osoby wyznaczanej przez Ministra Sprawiedliwości jako pełniącej obowiązki dyrektora Sądu Apelacyjnego.
3. Dokonując analizy art. 1 pkt. 11 projektu dotyczącego art. 33 PUSP, Prezydium KK wyraża stanowisko, że zasady przy odwoływaniu z funkcji powinny być takie same jak zasady powoływania na daną funkcję.
4. Odnośnie art. 1 pkt. 12 dotyczącego art. 32 c § 3 in fine Prezydium zwraca uwagę na fakt, iż niejednokrotnie dyrektor mniejszej jednostki organizacyjnej, w związku
z mniejszym zapleczem administracyjnym, wykonuje więcej zadań o zróżnicowanym rodzaju i charakterze; dlatego przyjęcie jednego kryterium w postaci wielkości jednostki organizacyjnej może powodować mechaniczne kierowanie środków pieniężnych,
o których mowa w tym przepisie.
5. W art. 1 pkt. 21 znajduje się uprawnienie dla Ministra Sprawiedliwości do żądania,
w ramach wykonywania nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów, przedstawienia m.in. akt spraw sądowych. Podobne uprawnienie do żądania akt spraw sądowych prowadzonych przez sędziego ma przysługiwać Ministrowi Sprawiedliwości w ramach podejmowania czynności dyscyplinarnych przez ministra wobec sędziów. W uzasadnieniu do projektu, umożliwienie zaznajomienia się z aktami sprawy przez ministra ma warunkować prawidłową realizację uprawnień ministra,
o których mowa w art. 37 g i, a w szczególności w art. 114 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, jako że często zarzuty formułowane pod adresem sędziego dotyczą prowadzonych przez niego spraw. Nie negując celowości wprowadzenia zaproponowanej zmiany, Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wskazuje, iż bezwarunkowa realizacja projektowanego uprawnienia może przyczynić się do obniżenia sprawności toczących się postępowań sądowych i powstania przewlekłości postępowania. Z tego powodu uważamy, iż w projekcie powinien zostać zawarty przepis, który realizację projektowanego uprawnienia warunkowałby brakiem zaistnienia przewlekłości toczących się postępowań sądowych z powodu przedstawiania akt sądowych ministrowi. Z tej przyczyny za wskazane uznajemy zawarcie w projekcie terminu, w którym akta powinny zostać przez ministra zwrócone do sądu.
6. Odnośnie art. 1 pkt. 40 dotyczący art. 175 b par. 6 Prezydium KK wyraża niepokój odnośnie wprowadzenia możliwości przekazywania przez Ministra Sprawiedliwości wykonywania zadań z zakresu informatyzacji postępowania sądowego lub sądów jednostce organizacyjnej nie tylko podległej Ministrowi Sprawiedliwości, lecz również przez niego tylko nadzorowanej. Doświadczenia polskie w zakresie informatyzacji pokazują, że trudno jest zapewnić ochronę przed nieuprawnionym dostępem do danych informatycznych prowadzonych przez podmioty zewnętrzne.
7. W art. 7 Projektu w art. 156 § 1 K.p.k. proponuje się dodać zdanie trzecie w brzmieniu: „Informacje o aktach sprawy mogą być udostępniane także za pomocą systemu teleinformatycznego”. W uzasadnieniu do projektu podaje się, że chodzi o umożliwienie zapoznania się z aktami za pomocą systemu teleinformatycznego (s. 53). Akceptując powyższą propozycję, zgłaszamy uwagę o charakterze tylko redakcyjnym, ale przesądzającym jasno kwestię, czy w powyższym przepisie chodzi o „elektroniczną” informację o aktach sądowych i ich treści, czy też chodzi o możliwość zapoznania się
ze zdigitalizowaną treścią tychże akt przez upoważnione osoby za pomocą systemu teleinformatycznego. Wydaje się, że w Uzasadnieniu właśnie chodzi o możliwość zapoznania się ze zdigitalizowaną treścią tychże akt przez upoważnione osoby za pomocą systemu teleinformatycznego a nie tylko o powzięcie informacji o aktach sprawy, co wynika z kolei z treści proponowanego zdania trzeciego art. 156 § 1 k.p.k. Wnosimy
o wprowadzenie poprawki do omawianego przepisu, który naszym zdaniem powinien brzmieć „Akta sprawy mogą być udostępniane także za pomocą systemu teleinformatycznego”.
8. W art. 2 projektu – w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego art. 183² §4 – proponujemy obok organizacji pozarządowych i uczelni dopisać także związki zawodowe; NSZZ „Solidarność” dysponuje listą mediatorów. Mediatorzy ci odbyli szereg szkoleń z zakresu mediacji. Część z nich legitymuje się dyplomem ukończenia studiów podyplomowych z zakresu mediacji. Są to osoby mające duże doświadczenie w przeprowadzaniu mediacji. Należy więc stworzyć możliwość, aby związkowi mediatorzy znaleźli się na centralnej liście stałych mediatorów Ministerstwa Sprawiedliwości.