Dzień: 2013-03-26

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi do założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

1.  W zakresie poprawy efektywności działania urzędów pracy i zwiększenia roli samorządu województwa w polityce rynku pracy Prezydium Komisji Krajowej podkreśla, iż badanie satysfakcji klienta przez WUP jako zadanie własne budzi zastrzeżenia, bowiem nie przedstawiono racjonalnych kryteriów ocen jakimi miałyby się WUP kierować. Należy zwrócić uwagę, iż struktura bezrobocia oraz rynek pracy są zbyt zróżnicowane pomiędzy poszczególnymi powiatami. Decydujący wpływ na strukturę bezrobocia ma otoczenie rynku lokalnego, na którym dany urząd pracy funkcjonuje. Nie powinno się stosować jednakowej miary do powiatów rozwiniętych ekonomicznie oraz do tych, które znajdują się w stanie stagnacji.

2.  W zakresie zmiany algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w województwie, z uwzględnieniem efektywności działań aktywizacyjnych urzędów pracy, Prezydium KK zwraca uwagę, iż algorytm, według którego będą ustalone kwoty środków m.in. uwzględniać będzie efektywność działań na rzecz aktywizacji bezrobotnych, przy czym brak jest definicji efektywności, według której będą oceniane PUP. Należy doprecyzować czy efektywność zatrudnieniowa dotyczy tylko takiej aktywizacji, gdzie włożona praca doradcy klienta zwieńczona jest skierowaniem do pracy i podjęciem zatrudnienia, czy też pomimo zaangażowania doradcy klienta i podjętych działań celem aktywizacji,
w tym skierowania do pracy osoby bezrobotnej, kończy się to odmową,
a w konsekwencji wykreśleniem z ewidencji osób bezrobotnych.

3. Prezydium Komisji Krajowej uważa, że ostatecznie należy rozwiązać kwestię powiązania prawa do ubezpieczenia zdrowotnego z posiadaniem statusu bezrobotnego.

4. W zakresie zwiększenia roli partnerów społecznych w procesie zarządzania środkami Funduszu Pracy, programowania i monitorowania polityki rynku pracy Prezydium Komisji Krajowej zauważa, iż zmiany dotyczące Rad Rynku Pracy nie wskazują
w sposób jasny kompetencji rad zwłaszcza na poziomie powiatu. Nadto w ramach utworzenia Rady Rynku Pracy w miejsce Naczelnej Rady Zatrudnienia przewidziano, iż nowa rada będzie organem opiniodawczo-doradczym, co samo w sobie przeczy kompetencjom stanowiącym. Prezydium KK uważa, iż powierzenie Radzie Rynku Pracy kompetencji do decydowania o przeznaczeniu środków Funduszu Pracy ujętych w planie finansowym Funduszu jest rozwiązaniem słusznym, o ile skład tej Rady będzie równoważony i stworzy każdemu z partnerów społecznych możliwość realnego wpływu na decyzje Rady.

5. Odnosząc się do poprawy jakości usług świadczonych bezrobotnym stosownie do ich potrzeb w kontekście profilowania bezrobotnych (z propozycją jednoczesnego odejścia od stosowania art. 49 ustawy) zauważyć należy, iż dane profilowe bezrobotnego mogą ulec zmianie w trakcie okresu zarejestrowania w urzędzie, czego nie przewidziano w założeniach. W założeniach nie przestawiono również narzędzia służącego profilowaniu.

6. Prezydium Komisji Krajowej negatywnie ocenia powierzenie agencjom zatrudnienia czynności związanych z aktywizacją bezrobotnych, jako że dotychczasowe doświadczenia związane z naruszaniem praw pracowniczych przez te agencje, jak również ich zainteresowanie osiąganiem zysków z zatrudniania pracowników
na niekorzystnych warunkach pracy, może prowadzić do działań pogarszających sytuację na rynku pracy. W tym miejscu negatywnie ocenić należy również ograniczenie obowiązku agencji odnośnie sprawozdań z prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Z jednej strony przedstawia się propozycję, w ramach której poszerza się uprawnienia agencji, z drugiej natomiast ogranicza się kontrolę nad nimi.

7. W zakresie udzielania dofinansowania rozpoczęcia działalności gospodarczej zwrócić należy uwagę na to, aby pomoc ta przyznawana była osobom znajdującym się
w trudnej sytuacji materialnej. Obecnie PUP nie sprawdzają dochodów rodziny (małżonka), czy też stanu majątkowego osoby ubiegającej się o pomoc. W związku
z tym pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej otrzymują osoby, które tak naprawdę tej pomocy nie potrzebują, a środki na rozpoczęcie działalności posiadają we własnym zakresie.

8. Prezydium Komisji Krajowej negatywnie ocenia zwolnienie pracodawców z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych pracowników przed 30 rokiem życia, albowiem fundusze te obecnie są obciążone wieloma zadaniami; dodatkowo mamy obecnie okres kryzysu, którego skutki mogą być łagodzone właśnie poprzez środki tychże funduszy i w zakresie ich zadań.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia fakt opracowania – po długim czasie zwłoki – projektu Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2013-2015, wnosząc zarazem o ponowne rozważenie możliwości powołania Rady ds. Równego Traktowania przy Prezesie Rady Ministrów, jako skutecznego narzędzia oceny i monitorowania obecnego oraz kolejnych programów.

Jednocześnie Prezydium KK zwraca uwagę na następujące elementy projektu programu, które wymagają zmian:

 

Uwagi ogólne:

1. Należy w sposób jednoznaczny podkreślić możliwości jakie niesie ze sobą współpraca ze związkami zawodowymi i wspieranie dialogu społecznego jako skutecznego narzędzia wdrażania programu; dotyczy to w szczególności konieczności odniesienia w programie do doświadczeń i ustaleń partnerów społecznych, które zostały m. in. zawarte w europejskich dokumentach dialogu społecznego, takich jak: jak Ramy działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn oraz Porozumienie ramowe
   o zwalczaniu przemocy i prześladowania w miejscu pracy.
2. Konieczne jest wyraźnie wskazanie na źródła finansowania zaplanowanych działań, mające charakter stabilny; informacja, że będzie konieczne „…zaangażowanie środków pochodzących przede wszystkim z funduszy europejskich, mechanizmów partnerstwa publiczno-prywatnego i partnerstwa publiczno-społecznego” jest niekonkretna i niewystarczająca, w szczególności jeżeli weźmie się pod uwagę niewydolność dwóch ostatnich mechanizmów.
3.  Monitoring i ewaluacja programu w odniesieniu do środowiska pracy powinny się opierać o współpracę ze związkami zawodowymi oraz Państwową Inspekcją Pracy.
4. Zagadnienia dotyczące osób niepełnosprawnych wymagają oddzielnego opracowania przygotowanego przez Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych, a nie Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania, gdyż w ujęciu zaproponowanym w opiniowanym projekcie stwarzają one wrażenie marginalizacji tego problemu.

Prezydium KK zwraca jednocześnie uwagę na zbyt ogólne i mylące stosowanie
w dokumencie terminu: partnerzy społeczni. Pojęcie to bowiem, co do zasady, obejmuje organizacje pracodawców i pracowników. Organizacje pozarządowe stanowią odrębną część społeczeństwa obywatelskiego i pomimo występującej w wielu przypadkach zbieżności celów i wspólnych działań nie należy tej różnicy zacierać w oficjalnych dokumentach.

 

Uwagi szczegółowe

I. Obszar: Polityka antydyskryminacyjna

Cel szczegółowy 1

Wdrożenie rozwiązań prawnych zgodnych z przepisami prawa międzynarodowego zapewniających pełną i równą ochronę wszystkim grupom narażonym na dyskryminację.

W dyskusjach na temat przyczyn utrzymywania się nierównego traktowania zwraca się zawsze uwagę na fakt, że źródło problemu nie leży w jakości prawa a w procedurach
i możliwościach jego realizacji. W przypadku zasad równego traktowania pracowników należy zastanowić się, co rozumiemy przez wypełnienie przez pracodawcę obowiązku równego traktowania (podstawowe procedury, dokumenty, standardy) i jaka może być w tym obszarze rola Państwowej Inspekcji Pracy.

 

Cel szczegółowy 4.

Stworzenie skutecznego mechanizmu współpracy w ramach administracji rządowej na szczeblu centralnym i wojewódzkim.

Przy tworzeniu sieci Koordynatorów oraz Pełnomocników ds. Równego Traktowania konieczne jest precyzyjne określenie ich kompetencji. Należy zastanowić się również nad wspieraniem instytucji zajmujących się pomocą – również prawną – dla osób doświadczających dyskryminacji. Ważne jest upowszechnianie informacji o narzędziach
i metodach, które pozwalają przeciwstawiać się dyskryminacji.

 

 

II. Obszar: Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczeń społecznych

Projektodawca zauważył: „…polskie prawo gwarantuje równość na rynku pracy, ale cały czas istnieje problem z jego przestrzeganiem.” Powodem takiej sytuacji jest brak uszczegółowienia, co będzie uznane za skuteczne wypełnienie przez pracodawcę obowiązku zapewnienia warunków wolnych od dyskryminacji. W niektórych państwach na pracodawcach spoczywa obowiązek np. przeprowadzania okresowych audytów. Inne rozwiązania to obowiązek przyjęcia w zakładzie pracy regulaminu równego traktowania pracowników z wyraźnie opisanymi i uzgodnionymi z pracownikami zasadami składania
i rozpatrywania skarg.

 

Cel szczegółowy 1.3

Rozwijanie instytucjonalnej opieki nad dziećmi oraz osobami zależnymi, jako wsparcie aktywności kobiet i mężczyzn na rynku pracy.

Zastanawia intencja działania nr 3 w ramach celu 1.3. dot. „zwiększenia udziału organizacji pozarządowych w tworzeniu i prowadzeniu opieki instytucjonalnej nad dziećmi oraz osobami zależnymi.”. Prezydium KK zwraca uwagę, że organizacje pozarządowe nie mogą wyręczać rządu w tworzeniu dostępnego i sprawnego systemu publicznej instytucjonalnej opieki nad dziećmi, osobami zależnymi i starszymi, a jedynie powinny pełnić funkcję konsultacyjną i wspierającą. Konieczne jest rozwijanie, obecnie praktycznie nieistniejących, instytucjonalnych form opieki dziennej i pomocy w domu dla zależnych osób starszych.

 

Cel szczegółowy 1.5.

Niwelowanie różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn za pracę na tych samych stanowiskach
i pracę o jednakowej wartości i jakości (ograniczanie luki płacowej).

Należy rozważyć wprowadzenie właściwych definicji, kryteriów i standardów dobrego zarządzania. Szukając rozwiązań, warto nawiązać do dobrych praktyk innych państw, szczególnie w stosowaniu konkretnych metod realizacji przedstawionych celów. Można tu przywołać przykładowo doświadczenia krajów wdrażających zasadę równego wynagrodzenia za pracę równej wartości w postaci standardu zarządzania, takich jak Wielka Brytania, Niemcy czy ostatnio Islandia. Również właściwym narzędziem będzie opracowanie przewodnika dla pracodawców i pracowników po rozwiązaniach praktycznych,
z uwzględnieniem obowiązujących norm prawnych. Skutecznym działaniem powinno być objęcie szkoleniami z zakresu równego traktowania negocjatorów i mediatorów. Praktyka pokazuje, że niezwykle trudne jest pozyskanie informacji, które pozwoliłyby realnie korzystać z przepisów o równym traktowaniu w zakresie wynagrodzenia, a także trudno uzyskać informacje o kryteriach wartościowania stanowisk pracy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” po przeanalizowaniu projektu Ministra Pracy i Polityki Społecznej Założeń z dnia 14 lutego 2013 r. projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw zgłasza następujące uwagi:

1. Pozytywnie należy ocenić propozycje wprowadzenia zmian w przepisach ustawy zmierzających do wystawiania i przesyłania zwolnień lekarskich w formie elektronicznej. Automatyczne informowanie płatników składek o wystawionych zaświadczeniach, a także fakt, że elektroniczne zaświadczenia trafiać będą bezpośrednio do systemu informatycznego ZUS umożliwi szybszą kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, szczególne przy krótkoterminowych zwolnieniach.

2. Za zasadne należy uznać propozycję wprowadzenia zmiany dotyczącej obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla osoby z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym krótszym niż 12 miesięcy. Zaproponowany sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłku, ograniczy skalę występujących nadużyć, gdyż z tytułu krótkiego okresu ubezpieczenia z wysoką podstawą wymiaru składki nie będą występowały wysokie wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego,
a jednocześnie taki sposób naliczania składki pozwoli na uwzględnienie w podstawie wymiaru zasiłku pełnego zadeklarowanego przychodu przekraczającego najniższą podstawę wymiaru z tym, że uśrednionego na okres 12 miesięcy kalendarzowych.

3. W zakresie zasiłku opiekuńczego proponuje się zmiany uniemożliwiające pobieranie tego zasiłku przez rodziców, których dziecko pozostaje pod opieką niani, z którą zawarto umowę uaktywniającą. Jedyną sytuacją, w której ubezpieczonemu będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy na dziecko, nad którym opiekę sprawuje niania ma być sytuacja, w której niania nie może wykonywać tej opieki z powodu choroby własnej.

NSZZ „Solidarność” opowiada się za utrzymaniem obecnego rozwiązania
tj. wyłączenia z tej propozycji opieki sprawowanej przez rodziców nad chorym dzieckiem w wieku do dwóch lat.

4. Projekt założeń zakłada zmiany w zakresie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mające na celu bezpłatne udostępnianie komornikom sądowym danych zgromadzonych na kontach w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji. Można mieć wątpliwość, czy tak szeroki dostęp do bazy danych jest zasadny, jeżeli nadal komornicy będą nakładać bardzo wysoką kwotę kosztów postępowania egzekucyjnego do zapłaty na swoje konto. Bezwzględnie należałoby przy tej okazji ograniczyć wysokość kosztów komorniczych poprzez zmianę ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.