Miesiąc: luty 2013

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza Panią Katarzynę
Zimmer-Drabczyk w skład grupy roboczej przygotowującej Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2014-2020.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność zgłasza następujące uwagi do projektu „Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2013 –2020”.

Przez ostatnie lata problem przemocy był w naszym kraju traktowany wybiórczo
i niekonsekwentnie. Pomimo podejmowanych działań w tym kierunku oraz diagnozowaniu zjawiska, trudno ocenić rezultaty. Powodem tego jest przede wszystkim fakt, że kolejne opracowywane przez MPiPS dokumenty „Sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie”, oprócz ogólnej charakterystyki nawiązującej do tematu przemocy, niewiele miały ze sobą wspólnego. Brak możliwości porównania ze sobą kolejnych sprawozdań obniża ich wartość oraz ogranicza możliwości monitorowania samego zjawiska przemocy. Znacząco ogranicza to również wprowadzanie skutecznych rozwiązań
w tym zakresie. I tak np. w roku 2008 skupiono się jedynie na diagnozowaniu zjawiska przemocy w rodzinie wobec dzieci, w 2009 diagnozowano zjawisko w odniesieniu do osób starszych i niepełnosprawnych, w 2010 skupiono się na przemocy wobec kobiet i mężczyzn,
a już w 2011 na samych sprawcach przemocy.

Badanie zjawiska przemocy powinno mieć charakter ciągły, ale także spójny tematycznie i metodologicznie tak, by kolejne dokumenty mogły być ze sobą porównane. Nie można dowolnie wyodrębniać poszczególnych kategorii osób, które będą badane, gdyż zjawisko można porównywać w ramach tych samych kategorii osób.

Dlatego też Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2013-2020 powinien skupiać się na całości tego zjawiska jakim jest przemoc w rodzinie, ale jednocześnie z uwzględnieniem wszystkich kategorii osób, a nie wyodrębniając je. Jeżeli

działania mają być kompleksowe, to i metody powinny mieć taki charakter. Wtedy możemy oczekiwać pozytywnych rezultatów. Z pewnością badanie tego zjawiska oraz zajmowanie się tak obszernym zagadnieniem jest trudne, ale ofiarom przemocy, którym ma służyć to działanie jest jeszcze trudniej. Od jakości podjętych działań będzie zależała jakość życia ofiar przemocy. Nie należy zapomnieć, że za tymi statystykami kryją się ludzie i ich prawdziwe dramaty.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy.

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy został skierowany do Sejmu przez grupę posłów Platformy Obywatelskiej w czasie, gdy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedłożyło partnerom społecznym w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych projekt ustawy o zmianie ustawy – kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych. Wypracowywanie w duchu dialogu społecznego stanowisk oraz opinii partnerów społecznych jest jednym z najistotniejszych celów ustawy o Komisji Trójstronnej, dlatego oburzającym jest brak poszanowania dla toczących się rozmów ze strony posłów ugrupowania rządzącego. Oba projekty ustaw dotyczą tej samej materii: wprowadzenia możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy oraz wprowadzenia tzw. ruchomego czasu pracy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” dnia 4 stycznia 2013 r przedstawiło negatywną opinię na temat projektu MPiPS ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych.

Prezydium KK dokonując oceny poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
– Kodeks pracy podtrzymuje uwagi wyrażone w Decyzji Prezydium KK
nr 1/2013 (decyzja w załączeniu).

Jednocześnie Prezydium KK zgłasza uwagi szczegółowe do poselskiego projektu
w zakresie wykraczającym poza zmiany zaproponowane w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych.

1. Na zdecydowanie negatywną opinię zasługuje wyłączenie z obecnej treści art. 128 § 3 k.p definicji doby, a wprowadzenie w nowym przepisie art. 131¹ pojęcia doby tylko
   w zakresie rozliczania odpoczynku dobowego. Przepisy Kodeksu pracy posługują się pojęciem normy dobowej, ustalając w różnych systemach różną jej długość.
   Brak definicji doby będzie powodować liczne nieporozumienia, a w praktyce niezbędne będzie jej określenie.
2. Projekt dopuszcza, na pisemny wniosek pracownika, przedłużenie przerwy niewliczanej do czasu pracy, ponad przewidziane 60 minut. Obserwowana możliwość wywierania presji, aby pracownicy składali takie wnioski, jak też brak limitu tego przedłużenia tworzy realną formę kształtowania przerywanego czasu pracy – bez proceduralnych ograniczeń i ciężarów finansowych, które w przepisach art. 139 ustalono w odniesieniu do „systemu przerywanego czasu pracy”. Proponowana zmiana art. 141 § 1 k.p jest nie do zaakceptowania.
3. Prezydium KK negatywnie ocenia obniżenie wskaźników procentowych dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Proponowany przepis nie tylko obniża wysokość dodatku przewidzianego w art. 151¹ § 1 k.p za przekroczenie dobowe (ze 100% do 80% oraz z 50% do 30%), lecz poprzez odwołanie się w przepisie § 2 do wysokości dodatku z § 1 pkt 1, automatycznie zmniejsza do 80% dodatek za przekroczenie normy przeciętnej tygodniowej.
4. Zamiast dotychczasowego kategorycznego nakazu udzielenia – do końca okresu rozliczeniowego – dnia wolnego w zamian za pracę w „wolną sobotę”, poprzez odwołanie się do ogólnikowego faktu „braku możliwości” dopuszcza się bądź jego udzielenie w następnym okresie rozliczeniowym (obecnie jest to okres trwający 3 lub 4 miesiące), bądź – gdy nadal „brak możliwości” (w całym takim następnym okresie) udziela się przyzwolenia na zamianę formy rekompensaty: zamiast dnia wolnego – dodatek za przekroczenie normy przeciętnej tygodniowej (jeśli takie przekroczenie nastąpi). O ile może się to zdarzyć, że po doraźnie nakazanej pracy w „wolną sobotę”, występującej tuż przed końcem okresu rozliczeniowego, pracodawca nie zdąży do końca tego okresu udzielić dnia wolnego zastępczego, to przyzwolenie na taką „niemożność” w całym następnym okresie rozliczeniowym oznacza zgodę ustawodawcy na odbieranie pracownikom dni wolnych za podwyższone wynagrodzenie.

Zaproponowane poszerzenie brzmienia art. 151 ³ k.p jest nie do przyjęcia i budzi poważne zastrzeżenia poprzez ograniczanie prawa pracowników do wypoczynku.

Prezydium KK apeluje do Posłanek i Posłów, aby biorąc pod uwagę niezgodność zawartych w przedmiotowych projektach rozwiązań, z wiążącymi Polskę przepisami prawa Unii Europejskiej i prawa międzynarodowego oraz przedstawione uwagi szczegółowe odrzucili zarówno poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy jak i rządowy projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą ,,Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”- III etap, okres realizacji: lata 2014-2016.

Kontynuacja, ustanowionego w 2007 roku przez Radę Ministrów i pozytywnie ocenianego na poprzednich etapach realizacji, programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy’’, może znacząco służyć wsparciu partnerów społecznych oraz pracowników i ich przedstawicieli w działaniach na rzecz poprawy warunków pracy
i ochrony zdrowia pracujących.

Konieczność dalszej realizacji programu wieloletniego jest wynikiem złego stanu warunków pracy w Polsce, które nie ulegają poprawie. Wzrost liczby wypadków przy pracy, znacząca ilość rozpoznawanych co roku nowych przypadków zachorowań na choroby zawodowe, oraz skutki finansowe i społeczne takiego stanu, obligują do dalszych aktywnych działań, zarówno w sferze naukowo-badawczej, jak i w sferze wdrożeń.

Efekty badawcze, które są dorobkiem programu, będą mogły służyć realizacji programów i projektów finansowanych przez Komisję Europejską, a służących szerokiemu propagowaniu zagadnień ochrony zdrowia pracowników, co jest niezwykle istotne zwłaszcza w warunkach zjawisk kryzysowych i niskiego poziomu świadomości zagadnień związanych
z bezpieczeństwem i higieną pracy zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców.

Badania wskazują też, że polscy pracownicy należą do najbardziej obciążonych stresem wśród pracowników Unii Europejskiej i tendencja ta będzie się w najbliższych latach pogłębiać.

Wyniki programu wieloletniego mają też istotne znaczenie dla działalności, powołanej przez Prezesa Rady Ministrów, Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych w Środowisku Pracy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uważa, że szerokie upowszechnianie i wykorzystanie wyników programu wieloletniego zarówno poprzez partnerów społecznych, jak i służby centralne oraz lokalne – samorządowe, daje szansę na poprawę warunków pracy w Polsce.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o organizacjach pracodawców.

W projekcie proponuje się rozszerzenie tzw. pełnego prawa koalicji (prawo tworzenia oraz wstępowania do związków zawodowych) na osoby wykonujące pracę nakładczą
(tzw. chałupników). Jak wynika z uzasadnienia projekt ma na celu m.in. dostosowanie polskiego prawa związkowego do zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej. Biorąc pod uwagę zakres regulacji zaproponowanej w projekcie zasługuje on na krytyczną ocenę. Nasz kraj zobowiązany jest do przestrzegania standardów międzynarodowych określonych nie tylko w art. 5 Europejskiej Karty Społecznej (prawo do organizowania się), ale także w ratyfikowanych przez Polskę konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy: Nr 87 w sprawie wolności związkowej i prawa do organizowania się, Nr 98 dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych oraz Nr 135 dotyczącej ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznawania im ułatwień.
W wydanej w ubiegłym roku, na wniosek NSZZ „Solidarność”, rekomendacji nr 2888 Komitet Praw i Wolności Związkowych Międzynarodowej Organizacji Pracy stwierdził,
że ustawodawstwo naszego kraju nie realizuje zobowiązań wynikających z tych konwencji
w zakresie, w jakim: 1) ogranicza prawo niektórych kategorii osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (zwłaszcza osób samozatrudnionych oraz świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych) do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych, 2) pozbawia chałupników prawa tworzenia związków zawodowych przyznając im jedynie prawo przystępowania do organizacji już utworzonych i 3) nie zapewnia skutecznej ochrony przed aktami dyskryminacji ze względu na działalność związkową przedstawicielom zatrudnionych nie będących pracownikami. Komitet zwrócił się do władz Rzeczypospolitej Polskiej, aby dokonały odpowiednich zmian w przepisach prawa pracy.
W projekcie nowelizacji ustawy o związkach zawodowych proponuje się jedynie rozwiązanie jednego z tych problemów – rozszerzenie tzw. pełnego prawa koalicji na osoby świadczące pracę na podstawie umów o pracę nakładczą.

Prezydium Komisji Krajowej domaga się uwzględnienia pozostałych, jakże istotnych
z punktu widzenia praktyki funkcjonowania ruchu związkowego w Polsce zastrzeżeń Komitetu Wolności Związkowych MOP w projektowanej zmianie ustawy o związkach zawodowych.

Drugą istotna kwestią poddaną nowelizacji w przedłożonym Projekcie jest problem wskazania czynów zabronionych w zakresie tzw. zbiorowego prawa pracy. Przedstawiona propozycja w tym zakresie zawiera po pierwsze propozycję nowelizacji art. 35 ust. 1 pkt 2
i pkt 4 ustawy o związkach zawodowych oraz dodanie nowego ust. 2¹ w tymże przepisie oraz nowelizację art. 36 ust.1 tejże ustawy, po drugie – propozycję nowelizacji art. 19 ust. 1 ustawy o organizacjach pracodawców oraz dodanie w tejże ustawie nowego art. 19¹.

Prezydium KK dokonując oceny przedłożonych propozycji nowelizacyjnych nie zgłasza żadnych uwag do propozycji dodania nowego art. 36 ust.1 ustawy o związkach zawodowych oraz art. 19 ust. 1 ustawy o organizacjach pracodawców, gdyż oba te przepisy stanowią po prostu uwzględnienie aktualnej struktury organów prokuratury w Polsce w wyniku zniesienia prokuratur wojewódzkich w 1998 r. w związku z reformą administracyjną kraju. Prezydium Krajowej nie zgłasza uwag do propozycji zawartej w nowym ust. 2¹ pkt 1 art. 35 ustawy
o związkach zawodowych oraz 19¹ ustawy o organizacjach pracodawców penalizujących przeznaczanie dochodu z działalności gospodarczej organizacji związkowych czy organizacji pracodawców na cele pozastatutowe lub do podziału między członków tychże organizacji.

Natomiast w odniesieniu do propozycji nowelizacji art. 35 poprzez nadanie nowego brzmienia ust. 1 pkt 2 i pkt 4 oraz dodanie nowego ust. 2¹ w tymże przepisie Prezydium KK pragnie zaznaczyć, iż przedłożona propozycja jako mająca na celu wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r., (P 50/07), w istocie rzeczy stanowi co najwyżej połowiczne jego wykonanie. Co prawda usuwa się z przepisu ust. 1 pkt 2 wyrażenie „sprzeczne z ustawą” jako nieprecyzyjne i z prawnego punktu widzenia nonsensowne, co wykazał Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do swego orzeczenia, ale nadal korzysta
z metody odesłań do innych przepisów jako sposobu formułowania znamion czynu zabronionego, który to sposób jest co do zasady dopuszczalny, ale w konkretnym prawnozwiązkowym przypadku może jednak prowadzić do kolejnych trudności
w odkodowaniu ich treści przez organy stosujące te przepisy, naruszając tym samym zasadę określoności regulacji represyjnych – nullum crimen sine lege certa. Wynika to z faktu, że mamy tu do czynienia z tzw. odesłaniem dynamicznym czyli odesłaniem do przepisów, które mogą ulegać zmianom w trakcie obowiązywania przepisu blankietowego.

Ponadto okoliczności wskazane jako podstawa odpowiedzialności karnej
działaczy związkowych wyglądają na zupełnie przypadkowe i nieuzasadnione (np. kara za uchylanie się od przedstawienia informacji o której mowa w art.34¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, a pominiecie innych, np. obowiązku niezwłocznego zaprzestania działalności związku po skreśleniu go z rejestru wyrokiem sądu  – art. 36 ust. 5).

Na marginesie przedłożonego projektu Prezydium KK pragnie rozpocząć dyskusję na temat zmiany trybu ścigania przestępstw określonych w art. 35 ustawy o związkach zawodowych oraz art. 26 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

Z uwagi na niechętny stosunek organów ścigania do zajmowania się czynami zabronionymi z art. 35ust. 1 pkt 1-2 i 4 ustawy o zw. zaw. oraz art. 26 ust. 1 pkt 1-2 ustawy
o sporach zbiorowych, wyrażający się w przeważającej praktyce umarzania postępowań
w tych sprawach, NSZZ „Solidarność” postuluje rozważenie wprowadzenia ścigania tego rodzaju przestępstw w trybie oskarżenia prywatnego, co oznaczałoby, iż pokrzywdzone organizacje związkowe miałyby prawo występowania do sądu bezpośrednio z własnym tzw. prywatnym aktem oskarżenia przeciwko sprawcy takiego przestępstwa ewentualnie wyposażenie Państwowej Inspekcji Pracy – jako instytucji profesjonalnie zajmującej się kontrolą przestrzegania prawa pracy – w kompetencje do prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania oskarżenia w tego rodzaju sprawach.

Ponadto Prezydium KK proponuje rozszerzenie zakresu penalizacji zachowań pracodawcy określonych w art. 35 ust 1. pkt 4 o art. 34¹ ust. 4 ustawy. Obowiązek zawarty
w tym przepisie mieści się w katalogu powinności przypisanych pracodawcy, albowiem nakłada na niego obowiązek określenia sposobu i trybu ponoszenia kosztów, o których mowa w ust. 1 w sytuacji zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy zawodowej (czynność doraźna) z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Praktyka pokazuje, że powyższy przepis nie jest respektowany, pomimo sankcji przewidzianej
w dotychczasowym stanie prawnym. Utrudnia to rozliczanie kosztów pomiędzy pracodawcami objętymi działalnością międzyzakładowych organizacji związkowych, zwłaszcza, że przepisy nie określają bliżej sposobu ich dokonywania. Całkowity brak sankcji uczyni ten przepis zupełnie martwym.

Warte rozważenia jest rozszerzenie katalogu obowiązków o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 4 ustawy, zagrożonych sankcją karną – o obowiązek ustanowiony w art. 28 ustawy
o związkach zawodowych. Zgodnie z jego brzmieniem pracodawca jest zobowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej (katalog otwarty), w szczególności informacji dotyczących warunków pracy
i zasad wynagradzania. Pracodawcy uchylają się od ich przekazywania, zdając sobie sprawę
z bezkarności takiego postępowania. Informacje powyższe są niezbędne dla wypełniania konstruktywnej roli związków zawodowych w tworzeniu prawa wewnątrzzakładowego (negocjowanie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz procedowaniu sporów zbiorowych). Pełna i rzetelna informacja o sytuacji finansowej zakładu pracy jest niezbędna do pełnego wykonywania tej roli.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wyraża zgodę na użycie nazwy
i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na kartach programu darmowej obsługi prawnej LEXCARD, wydawanych członkom organizacji związkowych NSZZ „Solidarność”, którzy podpiszą umowę na świadczenie usług prawnych z Biurem Obsługi Szkód Komunikacyjnych D-K-M.

Decyzja do użytku służbowego