Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi
do projektu Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego.
1. Wzmocnienie i upowszechnienie mechanizmów dialogu społecznego.
Nie wyrażamy zgody na osłabienie znaczenia dialogu społecznego poprzez jego instytucjonalną integrację z dialogiem obywatelskim. O randze dialogu społecznego świadczy wskazanie go w preambule do Konstytucji RP jako jednej z zasad leżących u podstaw ustawy zasadniczej. Ustawowo powołane instytucje dialogu społecznego wymagają wzmocnienia poprzez uznanie jego rangi przez stronę rządową.
W dialogu społecznym istotną rolę odgrywa reprezentatywność partnerów społecznych. Dialog społeczny toczy się pomiędzy niezależnymi od siebie finansowo instytucjami, co nie pozostaje bez wpływu na ostateczną jakość porozumień. Natomiast dialog obywatelski, ze względu na uczestnictwo w nim organizacji pozarządowych, których działanie finansowane jest ze środków publicznych, obarczony jest ryzykiem wywierania nacisku ze strony oferenta środków publicznych na strony dialogu.
2. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości społecznej i innych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i zawodowemu.
Popieramy konieczność wsparcia rozwoju przedsiębiorczości społecznej, jako elementu walki z wykluczeniem społecznym. Jednakże dotychczasowe doświadczenia wskazują na zbyt powolny proces tego rozwoju. Wspomniana w strategii propozycja ustawy o przedsiębiorczości społecznej od roku jest w fazie projektowej, a instrumenty do realizacji jej celów nie znajdują pokrycia w finansach państwa. Trudno też w projekcie Strategii dostrzec nowe rozwiązania dotyczące rozwoju różnych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, co świadczy o małym zaangażowaniu autorów Strategii w ten obszar.
3. Wspieranie poradnictwa prawnego i obywatelskiego
Pozytywnie oceniamy uznanie konieczności wprowadzenia do systemu prawnego nowego aktu prawnego dotyczącego kompleksowego systemu wsparcia ze strony państwa dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Zauważamy jednak, że w 2005 r. do Sejmu został złożony rządowy projekt ustawy o dostępie do nieodpłatnej pomocy prawnej przyznawanej przez państwo osobom fizycznym, nad którym prace niestety zatrzymały się przed trzecim czytaniem.
4. Zwiększenie dostępności treści edukacyjnych, naukowych i kulturowych w domenie publicznej
Na całkowitą aprobatę zasługują plany zwiększenia dostępu do twórczości osobom niepełnosprawnym, w szczególności niewidomym lub niesłyszącym.
Również wspieramy działania skierowane na zmniejszanie zakresu „wykluczenia cyfrowego”. Twórcy strategii piszą o urządzeniach odtwarzających tekst pisany zwanych „czytakami”. Zauważyć należy, iż „czytak” jest znakiem towarowym jednego z producentów tych urządzeń. W przeszłości sam dostęp do urządzenia był ograniczony ze względu na jego wysokie koszty, zaś utwory odtwarzane na tym urządzeniu były kodowane w celu uniemożliwienia dostępu do nich osobom korzystającym z innych urządzeń czytających. Taka praktyka budziła sprzeciw części środowiska osób niewidomych. Z tego powodu, aby uniknąć zbędnych komplikacji prawnych i niewłaściwych skojarzeń, proponujemy usuniecie słowa „czytak” ze strategii, pozostawiając samą definicję urządzenia.
Wielość zadań i obszarów, a także istota zmian w nich proponowanych (oświata, prawo medialne, prawo cywilne, i in.) może okazać się elementem, który będzie przeszkodą dla osiągnięcia celów projektowanej Strategii. Wątpliwości te pogłębia fakt, że Strategia, choć powołuje się na Strategię Europa 2020, nie zawiera w istocie konkretnej perspektywy czasowej realizacji celów ani źródeł ich finansowania.