Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przyjmuje „Informację o pracy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w okresie lipiec 2006 r. – maj 2007 r.” przygotowaną na XXI Krajowy Zjazd Delegatów.
Miesiąc: czerwiec 2007
Stanowisko KK nr 9/07 ws. braku strategii państwa przeciwdziałania emigracji i imigracji pracowników
W oparciu o obserwację zjawisk i procesów zachodzących na polskim rynku pracy oraz doświadczeń innych krajów europejskich, które miały podobną sytuację, Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” stwierdza, że coraz bardziej dotkliwy jest brak strategii państwa skutecznie przeciwdziałającej niekorzystnym zjawiskom rosnącej emigracji i imigracji pracowników.
1. Polska 2007 roku staje się krajem emigracyjno-imigracyjnym z przewagą pracy nielegalnej migrantów. Staje się również krajem tranzytowym i będzie takim, aż do chwili zauważalnej zmiany polityki państwa i pracodawców w stosunku do pracowników, azylantów i migrantów. Zmiana taka wymaga opracowania i stosowania przez państwo jasno określonej strategii wobec ruchów emigracyjnych, migracyjnych i reemigracji. Tezą zasadniczą tej strategii winno być tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi gospodarczemu kraju, przedsiębiorstw, pracowników, młodzieży oraz zwiększeniu dochodów pracowników i gospodarstw domowych. Coraz bardziej atrakcyjnymi powinno stawać się życie w kraju, warunki pracy, płacy, dostęp do usług, szczególnie w zakresie edukacji. Z raportu MPiPS z 2007 r. „Zatrudnienie w Polsce” wynika, że przyczyną emigracji Polaków są niskie wynagrodzenia, wysokie bezrobocie, niski wzrost zatrudnienia i wysokie koszty utrzymania. To są również przyczyny imigracji do Polski i do Europy. 2. Emigracja. Polska staje się krajem emigracji netto (więcej obywateli z niej wyjeżdża niż przyjeżdża). Emigracja jest przyczyną obniżania efektywności krajowych systemów ubezpieczeniowych, niższego PKB, niszczenia rodzin, pogorszenia konkurencyjności. Najczęściej emigrują fachowcy, ludzie wykształceni i potrzebni polskiej gospodarce.
3. Imigracja. Polska staje się krajem nielegalnej pracy imigrantów. Powoduje to obniżanie płac, wzrost lokalnego bezrobocia, obniżenie prestiżu niektórych zawodów i szkoleń zawodowych, standardów pracy (praca byle jaka, krótkoterminowa, nisko opłacana). Zatrudnianie cudzoziemców może pełnić rolę uzupełniającą na rynku pracy pod warunkami legalności pracy i niedyskryminacji płacowej i socjalnej migrantów.
4. Reemigracja. W Polsce powroty do kraju mają szanse zaistnieć tylko pod warunkiem polityki państwa i pracodawców zwiększającej atrakcyjność warunków życia, pracy, płacy i dostępu do usług. Badania IPiSS wykazały, że płaca motywująca do powrotu do kraju to kwota około 4 000 zł miesięcznie.
Zadania państwa i rządu
Poprawa mobilności instytucji
1. Powołanie ośrodka koordynującego określenie kierunków polityki państwa w zakresie migracji, emigracji i reemigracji.
2. Opracowanie strategii, z której wynika, że polityki migracyjne mają się przyczynić do wzrostu legalności pracy, uzupełniania lokalnych braków rąk do pracy, do rozwoju gospodarki krajowej, lokalnej. Natomiast polityka migracyjna nie może służyć do rozwiązywania doraźnych, głównie lobbystycznych, problemów pracodawców.
3. Poprawianie prawa pracy, egzekucja przestrzegania prawa pracy, standardów pracy i warunków socjalnych migranta i jego rodziny, przeciwdziałanie dyskryminacji w zakresie warunków zatrudnienia i wynagrodzenia a także przeciwko pracy nielegalnej lub nierejestrowanej.
4. Zorganizowanie zintegrowanego systemu informatycznego m.in. w celu likwidacji obecnej fikcji statystycznej, stworzenie baz danych emigrantów i imigrantów, stworzenie baz danych zapotrzebowań polskich branż i przedsiębiorstw.
5. Zorganizowanie sprawnego systemu kontroli wieloinstancyjnej, ze zmianą kwalifikacji prawnej tzw. zatrudnienia na czarno z wykroczenia na przestępstwo, z wyższymi sankcjami finansowymi, zamknięciem czasowym lub dłuższym przedsiębiorstwa, cofnięciem licencji, konfiskatą mienia i karą więzienia, wreszcie, tworzeniem banków danych nieuczciwych pracodawców, pośredników i agencji.
6. Zawieranie dwustronnych umów z rządami zainteresowanych państw w celu lepszej ochrony imigrantów na zasadzie wzajemności (pomoc konsularna, integracja, pomoc
w reemigracji).
7. Działania ochronne polskiego rynku pracy poprzez tworzenie przepisów ograniczających dostęp do krajowego rynku zagranicznym pracodawcom nie stosującym zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR), ograniczenie okresowe przyjazdów i wyjazdów obywateli spoza UE.
8. Ratyfikacja konwencji MOP nr 97, 143, 181, o co wnosił NSZZ „Solidarność” poprzez decyzje Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nr 220/04 z 24.08.2004 r. i 217/06 z 20.12.2006 r.
9. Poprawienie pracy publicznych służb zatrudnienia w zakresie mobilności polskich bezrobotnych, pozyskiwania dla nich ofert pracy i informacji o prawdziwej sytuacji na rynku pracy, m.in. w zakresie potrzeb pracodawców szkoleń pracowników oraz bezrobotnych.
10. Opracowanie polityki integracji migrantów w celu uniknięcia kryzysów społecznych ujawnionych w krajach starej Unii Europejskiej.
Generalnie założenia polskiej strategii migracyjnej, emigracyjnej i reemigracji winny przyczynić się do działań państwa chroniących polski rynek pracy i płacy, preferując wsparcie dla polskich przedsiębiorców i pracowników oraz bezrobotnych a pracę migrantów traktować jako uzupełnienie, pod warunkiem zgody właściwej powiatowej rady zatrudnienia.
Pracodawcy
Poprawa mobilności pracowników
Pracodawcy winni wykorzystywać polskie zasoby rynku pracy m.in. zgłaszając wcześniej swoje potrzeby do publicznych służb zatrudnienia i korzystając z dostępnych ulg na zatrudnienie sezonowe i szkolenia pracowników, które należy rozszerzyć m.in. a pracowników tymczasowych. W sytuacji rzeczywistego braku rąk do pracy pracodawcy winni ubiegać się o pracowników spoza UE pod warunkiem skierowania ich przez publiczne służby zatrudnienia za zgodą powiatowej rady zatrudnienia i za odpowiednim zabezpieczeniem finansowym.
Warunki pracy i płacy winny być nie gorsze od warunków dla polskich pracowników, a ponadto pracodawcy zatrudniający cudzoziemców winni również odpowiadać za zapewnienie standardów socjalnych, aby uniknąć urągającej ludzkiej godności sytuacji, w jakich niekiedy znajdują się polscy pracownicy zagranicą.
Publiczne służby zatrudnienia
Poprawa mobilności bezrobotnych
Publiczne służby zatrudnienia winny preferować szkolenia i zatrudnienia polskich bezrobotnych. W tym celu, zgodnie z działaniem 6.7 Krajowego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2006 r., należy wykonać badanie z wpływu migracji na rynek pracy w Polsce, a także codzienny monitoring sytuacji na lokalnym rynku pracy, m.in. poprzez badanie zawodów deficytowych, nadwyżkowych a także potrzeb pracodawców. Z tych analiz powinny powstawać bazy danych bezrobotnych miejscowych, pracowników migrujących, potrzeb pracodawców i ofert pracy.
Do zadań publicznych służb zatrudnienia winno należeć sprawdzenie reputacji i wiarygodności pracodawcy a także niepublicznych agencji zatrudnienia. Bardziej rygorystyczna powinna być też polityka przyznawania certyfikatów wszelkim pośrednictwom pracy. Agencje pracy nie mogą stać się furtką dla dumpingowego otwierania polskiego rynku pracy na tanich imigrantów.
Dokonując tej krótkiej oceny zjawisk migracyjnych na polskim rynku pracy Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” oczekuje od powołanego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów Zespołu do Spraw Migracji, poszerzenia składu zespołów roboczych o partnerów społecznych i wypracowania strategii polityki migracyjnej państwa w oparciu o rzetelne dane stworzonego polskiego systemu informatycznego, a także w oparciu o założenia Krajowego Programu Reform 2005-08 (działania 3.3.).
Natomiast w obecnej chwili nadrzędnymi pozostaje:
– zatrudnianie polskich bezrobotnych;
– podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych;
– działanie na rzecz stałego zatrudnienia;
– wzrost płac i systematyczne podnoszenie stopy życiowej Polaków, w celu wyhamowania emigracji i spowodowania powrotu emigrantów do pracy w kraju;
– zatrudnianie imigrantów wyłącznie legalnie i uzupełniająco, zgodnie ze standardami UE, MOP i krajowymi;
– ścigania nielegalnego zatrudnienia w celu zamiany tysięcy nielegalnych miejsc pracy
na legalne;
– rygorystyczna kontrola przestrzegania standardów pracy i płacy.
UCHWAŁA KK nr 16/07 ws. powołania zespołu mediacyjnego
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” powołuje zespół mediacyjny ds. rozwiązywania konfliktów wewnątrz Związku w składzie:
Jerzy Langer
Bogdan Kubiak
Jacek Smagowicz
Marian Krzaklewski
Ewa Zydorek
Tomasz Wójcik
UCHWAŁA KK nr 1/07 ws. harmonogramu zadań Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na kadencję 2006-2010
W nawiązaniu do uchwały nr 15 XX Krajowego Zjazdu DelegatówNSZZ „Solidarność” i uchwały Komisji Krajowej o najważniejszych celach działania Związku w kadencji 2006-2010 z 5 grudnia 2006 roku Komisja Krajowa przyjmuje poniższy harmonogram zadań. Jednocześnie KK postanawia dokonywać oceny jego realizacji w odstępach półrocznych.
I. Wzrost wynagrodzeń, w tym płacy minimalnej
W dobie rosnącego konsumpcjonizmu i chęci zysku coraz więcej pracodawców dąży do maksymalizacji swoich dochodów kosztem pracowników. Takie działania są szczególnie szkodliwe przede wszystkim dla pracowników, dla gospodarki, ale i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
W Polsce przeciętne i minimalne wynagrodzenie za pracę należy do najniższych w Unii Europejskiej. Wzrost płac jest zdecydowanie wolniejszy niż zwiększenie wydajności pracy i wzrost gospodarczy. Pozornie sprzyja to inwestycjom zagranicznym ze względu na niskie koszty pracy, w praktyce jednak prowadzi do zahamowania popytu na rynku wewnętrznym i zamrożenia powstawania nowych miejsc pracy. Ponadto sprzyja emigracji osób wykształconych i powoduje ograniczenie rozwoju wiodących dziedzin gospodarki, czynią z nas obszar taniej siły roboczej. Komisja Krajowa podejmie zdecydowane działania, aby w ciągu tej kadencji, zgodnie z europejskimi standardami, ujętymi m. in. w Europejskiej Karcie Społecznej, została określona ścieżka dojścia w naszym kraju płacy minimalnej do 50% płacy przeciętnej. Komisja Krajowa będzie inicjowała i wspierała akcje związkowe zmierzające do systematycznego wzrostu wynagrodzeń, szczególnie w powiązaniu ze wzrostem gospodarczym. Jednym z najważniejszych zadań pozostaje walka o systematyczne i pełne wypłacanie pracownikom należnych wynagrodzeń, także poprzez zaostrzenie sankcji nakładanych na winnych zaległości, m.in. w postaci zakazu wykonywania funkcji pracodawcy.
Działania szczegółowe
1. Wynagrodzenie minimalne za pracę. Płaca godziwa.
a. wypracowanie (w Umowie społecznej, w Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych bądź w sejmowej Komisji Pracy oraz Polityki Społecznej) harmonogramu zwiększenia minimalnego wynagrodzenia w relacji do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej . Relacja ta zgodnie z celem nowelizacji ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę poprzez stopniowe podwyższanie wysokości minimalnego wynagrodzenia osiągnąć ma poziom 50% wynagrodzenia przeciętnego.
b. postulowanie działań legislacyjnych (Umowa społeczna, Komisja Trójstronna ds. Społeczno-Gospodarczych) w celu likwidacji zapisu art. 6 ust. 2 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, dopuszczającego wysokość wynagrodzenia pracownika w okresie pierwszego roku jego pracy na poziomie 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia.
2. Działania na rzecz wzrostu płacy przeciętnej i wprowadzenia prorodzinnego systemu podatkowego.
a. pod hasłem „Niskie płace barierą rozwoju Polski” postulowanie wzrostu wynagrodzeń dla wszystkich grup zawodowych i sprzeciw wobec stale pogłębiającego się rozwarstwienia płac.
b. postulowanie uchylenia ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców, która ogranicza swobodę negocjacji między związkami zawodowymi i pracodawcami.
c. wobec powiększającej się różnicy przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i państwowej oraz samorządowej sferze budżetowej konieczne jest przywrócenie zasady wypracowanej podczas negocjacji Paktu
o Przedsiębiorstwie Państwowym, że wzrost wynagrodzeń w tych branżach nie powinien być niższy od wskaźnika inflacji powiększonego o połowę wzrostu realnego PKB.
d. wobec braku układu branżowego postulowanie wprowadzenia ustawowych gwarancji dla godziwej płacy i warunków pracy w ochronie zdrowia w celu ograniczenia migracji w zawodach medycznych i zapewnienia powszechnego dostępu do publicznej służby zdrowia.
e. Polska jest jednym z ostatnich krajów UE, w którym nie ma ulg dla rodzin wielodzietnych w podatku od osób fizycznych. Komisja Krajowa postuluje wprowadzenie prorodzinnego systemu podatkowego uwzględniającego podwyższenie kwot wolnych od podatku na każde dziecko w rodzinie oraz podwyższenie zasiłków rodzinnych.
II. Obrona praw pracowniczych i związkowych oraz zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego osób po zakończeniu aktywności zawodowej
Godność i podmiotowość pracownika w środowisku pracy to warunek jego aktywności zawodowej, wydajności i rozwoju. Ich zagrożeniem są patologie w zakresie czasu pracy, stosunku pracy (patologie samozatrudnienia i wielokrotnych umów na czas określony, w tym praca wyłącznie przez agencje pracy tymczasowej, praca „na czarno”) czy wreszcie relacji w środowisku pracy (dyskryminacja, mobbing), bezpieczeństwa pracy oraz zabezpieczenia społecznego (emerytury).
Godna praca to także pewna praca. Związek będzie wspierał działania państwa i pracodawców na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy i zmniejszenia bezrobocia zgodnie z zapisami Strategii Lizbońskiej. W tym kontekście NSZZ „Solidarność” podkreśla, że bezpieczeństwo pracy jest ściśle związane z jej wydajnością – podstawową formą zatrudnienia pracowników powinna być umowa o pracę zawierana na czas nieokreślony. Wobec pogłębiającego się kryzysu finansowego systemu emerytalnego i opieki zdrowotnej Komisja Krajowa proponuje zawarcie umowy mającej na celu promowanie stałego zatrudnienia i przeciwdziałania fałszywemu samozatrudnieniu i zatrudnieniu na czas określony. Zagwarantowana w Konstytucji wolność zrzeszania się jest fundamentalnym prawem człowieka, a wolność związkowa jest jedną z podstawowych wolności publicznych w zbiorowych stosunkach pracy państw demokratycznych. NSZZ „Solidarność” będzie zdecydowanie sprzeciwiał się łamaniu praw związkowych i ograniczaniu swobodnego działania Związku w zakładzie pracy. Związek będzie konsekwentnie domagał się pełnego przestrzeganie praw pracowniczych; będzie także dążył do korzystnych dla pracowników rozwiązań ustawowych poprzez nowelizację istniejących przepisów prawa pracy i wprowadzanie standardów uczciwej konkurencji.
Działania szczegółowe
1. Zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji zatrudnienia poprzez:
a. nowelizację art. 251 i 38 kp poprzez ograniczenie dopuszczalnego okresu zatrudnienia na czas określony do 18 miesięcy oraz wprowadzenie zasady uzasadniania i obowiązku konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia umów na czas określony zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy;
b. wypracowanie i wprowadzenie nowej definicji „samozatrudnienia”;
c. nowelizację ustawy o pracy tymczasowej w celu poprawy sytuacji pracowników tymczasowych;
d. ochronę niezależności działaczy związkowych, w tym utrzymanie ustawowej ochrony przed zwolnieniem z pracy.
e. nowelizację ustawy o związkach zawodowych warunkującą rozwiązanie umowy o pracę z działaczem związkowym podlegającym ustawowej ochronie przed zwolnieniem prawomocnym wyrokiem sądu pracy.
2. Dialog społeczny na rzecz rozwoju
a. wzmocnienie dialogu społecznego na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i branżowym, w tym realne wzmocnienie Wojewódzkich Komisji Dialogu Społecznego, utworzenie Powiatowych Komisji Dialogu Społecznego oraz podjęcie rzeczywistego dialogu w ramach zespołów branżowych funkcjonujących przy Komisji Trójstronnej (w tym przestrzeganie podpisanych umów i porozumień);
b. przeanalizowanie możliwości zmiany ustawy o Komisji Trójstronnej, aby jej działalność przynosiła wymierne korzyści dla pracowników i skuteczniej realizowała idee dialogu społecznego;
c. powołanie Rzecznika Dialogu Społecznego w celu skuteczniejszego rozwiązywania konfliktów i unikania długotrwałych i kosztownych postępowań sądowych („ arbitraż społeczny”);
d. poparcie dla stosowania dobrych praktyk i zasad społecznie odpowiedzialnego biznesu.
3. Działania na rzecz bezpiecznej pracy i przestrzegania prawa pracy
a. dążenie do osiągania standardów europejskich w tworzeniu bezpiecznych warunków pracy, a tam, gdzie to możliwe, ich egzekwowanie m.in. i ramach negocjacji układowych;
b. działanie na rzecz ustawowego zakazu handlu w dni ustawowo wolne od pracy (niedziele, święta kościelne i narodowe).
4. Obrona praw związkowych, w tym prawa do zrzeszania się.
a. działania prowadzące do ustawowego zaostrzenia sankcji za naruszenia praw związkowych, w tym szczególnie za niezgodne z polskim prawem przeciwdziałanie powstawaniu organizacji związkowych;
b. kontynuowanie ogólnopolskich akcji solidarnościowych w przypadkach szczególnie drastycznych naruszeń praw związkowych, szczególnie w obronie osób prześladowanych za próby założenia i działalność w NSZZ „Solidarność”.
5. Działania na rzecz likwidacji dyskryminacji, mobbingu, przemocy i ograniczenia stresu w miejscu pracy
a. wprowadzenie rozwiązań zawartych w europejskich porozumieniach ramowych;
b. przegląd orzecznictwa krajowego;
c. prowadzenie działań profilaktycznych (akcje informacyjne, szkolenia, konferencje) wskazujących na zagrożenie, jakie dyskryminacja, mobbing, przemoc i stres niosą dla środowiska pracy i gospodarki.
6. Wsparcie dla zawierania ponadzakładowych i podnoszenia standardów zakładowych układów zbiorowych pracy
a. monitoring układów zbiorowych pracy we współpracy z Państwową Inspekcją Pracy;
b. powrót do praktyki Corocznego Przeglądu Układów Zbiorowych Pracy (wraz z publikacją);
c. wprowadzenie cyklicznych spotkań w celu wymiany doświadczeń pomiędzy partnerami społecznymi (pracownicy, pracodawcy, Państwowa Inspekcja Pracy, sędziowie, specjaliści i mediatorzy) w zakresie zbiorowych stosunków pracy na poziomie zakładowym oraz pakietów socjalnych;
d. zmiany w Statucie NSZZ „Solidarność” upraszczające procedury zawierania układów zbiorowych.
7. Działanie na rzecz wprowadzenia ustawy o obowiązkowym ubezpieczeniu od ryzyka bezrobocia.
Wystąpienie do rządu o informację o efektywności obowiązujących systemów ubezpieczeń osób bezrobotnych w innych krajach UE (ze składką płaconą przez pracodawców przy wsparciu budżetu państwa) oraz o stanie prac resortowych (rządowych) i ścieżce dojścia do wdrożenia ustawy o obowiązkowym ubezpieczeniu od ryzyka bezrobocia.
8. Utrzymanie świadczeń przedemerytalnych
a. nowelizacja ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w celu przywrócenia zasiłków przedemerytalnych zgodnie ze stanem prawnym z roku 2000 jest realna pod warunkiem:
nacisku całego Związku;
consensusu strony społecznej w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych ( lub przy pracach nad Umową społeczną);
pozytywnej opinii rządu;
projektu poselskiego.
Alternatywnym (częściowym) rozwiązaniem może być realizacja ustawy
o promocji zatrudnienia w zakresie:
wyższe zasiłki dla bezrobotnych (zgodnie z Konwencją MOP 102, 168)
objęcie większej ilości bezrobotnych zasiłkiem przez zmianę art. 73 okresu pobierania zasiłku poprzez obniżenie progu przeciętnej stopy bezrobocia).
9. Utrzymanie uprawnień do obniżonego wieku emerytalnego osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
10. Wprowadzenie corocznej waloryzacji emerytur i rent uwzględniającej udział emerytów i rencistów we wzroście gospodarczym kraju zgodnie z ideą państwa solidarnego.
11. Udział w procesach legislacyjnych poprzez stworzenie grupy wsparcia
w parlamencie dla przedkładania projektów i zmian w przepisach obowiązujących oraz powołanie grupy ekspertów specjalizujących się
w pracach legislacyjnych w obszarach najważniejszych dla Związku, a także:
a. konsekwentna egzekucja ustawowych gwarancji prawidłowej konsultacji
z partnerami społecznymi procesu legislacyjnego;
b. domaganie się przestrzegania ustawowej zasady pisemnego uzasadnienia przez organy administracji państwowej odrzucenia uwag Związku zgłaszanych do opiniowanych dokumentów;
c. zagwarantowanie przez rząd dostępu do projektów, dokumentów, analiz UE w języku polskim;
d. przesyłanie rządowych programów gospodarczych z analizą ich wpływu na rynek pracy.
POSTULATY LEGISLACYJNE NSZZ „Solidarność”:
a. likwidacja zapisu art. 6 ust. 2 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, dopuszczającego wysokość wynagrodzenia pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy na poziomie 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia;
b. uchylenie ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców;
c. zwolnienie z podatku dochodowego rzeczowych świadczeń i wyłączenia
z katalogu rzeczowych świadczeń bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany za towary i usługi;
d. uzyskanie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych kwoty równej wysokości zapłaconych składek związkowych;
e. ustawowe gwarancje dla godziwej płacy i warunków pracy w ochronie zdrowia w celu powstrzymania migracji i zapewnienia powszechnego dostępu do publicznej służby zdrowia;
f. nowelizacja art. 251 i 38 kp poprzez ograniczenie dopuszczalnego okresu zatrudnienia na czas określony do 18 miesięcy oraz wprowadzenie zasady uzasadniania i obowiązku konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia umów na czas określony zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy;
g. wprowadzenie nowej definicji „samozatrudnienia”;
h. nowelizacja ustawy o pracy tymczasowej w celu poprawy sytuacji pracowników tymczasowych;
i. ochrona niezależności działaczy związkowych, w tym utrzymanie ustawowej ochrony przed zwolnieniem z pracy;
j. ustawowy zakaz handlu w dni ustawowo wolne od pracy (niedziele, święta kościelne i narodowe);
k. zaostrzenie sankcji za naruszenia praw związkowych, w tym szczególnie za niezgodne z polskim prawem przeciwdziałanie powstawaniu organizacji związkowych;
l. wprowadzenie rozwiązań na rzecz likwidacji dyskryminacji, mobbingu, przemocy i ograniczenia stresu w miejscu pracy, zawartych
w europejskich porozumieniach ramowych;
m. wprowadzenie ustawy o obowiązkowym ubezpieczeniu od ryzyka bezrobocia;
n. nowelizacja ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w celu przywrócenia zasiłków przedemerytalnych zgodnie ze stanem prawnym
z roku 2000;
o. utrzymanie uprawnień do obniżonego wieku emerytalnego osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;
p. nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS wprowadzająca coroczną waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych uwzględniającą wzrost gospodarczy;
q. przestrzeganie procedur konsultacji z partnerami społecznymi procesu legislacyjnego;
r. przywrócenie prawa związków zawodowych do kierowania pytań prawnych do Sądu Najwyższego;
s. uznanie pakietów socjalnych i porozumień zbiorowych za źródło prawa;
t. zmiana ustawy o zamówieniach publicznych, aby jednym z elementów decydujących o wyborze zwycięzcy były odpowiednie standardy socjalne w przedsiębiorstwie;
u. zadośćuczynienie represjonowanym w PRL i ofiarom stanu wojennego oraz sprawiedliwe osądzenie winnych zbrodni w okresie PRL.
12. Działanie na rzecz ratyfikacji Konwencji MOP w zakresie:
a. polityki zatrudnienia i właściwej obsługi rynku pracy
nr 88 – dot. organizacji służb zatrudnienia
150 – dot. roli, zadań i organizacji administracji
168 – dot. popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem wraz
z odpowiednimi zaleceniami nr 83, 151 i 176.
b. ochrony pracowników:
nr 156 – dot. równości szans i równego traktowania pracowników obu płci
158 – dot. rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy
173 – dot. ochrony roszczeń pracowników w wypadku niewypłacalności pracodawcy
183 – dot. ochrony macierzyństwa wraz z odpowiednimi zaleceniami
nr 165, 166, 180 i 191.
c. ochrony migrantów:
nr 97 – dot. pracowników migrujących;
143 – dot. migracji w niewłaściwych warunkach oraz popierania równości szans i traktowania pracowników migrujących;
181 – dot. prywatnych biur pośrednictwa pracy wraz z zaleceniami
nr 86, 151 i 188.
III. Rozwój Związku – szczególnie poprzez zwiększenie liczby członków
Razem jesteśmy silniejsi! Rozwój Związku to przede wszystkim bezpośrednie
i pośrednie działania na rzecz zwiększenia liczby członków. Działania bezpośrednie obejmują prace na rzecz zwiększenia liczby członków w organizacjach już istniejących oraz prace organizatorów związkowych na rzecz powstania nowych organizacji zakładowych. Ale na rozwój Związku wpływa także sprawna organizacja, pełen przepływ informacji między wszystkimi strukturami, szkolenia, stałe konsultacje z członkami oraz wizerunek Związku na zewnątrz. Dopiero wszystkie te elementy sprawiają, że Związek staje się atrakcyjny dla nowych ludzi i jest w stanie wykorzystać swój potencjał, działając na rzecz i w imieniu swoich członków
i współpracując na arenie międzynarodowej w budowie wolnego ruchu związkowego.
Działania szczegółowe
1. Pozyskiwanie członków
Tylko zorganizowani w związek zawodowy pracownicy mogą wywalczyć wyższe płace i obronić swoje prawa. Dlatego priorytetem Związku jest doprowadzenie do większego zorganizowania się pracowników, zarówno w zakładach, gdzie istnieją organizacje zakładowe, jak i tam, gdzie ich nie ma.
Chcemy, aby do końca kadencji wzrost liczby członków nie tylko zrównoważył naturalny ubytek, ale przekroczył go co najmniej o 5%.
Możemy tego dokonać poprzez przekonanie pracowników, że poprawa warunków ich pracy może się dokonać tylko wtedy, jeśli będą licznie zorganizowani i gotowi do działania. Potrzebujemy do tego wzmocnienia działań wspierających pracę organizatorów związkowych, lepszej informacji, pomocy eksperckiej, szkoleń.
a. pomoc pracownikom w organizowaniu się w NSZZ „Solidarność” w zakładach
i branżach, w których nie ma związku zawodowego planujemy poprzez zatrudnienie większej liczby dobrych organizatorów Mamy 41 organizatorów związkowych, w tym 4 zatrudnionych w Komisji Krajowej, a reszta
– w zarządach regionów. Potrzebujemy ich znacznie więcej, żeby liczba członków zaczęła rosnąć.
b. pomoc istniejącym organizacjom zakładowym w pozyskiwaniu nowych członków Związku planujemy szczególnie poprzez zwiększenie ilości szkoleń podstawowych i monitorowanie trendów uzwiązkowienia w tych organizacjach.
c. prowadzenie stałego monitoringu uzwiązkowienia i sytuacji w zakładach pracy.
2. Szkolenia
a. dostosowanie szkoleń – z wykorzystaniem programów unijnych – do aktualnych potrzeb struktur związku (nowa ustawa, zmiana przepisów, przekształcenia własnościowe, techniki negocjacyjne, szkolenia językowe).
b. prowadzenie stałych szkoleń dotyczących organizacji i rozwoju Związku.
3. Informacja
a. doskonalenie i rozbudowanie strony internetowej wzbogaconej o strony tematyczne.
b. stworzenie bazy adresowej (poczty elektronicznej) do informacji i konsultacji,
w tym wydawanie internetowego Serwisu Informacyjnego.
c. zbudowanie sieci ankietowej do szybkiego badania opinii członków Związku.
d. wydawanie Biuletynu Informacyjnego wraz z dołączonymi opracowaniami elektronicznymi wybranych tematów.
e. działania na rzecz zwiększenia sprzedawanego nakładu Tygodnika Solidarność.
f. opracowanie projektu połączenia sieciowego wszystkich struktur Związku.
g. zabieganie o prezentację programu Związku w środkach masowego przekazu, ze szczególnym uwzględnieniem mediów publicznych.
h. promocja działań Związku poprzez kampanie wizerunkowe związane
z realizacją głównych celów programowych.
4. Promocja i organizacja
a. opracowanie i wdrożenie karty rabatowej dla członków Związku.
b. stworzenie bazy adresowej wszystkich członków i struktur Związku.
c. podjęcie starań zmierzających do finansowania zasiłków statutowych świadczeniami z ubezpieczenia członków Związku.
5. Współpraca zagraniczna – podstawowe zadania
a. zapobieganie nieuczciwej konkurencji i eksploatacji pracowników poprzez rozpowszechnianie Europejskiego Modelu Społecznego. Europejski Model Społeczny oparty na dialogu równoprawnych partnerów społecznych oraz prawie pracowników do informacji i konsultacji może stać się narzędziem eliminującym dumping socjalny na całym kontynencie, w krajach zarówno UE jak i poza. Aby osiągnąć powszechne stosowanie się do jego reguł potrzebna jest struktura pracująca w tym kierunku. W tym celu będziemy działać na rzecz ukonstytuowania się pierwszej w historii struktury związkowej obejmującej cały kontynent europejski – Paneuropejskiej Rady Związkowej.
b. promocja mechanizmów regulacyjnych wobec globalizacji. Poprzez MKZZ oraz MOP będziemy domagać się dołączenia klauzuli socjalnej do reguł handlu światowego oraz uregulowania ponadgranicznych transakcji kapitału finansowo-spekulacyjnego.
c. wspieranie wolnych związków zawodowych na całym świecie. Będziemy intensyfikować współpracę dwustronną i wielostronną (w tym współpracę struktur branżowych) mającą na celu wzmocnienie niezależnych związków zawodowych i przeciwstawienie się usiłowaniom pracodawców i rządów poszerzenia stref wolnych od działalności związkowej w celu przenoszenia tam miejsc pracy i uzyskiwania przewagi konkurencyjnej kosztem eksploatowanych pracowników.
d. zapobieganie wykorzystywania polskich pracowników podejmujących pracę za granicą.
Wykorzystamy sieć informacyjną, w tym internetową, Związku do kampanii informacyjnej dla pracowników oraz przy współpracy z zagranicznymi organizacjami związkowymi zorganizujemy punkty kontaktowe w krajach docelowych.
e. walka o powszechnie dostępne i wysokiej jakości usługi publiczne.
Włączymy się do akcji zbierania podpisów pod petycją EKZZ mającą na celu doprowadzenie do wszczęcia procesu legislacyjnego na poziomie europejskim
w celu uzyskania gwarancji usług publicznych.
f. uzyskanie mocy prawnej dla Europejskiej Karty Praw Podstawowych.
Przeciwstawimy się usiłowaniom sił antyspołecznych usunięcia Karty
z Europejskiego Traktatu Konstytucyjnego i doprowadzimy (w ramach akcji EKZZ) do uzyskania przez nią mocy prawnie wiążącej przy następnej rewizji traktatów.
6. Etos „Solidarności” – pamięć dla przyszłości
„Solidarność” jest wielkim dziedzictwem Polski, Europy i świata. Kultywowanie pamięci o tym dziedzictwie, jego historii, wartościach, w oparciu o które powstawał nasz Związek – jest naszym obowiązkiem. Także po to, aby stanowić inspirację dla walczących o wolność, godność i solidarność.
W imię pamięci o ofiarach komunizmu, o tych, którzy zbudowali fundament wolności i niepodległości Polski, Związek będzie konsekwentnie dążył do pokazania historycznej prawdy o przeszłości i wspierał wszelkie działania legislacyjne zmierzające do zadośćuczynienia ofiarom i sprawiedliwego osądzenia winnych zbrodni.
a. pamięć o rocznicach. Związek będzie organizował obchody i uroczystości rocznicowe upamiętniające ważne wydarzenia i postaci związane z walką „Solidarności” o wolność i godność pracownika, ze szczególnym uwzględnieniem działań edukacyjnych skierowanych do młodych.
b. kontynuowanie wsparcia dla ofiar i ich rodzin. Związek będzie m.in. poprzez Fundację Promocji Solidarności wspierał ofiary represji komunistycznych i ich rodziny, szczególnie z okresu stanu wojennego.
c. Sala BHP w Stoczni Gdańskiej.
Związek będzie realizował program renowacji historycznej Sali BHP, będącej własnością NSZZ „Solidarność”.
d. Europejskie Centrum Solidarności.
Związek włączy się jako partner w program budowy Europejskiego Centrum Solidarności, powstającego w Gdańsku, które ma w zamierzeniu łączyć zadania naukowo-badawcze z nowoczesną placówką muzealną, dokumentującą działania opozycji antykomunistycznej i miejscem ważnych spotkań międzynarodowych
i dyskusji. Liczymy, że program stanie się także priorytetowym programem dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
e. wspieranie badań nad historią „Solidarności”.
f. budowanie Archiwum KK będzie gromadziła dokumenty, materiały, nagrania, zdjęcia i publikacje dotyczące historii NSZZ „Solidarność” i antykomunistycznej wolnościowej opozycji, a także działań po roku 1989, porządkując je
w Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.
IV. Podsumowanie
a. przyjmując zasadę koncentracji na priorytetach, Komisja Krajowa, a także inne struktury Związku, powinny wokół nich organizować akcje związkowe. Chcemy przekonać partnerów społecznych, administrację państwową i opinię publiczną do naszych celów i w ten sposób skuteczniej je realizować.
b. o wyborze nowego priorytetu lub kontynuacji prowadzonych działań KK będzie decydowała w ramach półrocznych przeglądów realizacji niniejszej Uchwały.
c. Związek włączył się w prace nad zaproponowaną przez Prezydenta RP Umową społeczną i będzie je kontynuował. Oczekujemy, że część naszych zadań programowych znajdzie swoje rozwiązanie właśnie w Umowie, której celem nadrzędnym powinna być realizowana w praktyce idea dialogu społecznego dla rozwoju, połączona z zapewnieniem poczucia bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
d. Komisja Krajowa aktywnie będzie uczestniczyła w projektach UE w celu zdobywania nowych doświadczeń oraz rozwoju dialogu społecznego przy współpracy z innymi organizacjami, partnerami społecznymi na poziomie krajowym i europejskim.
UCHWAŁA KK nr 15/07 ws. zmiany zasięgu działania regionów: Mazowsze i Płockiego
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie § 22 ust.4 Statutu NSZZ „Solidarność” oraz § 2 uchwały nr 7 XIX KZD, na wniosek podstawowych jednostek organizacyjnych Związku z powiatu płońskiego, podejmuje decyzję o zmianie zasięgu działania regionów, rozszerzając obszar Regionu Płockiego o powiat płoński w województwie Mazowieckim.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Niniejsza uchwała stanowi podstawę do niezwłocznego wpisania jednostek organizacyjnych Związku z powiatu płońskiego do regionalnego rejestru jednostek organizacyjnych w Regionie Płockim. Zarejestrowanie tych jednostek organizacyjnych w Regionie Płockim, skutkuje jednoczesnym wyrejestrowaniem ich z Regionu Mazowsze, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Region rejestrujący jednostki organizacyjne jest zobowiązany do poinformowania pracodawców, których te jednostki organizacyjne obejmują swoim działaniem, o zmianie ich władz nadrzędnych.
UCHWAŁA KK nr 14/07 ws. ograniczeń łączenia funkcji związkowych, ze stanowiskiem w zakładzie pracy, administracji państwowej i samorządowej oraz w organizacji politycznej, w wewnętrznych jednostkach organizacyjnych Związku
Komisja Krajowa wnioskuje do Krajowego Zjazdu Delegatów o wprowadzenie poprawki do uchwały nr 1 XIX KZD, polegającej na dopisaniu w § 12 nowego dodatkowego ustępu o treści: „10. Zakazy o których mowa w ust. 4 – 7 stosuje się analogicznie przy wyborze władz wewnętrznych jednostek organizacyjnych wszystkich ponad zakładowych jednostek organizacyjnych Związku”.
Jednocześnie Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zwraca się do wszystkich ponadzakładowych jednostek organizacyjnych Związku, o wprowadzenie ograniczeń łączenia funkcji związkowych ze stanowiskiem w zakładzie pracy, administracji państwowej i samorządowej oraz w organizacji politycznej – o których mowa w § 47 Statutu, § 12
ust. 4 – 7 uchwały nr 1 XIX KZD oraz § 3 – 6 uchwały KK nr 23/04 – przy wyborze władz swoich wewnętrznych jednostek organizacyjnych.
Uchwała KK nr 12/07 ws. bieżącej sytuacji w kraju
1. Wobec braku realizacji postulatów NSZZ „Solidarność” dotyczących:
– uwzględnienia realnego wzrostu płacy minimalnej co najmniej do 42% płacy przeciętnej w roku 2008 z jednoczesnym określeniem „ścieżki” wzrostu płacy minimalnej do 60% płacy przeciętnej;
– ustalenia przyszłorocznych wskaźników wzrostu płac w sferze budżetowej na poziomie co najmniej 10%;
– uchylenia ustawy o negocjacyjnym wskaźniku wzrostu wynagrodzeń w sferze przedsiębiorstw uniemożliwiającym wzrost płac w wielu zakładach pracy;
– przyjęcia kryteriów medycznych w rozwiązaniach ustawowych dotyczących emerytur dla pracowników pracujących w warunkach szczególnych bądź o szczególnym charakterze;
– porozumień zawartych z NSZZ „Solidarność” w ostatnich miesiącach;
Komisja Krajowa postanawia rozpocząć przygotowania do ogólnozwiązkowych akcji protestacyjnych i powołuje w tym celu Krajowy Sztab Protestacyjny.
2. Komisja Krajowa upoważnia Krajowy Sztab Protestacyjny do przygotowania harmonogramu akcji protestacyjnej i jego realizacji, jeżeli do 15 sierpnia br. nie zostaną wynegocjowane satysfakcjonujące nasz Związek rozwiązania.
3. Komisja Krajowa podkreśla, że dotychczasowe propozycje strony rządowej w zakresie wymienionych postulatów Związku nie tylko stoją w rażącej sprzeczności z ideą „państwa solidarnego”, ale potęgują rozwarstwienie społeczne, sprzyjają dumpingowemu zatrudnieniu i emigracji zarobkowej. Wobec wzrastających – także
w wyniku akcji Związku – wynagrodzeń w sferach pozabudżetowych, „oszczędzanie” na tych, którzy świadczą swoistą służbę publiczną jest szczególnie groźne i stanowi zaprzeczenie fundamentalnej dla nas zasady – „nigdy jeden przeciwko drugiemu”.
4. Komisja Krajowa wzywa rząd do realizacji zawieranych porozumień z przedstawicielami Krajowych Sekretariatów i Sekcji Branżowych naszego Związku, w tym z Krajowym Sekretariatem Ochrony Zdrowia NSZZ „Solidarność”. Ich realizacja oraz odstąpienie od rządowego projektu ustawy o emeryturach pomostowych – to zasadniczy sprawdzian wiarygodności tego rządu i jego woli prowadzenia rzeczywistego, a nie pozorowanego dialogu.
5. Od realizacji naszych postulatów Komisja Krajowa uzależnia dalszy udział przedstawicieli Związku w pracach nad „Umową Społeczną”.
20 czerwca 2007 (12-16/07)
Uchwała KK nr 12/07
ws. bieżącej sytuacji w kraju
- Wobec braku realizacji postulatów NSZZ "Solidarność" dotyczących:
- uwzględnienia realnego wzrostu płacy minimalnej co najmniej do 42% płacy przeciętnej w roku 2008 z jednoczesnym określeniem "ścieżki" wzrostu płacy minimalnej do 60% płacy przeciętnej;
- ustalenia przyszłorocznych wskaźników wzrostu płac w sferze budżetowej na poziomie co najmniej 10%;
- uchylenia ustawy o negocjacyjnym wskaźniku wzrostu wynagrodzeń w sferze przedsiębiorstw uniemożliwiającym wzrost płac w wielu zakładach pracy;
- przyjęcia kryteriów medycznych w rozwiązaniach ustawowych dotyczących emerytur dla pracowników pracujących w warunkach szczególnych bądź o szczególnym charakterze;
- porozumień zawartych z NSZZ "Solidarność" w ostatnich miesiącach;
Komisja Krajowa postanawia rozpocząć przygotowania do ogólnozwiązkowych akcji protestacyjnych i powołuje w tym celu Krajowy Sztab Protestacyjny.
- Komisja Krajowa upoważnia Krajowy Sztab Protestacyjny do przygotowania harmonogramu akcji protestacyjnej i jego realizacji, jeżeli do 15 sierpnia br. nie zostaną wynegocjowane satysfakcjonujące nasz Związek rozwiązania.
- Komisja Krajowa podkreśla, że dotychczasowe propozycje strony rządowej w zakresie wymienionych postulatów Związku nie tylko stoją w rażącej sprzeczności z ideą "państwa solidarnego", ale potęgują rozwarstwienie społeczne, sprzyjają dumpingowemu zatrudnieniu i emigracji zarobkowej. Wobec wzrastających – także w wyniku akcji Związku – wynagrodzeń w sferach pozabudżetowych, "oszczędzanie" na tych, którzy świadczą swoistą służbę publiczną jest szczególnie groźne i stanowi zaprzeczenie fundamentalnej dla nas zasady – "nigdy jeden przeciwko drugiemu".
- Komisja Krajowa wzywa rząd do realizacji zawieranych porozumień z przedstawicielami Krajowych Sekretariatów i Sekcji Branżowych naszego Związku, w tym z Krajowym Sekretariatem Ochrony Zdrowia NSZZ "Solidarność". Ich realizacja oraz odstąpienie od rządowego projektu ustawy o emeryturach pomostowych – to zasadniczy sprawdzian wiarygodności tego rządu i jego woli prowadzenia rzeczywistego, a nie pozorowanego dialogu.
- Od realizacji naszych postulatów Komisja Krajowa uzależnia dalszy udział przedstawicieli Związku w pracach nad "Umową Społeczną".
Decyzja KK nr 13/07
ws. przyjęcia informacji o pracy KK NSZZ "Solidarność" na XXI KZD
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" przyjmuje "Informację o pracy Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w okresie lipiec 2006 r. – maj 2007 r." przygotowaną na XXI Krajowy Zjazd Delegatów.
UCHWAŁA KK nr 14/07
ws. ograniczeń łączenia funkcji związkowych, ze stanowiskiem w zakładzie pracy, administracji państwowej i samorządowej oraz w organizacji politycznej, w wewnętrznych jednostkach organizacyjnych Związku
Komisja Krajowa wnioskuje do Krajowego Zjazdu Delegatów o wprowadzenie poprawki do uchwały nr 1 XIX KZD, polegającej na dopisaniu w § 12 nowego dodatkowego ustępu o treści: "10. Zakazy o których mowa w ust. 4 – 7 stosuje się analogicznie przy wyborze władz wewnętrznych jednostek organizacyjnych wszystkich ponad zakładowych jednostek organizacyjnych Związku".
Jednocześnie Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" zwraca się do wszystkich ponadzakładowych jednostek organizacyjnych Związku, o wprowadzenie ograniczeń łączenia funkcji związkowych ze stanowiskiem w zakładzie pracy, administracji państwowej i samorządowej oraz w organizacji politycznej – o których mowa w § 47 Statutu, § 12 ust. 4 – 7 uchwały nr 1 XIX KZD oraz § 3 – 6 uchwały KK nr 23/04 – przy wyborze władz swoich wewnętrznych jednostek organizacyjnych.
UCHWAŁA KK nr 15/07
ws. zmiany zasięgu działania regionów: Mazowsze i Płockiego
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność", działając na podstawie § 22 ust.4 Statutu NSZZ "Solidarność" oraz § 2 uchwały nr 7 XIX KZD, na wniosek podstawowych jednostek organizacyjnych Związku z powiatu płońskiego, podejmuje decyzję o zmianie zasięgu działania regionów, rozszerzając obszar Regionu Płockiego o powiat płoński w województwie Mazowieckim.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Niniejsza uchwała stanowi podstawę do niezwłocznego wpisania jednostek organizacyjnych Związku z powiatu płońskiego do regionalnego rejestru jednostek organizacyjnych w Regionie Płockim. Zarejestrowanie tych jednostek organizacyjnych w Regionie Płockim, skutkuje jednoczesnym wyrejestrowaniem ich z Regionu Mazowsze, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Region rejestrujący jednostki organizacyjne jest zobowiązany do poinformowania pracodawców, których te jednostki organizacyjne obejmują swoim działaniem, o zmianie ich władz nadrzędnych.
UCHWAŁA KK nr 16/07
ws. powołania zespołu mediacyjnego
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" powołuje zespół mediacyjny ds. rozwiązywania konfliktów wewnątrz Związku w składzie:
- Jerzy Langer
- Bogdan Kubiak
- Jacek Smagowicz
- Marian Krzaklewski
- Ewa Zydorek
- Tomasz Wójcik
Stanowisko KK nr 9/07
ws. braku strategii państwa przeciwdziałania emigracji i imigracji pracowników
W oparciu o obserwację zjawisk i procesów zachodzących na polskim rynku pracy oraz doświadczeń innych krajów europejskich, które miały podobną sytuację, Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" stwierdza, że coraz bardziej dotkliwy jest brak strategii państwa skutecznie przeciwdziałającej niekorzystnym zjawiskom rosnącej emigracji i imigracji pracowników.
- Polska 2007 roku staje się krajem emigracyjno-imigracyjnym z przewagą pracy nielegalnej migrantów. Staje się również krajem tranzytowym i będzie takim, aż do chwili zauważalnej zmiany polityki państwa i pracodawców w stosunku do pracowników, azylantów i migrantów. Zmiana taka wymaga opracowania i stosowania przez państwo jasno określonej strategii wobec ruchów emigracyjnych, migracyjnych i reemigracji. Tezą zasadniczą tej strategii winno być tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi gospodarczemu kraju, przedsiębiorstw, pracowników, młodzieży oraz zwiększeniu dochodów pracowników i gospodarstw domowych. Coraz bardziej atrakcyjnymi powinno stawać się życie w kraju, warunki pracy, płacy, dostęp do usług, szczególnie w zakresie edukacji. Z raportu MPiPS z 2007 r. "Zatrudnienie w Polsce" wynika, że przyczyną emigracji Polaków są niskie wynagrodzenia, wysokie bezrobocie, niski wzrost zatrudnienia i wysokie koszty utrzymania. To są również przyczyny imigracji do Polski i do Europy.
- Emigracja. Polska staje się krajem emigracji netto (więcej obywateli z niej wyjeżdża niż przyjeżdża). Emigracja jest przyczyną obniżania efektywności krajowych systemów ubezpieczeniowych, niższego PKB, niszczenia rodzin, pogorszenia konkurencyjności. Najczęściej emigrują fachowcy, ludzie wykształceni i potrzebni polskiej gospodarce.
- Imigracja. Polska staje się krajem nielegalnej pracy imigrantów. Powoduje to obniżanie płac, wzrost lokalnego bezrobocia, obniżenie prestiżu niektórych zawodów i szkoleń zawodowych, standardów pracy (praca byle jaka, krótkoterminowa, nisko opłacana). Zatrudnianie cudzoziemców może pełnić rolę uzupełniającą na rynku pracy pod warunkami legalności pracy i niedyskryminacji płacowej i socjalnej migrantów.
- Reemigracja. W Polsce powroty do kraju mają szanse zaistnieć tylko pod warunkiem polityki państwa i pracodawców zwiększającej atrakcyjność warunków życia, pracy, płacy i dostępu do usług. Badania IPiSS wykazały, że płaca motywująca do powrotu do kraju to kwota około 4 000 zł miesięcznie.
Zadania państwa i rządu
Poprawa mobilności instytucji
- Powołanie ośrodka koordynującego określenie kierunków polityki państwa w zakresie migracji, emigracji i reemigracji.
- Opracowanie strategii, z której wynika, że polityki migracyjne mają się przyczynić do wzrostu legalności pracy, uzupełniania lokalnych braków rąk do pracy, do rozwoju gospodarki krajowej, lokalnej. Natomiast polityka migracyjna nie może służyć do rozwiązywania doraźnych, głównie lobbystycznych, problemów pracodawców.
- Poprawianie prawa pracy, egzekucja przestrzegania prawa pracy, standardów pracy i warunków socjalnych migranta i jego rodziny, przeciwdziałanie dyskryminacji w zakresie warunków zatrudnienia i wynagrodzenia a także przeciwko pracy nielegalnej lub nierejestrowanej.
- Zorganizowanie zintegrowanego systemu informatycznego m.in. w celu likwidacji obecnej fikcji statystycznej, stworzenie baz danych emigrantów i imigrantów, stworzenie baz danych zapotrzebowań polskich branż i przedsiębiorstw.
- Zorganizowanie sprawnego systemu kontroli wieloinstancyjnej, ze zmianą kwalifikacji prawnej tzw. zatrudnienia na czarno z wykroczenia na przestępstwo, z wyższymi sankcjami finansowymi, zamknięciem czasowym lub dłuższym przedsiębiorstwa, cofnięciem licencji, konfiskatą mienia i karą więzienia, wreszcie, tworzeniem banków danych nieuczciwych pracodawców, pośredników i agencji.
- Zawieranie dwustronnych umów z rządami zainteresowanych państw w celu lepszej ochrony imigrantów na zasadzie wzajemności (pomoc konsularna, integracja, pomoc w reemigracji).
- Działania ochronne polskiego rynku pracy poprzez tworzenie przepisów ograniczających dostęp do krajowego rynku zagranicznym pracodawcom nie stosującym zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR), ograniczenie okresowe przyjazdów i wyjazdów obywateli spoza UE.
- Ratyfikacja konwencji MOP nr 97, 143, 181, o co wnosił NSZZ "Solidarność" poprzez decyzje Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" nr 220/04 z 24.08.2004 r. i 217/06 z 20.12.2006 r.
- Poprawienie pracy publicznych służb zatrudnienia w zakresie mobilności polskich bezrobotnych, pozyskiwania dla nich ofert pracy i informacji o prawdziwej sytuacji na rynku pracy, m.in. w zakresie potrzeb pracodawców szkoleń pracowników oraz bezrobotnych.
- Opracowanie polityki integracji migrantów w celu uniknięcia kryzysów społecznych ujawnionych w krajach starej Unii Europejskiej.
Generalnie założenia polskiej strategii migracyjnej, emigracyjnej i reemigracji winny przyczynić się do działań państwa chroniących polski rynek pracy i płacy, preferując wsparcie dla polskich przedsiębiorców i pracowników oraz bezrobotnych a pracę migrantów traktować jako uzupełnienie, pod warunkiem zgody właściwej powiatowej rady zatrudnienia.
Pracodawcy
Poprawa mobilności pracowników
Pracodawcy winni wykorzystywać polskie zasoby rynku pracy m.in. zgłaszając wcześniej swoje potrzeby do publicznych służb zatrudnienia i korzystając z dostępnych ulg na zatrudnienie sezonowe i szkolenia pracowników, które należy rozszerzyć m.in. na pracowników tymczasowych. W sytuacji rzeczywistego braku rąk do pracy pracodawcy winni ubiegać się o pracowników spoza UE pod warunkiem skierowania ich przez publiczne służby zatrudnienia za zgodą powiatowej rady zatrudnienia i za odpowiednim zabezpieczeniem finansowym.
Warunki pracy i płacy winny być nie gorsze od warunków dla polskich pracowników, a ponadto pracodawcy zatrudniający cudzoziemców winni również odpowiadać za zapewnienie standardów socjalnych, aby uniknąć urągającej ludzkiej godności sytuacji, w jakich niekiedy znajdują się polscy pracownicy zagranicą.
Publiczne służby zatrudnienia
Poprawa mobilności bezrobotnych
Publiczne służby zatrudnienia winny preferować szkolenia i zatrudnienia polskich bezrobotnych. W tym celu, zgodnie z działaniem 6.7 Krajowego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2006 r., należy wykonać badanie z wpływu migracji na rynek pracy w Polsce, a także codzienny monitoring sytuacji na lokalnym rynku pracy, m.in. poprzez badanie zawodów deficytowych, nadwyżkowych a także potrzeb pracodawców. Z tych analiz powinny powstawać bazy danych bezrobotnych miejscowych, pracowników migrujących, potrzeb pracodawców i ofert pracy.
Do zadań publicznych służb zatrudnienia winno należeć sprawdzenie reputacji i wiarygodności pracodawcy a także niepublicznych agencji zatrudnienia. Bardziej rygorystyczna powinna być też polityka przyznawania certyfikatów wszelkim pośrednictwom pracy. Agencje pracy nie mogą stać się furtką dla dumpingowego otwierania polskiego rynku pracy na tanich imigrantów.
Dokonując tej krótkiej oceny zjawisk migracyjnych na polskim rynku pracy Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" oczekuje od powołanego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów Zespołu do Spraw Migracji, poszerzenia składu zespołów roboczych o partnerów społecznych i wypracowania strategii polityki migracyjnej państwa w oparciu o rzetelne dane stworzonego polskiego systemu informatycznego, a także w oparciu o założenia Krajowego Programu Reform 2005-08 (działania 3.3.).
Natomiast w obecnej chwili nadrzędnymi pozostaje:
- zatrudnianie polskich bezrobotnych;
- podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych;
- działanie na rzecz stałego zatrudnienia;
- wzrost płac i systematyczne podnoszenie stopy życiowej Polaków, w celu wyhamowania emigracji i spowodowania powrotu emigrantów do pracy w kraju;
- zatrudnianie imigrantów wyłącznie legalnie i uzupełniająco, zgodnie ze standardami UE, MOP i krajowymi;
- ścigania nielegalnego zatrudnienia w celu zamiany tysięcy nielegalnych miejsc pracy na legalne;
- rygorystyczna kontrola przestrzegania standardów pracy i płacy.