Komunikat
W dniu 18 listopada 2003 r. w Warszawie odbyło się posiedzenie Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", podczas którego omawiano przebieg akcji protestacyjnych prowadzonych przez związek w ramach ogólnopolskich dni protestu przeciwko antyspołecznej polityce rządu. Szefowie poszczególnych regionów i branż przedstawiali scenariusze kolejnych planowanych pikiet i manifestacji, w tym m. in. zaplanowanej na 25 listopada br. pikiety osób niepełnosprawnych, emerytów i rencistów przed budynkiem Sejmu w Warszawie oraz kilkudziesięciu manifestacji regionalnych przygotowywanych na 26 listopada br. w całym kraju w obronie praw pracowniczych. NSZZ "Solidarność" domaga się od rządu RP: bezwzględnej ochrony wypłaty wynagrodzeń; skutecznych działań zmierzających do ograniczenia bezrobocia; systemów osłonowych dla osób tracących pracę – w tym zasiłków i świadczeń przedemerytalnych oraz realizacji postulatów zagrożonych branż. Związek domaga się jednocześnie od mediów publicznych umożliwienia przeprowadzenia debat na temat postulatów pracowniczych i społecznych z udziałem przedstawicieli "Solidarności" i innych reprezentatywnych związków zawodowych. Dni protestu trwają od 07 do 26 listopada br.
W trakcie posiedzenia zastępca przewodniczącego KK Jerzy Langer zrelacjonował przebieg IV Pielgrzymki NSZZ "Solidarność" do Rzymu z okazji 25 rocznicy pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II. W pielgrzymce wzięło udział prawie 3 tysiące związkowców z całego kraju. 11 listopada pielgrzymi spotkali się z Ojcem Świętym podczas audiencji generalnej, podczas której trzej przewodniczący związku: Lech Wałęsa, Marian Krzaklewski oraz Janusz Śniadek wręczyli Janowi Pawłowi II dar od "Solidarności". Była to rzeźba przedstawiająca głowę Ukrzyżowanego Chrystusa.
Zwracając się do wszystkich związkowców Ojciec Święty powiedział m. in.: "(…) Niech mi będzie wolno powiedzieć, że dziś "Solidarność", jeśli prawdziwie pragnie służyć narodowi, winna wrócić do swoich korzeni, do ideałów, jakie przyświecały jej jako związkowi zawodowemu. Władza przechodzi z rąk do rąk, a robotnicy, rolnicy, nauczyciele, służba zdrowia i wszyscy inni pracownicy, bez względu na to, kto sprawuje władzę w kraju, oczekują pomocy w obronie ich słusznych praw. Tu nie może zabraknąć "Solidarności".
Jest to trudne i wymagające zadanie. Dlatego wszelkie wasze wysiłki otaczam co dnia moją modlitwą. Stając w obronie praw pracowniczych działacie w słusznej sprawie, dlatego możecie liczyć na pomoc ze strony Kościoła. Wierzę, że to działanie będzie skuteczne i przyniesie poprawę losu ludzi pracy w naszym Kraju. Z Bożą pomocą pełnijcie dzieło, które razem rozpoczęliśmy przed laty. Niech Bóg wam błogosławi."
Podczas obrad członkowie Komisji Krajowej dyskutowali również o bieżącej sytuacji w poszczególnych branżach oraz przebiegu negocjacji w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
-
Dariusz Wasielewski – rzecznik prasowy KK
Uchwała KK nr 192/03
ws. wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji RP postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności art. 2 i 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (Dz. U. nr 128, poz. 1406 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (Dz. U. nr 144, poz. 1209) ze sformułowaną w art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego, wynikającymi z niej zasadami ochrony praw nabytych i zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz art. 32 Konstytucji RP z wyrażoną tam zasadą równości wobec prawa.
Jednocześnie Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" upoważnia Janusza Śniadka – Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" oraz Jerzego Langera – Zastępcę Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" do podpisania wyżej wymienionego wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" upoważnia Krzysztofa Woźniewskiego do reprezentowania Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" przed Trybunałem Konstytucyjnym w wyżej wymienionej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny
Al. J. Ch. Szucha 12a
00-918 Warszawa
Wniosek o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją
Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji RP postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 2 i 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (Dz. U. nr 128, poz. 1406 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (Dz. U. nr 144, poz. 1209) ze sformułowaną w art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego, wynikającymi z niej zasadami ochrony praw nabytych i zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz art. 32 Konstytucji RP z wyrażoną tam zasadą równości.
Uzasadnienie
I. Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów wprowadziła przepisami art. 1 następujące zmiany w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów (Dz. U. nr 128, poz. 1406):
- nadała nowe brzmienie tytułu zaskarżanej ustawy poprzez wykreślenie z niego zwrotu "i technikom medycznym",
- nadała nowe brzmienie art. 2 zdanie pierwsze zaskarżanej ustawy poprzez wykreślenie z niego zwrotu "i technikom medycznym",
- w art. 7 w ust. 1 pkt 2 skreśliła wyrazy "i technika medycznego" a w ust. 3 skreśliła wyrazy "lub technikiem medycznym";
Wprowadzenie powyższych zmian oznacza pozbawienie grupy zawodowej, jaką stanowią technicy medyczni, prawa do dopłat ze środków budżetu państwa do oprocentowania kredytów udzielanych przez banki na adaptacje pomieszczeń, zakup wyposażenia, aparatury lub sprzętu medycznego oraz środków transportu, służących prowadzeniu indywidualnej praktyki o charakterze medycznym oraz niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Pozbawienie prawa do dopłat tej grupy zawodowej stanowi, zdaniem NSZZ "Solidarność", naruszenie zasady ochrony praw słusznie nabytych.
Z zasadą demokratycznego państwa prawa wiąże się zasada ochrony praw słusznie nabytych, której treść i sens wielokrotnie był przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem Trybunału treścią zasady praw nabytych jest zakaz stanowienia przepisów arbitralnie odbierających lub ograniczających prawa podmiotowe przysługujące jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym. Zarówno w poprzednim jak i w aktualnym stanie prawnym zasada ochrony praw nabytych wywodzona jest z ogólnej zasady państwa prawnego, na równi z dwiema innymi fundamentalnymi zasadami ustrojowymi – państwa demokratycznego i państwa sprawiedliwego. Zasady te są obecnie wyrażone w art. 2 Konstytucji RP.
Oceniając konstytucyjność określonego rozwiązania prawnego z punktu widzenia zasady ochrony praw nabytych należy zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zwrócić uwagę na trzy kwestie. Po pierwsze – przedmiotem oceny przewidzianej w omawianej zasadzie jest przysługujące już określonej osobie prawo podmiotowe. Nie ma przy tym znaczenia czy prawo to zostało nabyte na podstawie indywidualnego aktu organu władzy, czy wprost na podstawie ustawy z chwilą spełnienia określonych w niej przesłanek. Zasadą ochrony praw nabytych objęte są zarówno prawa nabyte w drodze skonkretyzowanych decyzji przyznających świadczenia, jak i prawa nabyte in abstracto zgodnie z ustawą przed zgłoszeniem wniosku o ich przyznanie. Po drugie – z zasady ochrony praw nabytych nie wynika (adresowany do ustawodawcy) zakaz zmiany przepisów określających sytuację prawną osoby w zakresie, w którym sytuacja ta nie wyraża się w przysługującym tej osobie prawie podmiotowym. Po trzecie – ochrona praw nabytych nie ma charakteru absolutnego. Możliwe są zatem odstępstwa od niej, przy czym ocena dopuszczalności odstępstwa może być dokonana na tle konkretnej sytuacji przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności. Uzasadnieniem naruszenia zasady ochrony praw nabytych może być w szczególności potrzeba zapewnienia realizacji innej wartości istotnej dla systemu prawnego, choćby nie była ona wprost wyrażona w tekście przepisów konstytucyjnych. Ochroną nie są też objęte prawa nabyte niesłusznie lub niegodziwie, a także prawa nie mające oparcia w założeniach obowiązującego w dacie orzekania porządku konstytucyjnego. Ingerując w prawa nabyte, prawodawca powinien umożliwić zainteresowanym dostosowanie się do nowej sytuacji, w szczególności poprzez wprowadzenie odpowiedniego vacatio legis. Ocena dopuszczalności ograniczeń praw podmiotowych wymaga zatem rozważenia: 1) czy wprowadzone ograniczenia znajdują podstawę w innych normach, zasadach lub wartościach konstytucyjnych, 2) czy nie istnieje możliwość realizacji danej normy, zasady lub wartości konstytucyjnej bez naruszania praw nabytych, 3) czy wartościom konstytucyjnym, dla realizacji których prawodawca ogranicza prawa nabyte, można w danej konkretnej sytuacji przyznać pierwszeństwo przed wartościami znajdującymi się u podstaw zasady ochrony praw nabytych, 4) czy prawodawca podjął niezbędne działania mające na celu zapewnienie jednostce warunków do przystosowania się do nowej reguły.
Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" przy wprowadzaniu w życie ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o dopłatach […] doszło do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego przyjętej w art. 2 Konstytucji RP i wynikających z nich zasad ochrony praw nabytych oraz zasady zaufania obywateli do państwa oraz stanowionego przezeń prawa. Żaden bowiem z cytowanych warunków nie został przez wnioskodawcę zmiany ustawy spełniony. Ratio legis zmiany zaskarżanej ustawy było wprowadzenie odrębnego programu osłonowego kierowanego do pracowników zwalnianych z publicznych zakładów opieki zdrowotnej (s.p.z.o.z.) w wyniku restrukturyzacji, którzy uprawnieni są na mocy odrębnych przypisów prawa do prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej w sferze usług zdrowotnych. Poprzez odrębny, ustawowo zagwarantowany dopływ środków finansowych miała umocnić finansowo indywidualne podmioty działające w sferze ochrony zdrowia umożliwiając równocześnie uzyskanie stabilnego zatrudnienia w tych podmiotach, pracowników zwalnianych z zakładów opieki zdrowotnej. W toku prac legislacyjnych nad projektem rządowym Krajowa Sekcja Służby Zdrowia NSZZ "Solidarność" wspólnie z partnerami z innych związków zawodowych działającymi w ochronie zdrowia broniła propozycji realizującej wyżej określone założenia ustawy, a w szczególności wprowadzone w toku prac legislacyjnych w Sejmie rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do dopłat o grupę zawodową techników medycznych. Warto zauważyć, że ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. z powodu redukcji środków budżetowych przeznaczonych na Program Restrukturyzacji Regionalnej w Ochronie Zdrowia, z których miała być finansowana, nie została do dnia dzisiejszego zrealizowana. Jednak Minister Zdrowia nie przyjął do wiadomości, że mechanizm działania ustawy jest bezpieczny budżetowo. Zakłada bowiem realizację wniosków kredytowych kolejno w danym roku do takiej ilości jaka wynika z możliwości budżetowych na tenże rok. Co więcej, mechanizm ten był zaakceptowany przez posłów oraz partnerów społecznych.
II. Art. 32 ust. 1 Konstytucji przyznaje każdemu prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Trybunał Konstytucyjny w swym wcześniejszym orzecznictwie sprecyzował zakres konstytucyjnej zasady równości. Zdaniem Trybunału zasada równości oznacza, iż wszystkie podmioty (adresaci norm prawnych) charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinni być traktowani równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących jak i faworyzujących. Równość wobec prawa zakłada równocześnie zasadność wyboru takiego a nie innego kryterium różnicowania podmiotów prawa; oznacza uznanie tej, a nie innej cechy za istotną, a tym samym za uzasadnioną w regulowanej dziedzinie. Zdaniem wnioskodawcy ustawa ta narusza tak rozumianą zasadę równości. Przepis ten różnicuje arbitralnie sytuację prawną pracowników świadczących pracę. Wyłączenie spod przepisów ustawy techników medycznych narusza konstytucyjną zasadę równości, na co już wcześniej zwracało uwagę Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu w swojej opinii z dnia 6 października 2000 r. wykonanej na zlecenie pani poseł E. Radziszewskiej. Ministerstwo początkowo podnosiło argument, że grupa techników medycznych nie jest dokładnie określona i nie obejmuje konkretnych zawodów a następnie (po wycofaniu tego argumentu) podkreślało, że nie są oni uprawnieni do samodzielnego wykonywania w całości żadnego świadczenia medycznego oraz nie posiadają ustawowo umocowanych praktyk indywidualnych ani samorządu zawodowego. Grupy zawodów techników medycznych obejmują w szczególności techników elektroradiologii /rtg/ prowadzących pracownie rtg oraz zawody prowadzące jako działalność gospodarczą odpowiedniki praktyk indywidualnych lekarskich i pielęgniarskich w postaci laboratoriów analitycznych (technicy analityki medycznej), techników dentystycznych prowadzących pracownie protetyki stomatologicznej, techników fizykoterapii prowadzących gabinety fizykoterapii). Technicy medyczni posiadają poprzez ukończenie szkół średnich medycznych wykształcenie medyczne (zgodnie z wykazem zawodów kształconych w szkołach medycznych z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 18 grudnia 1997 r. ws. klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego "(Dz. U. z 1998 r. nr 4, poz. 9 z późn. zm.) i dlatego zaliczane są do ,,osób wykonujących zawód medyczny,, i uprawnione są w oparciu o art.18 d. ust. 1 ustawy z.o.z. do wykonywania świadczeń zdrowotnych w zakresie wynikającym z ich kwalifikacji np. takiego pełnego świadczenia jak badania laboratoryjnego, zabieg fizykoterapii, wykonanie protezy stomatologicznej. Stanowią wyodrębnioną grupę zawodów, o której mowa w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1999 r. ws. kwalifikacji wymaganych od pracowników zakładów opieki zdrowotnej" (Dz. U. z 1999 r. nr 30, poz. 300 z późn. zm.) zgodnie z klasyfikacją określoną w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 20 kwietnia 1995r. ,,ws. klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy i zakresu jej stosowania" (Dz. U. z 1995 r. nr 48 poz. 253) . Obejmuje ona w szczególności zawody techników elektroradiologii (rtg – nr klasyfikacji zawodu 3221001 wg. ostatniego cytowanego rozporządzenia), techników analityki medycznej (nr zawodu 3220902), techników radioterapii i techników fizykoterapii oraz techników dentystycznych. Wykonujący te zawody zaliczani są do grupy osób objętych ogólną definicją ,,osób wykonujących zawód medyczny" zawartą w art. 18 d ust. 1 z ustawy z 30 sierpnia 1991 r. ,,o zakładach opieki zdrowotnej''. Osoby te posiadają jako osoby fizyczne zdolność prawną tworzenia zakładu opieki zdrowotnej, a w konsekwencji wykorzystania dopłat wynikających z opiniowanej ustawy. Wyłączenie tych osób, spoza regulacji zaskarżanej ustawy, przy zachowaniu praw innych grup zawodów medycznych (lekarzy, lekarzy stomatologów, pielęgniarek i położnych) oznacza nierównoprawne traktowanie, w dostępie do kredytów różnych grup zawodowych, pracowników ochrony zdrowia. Dodatkowo w/w przepisy prawne zapewniają wykonywanie świadczeń technikom medycznym bez konieczności posiadania odrębnej ustawy oraz samorządu zawodowego, tym bardziej, że z żadnej ustawy taki obowiązek nie wynika. Równocześnie lekarze medycyny stanowią faktycznie grupę zawodów lekarskich, przy czym każda specjalność lekarska i pielęgniarska traktowana jest w rozumieniu klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy jako odrębny zawód np. zawód pielęgniarki anestezjologicznej oznaczony jest numerem 3230101 itp.
Na koniec pragniemy zwrócić uwagę na fakt naruszenia prawidłowości przebiegu legislacyjnego. Otóż projekt ustawy skierowany do Sejmu zawarty w druku Sejmu 528 różni się w istotnych punktach (p. niżej) od projektu z dnia 27.02.2002 r. przedstawionego do zaopiniowania Krajowej Sekcji Służby Zdrowia NSZZ "Solidarność" w trybie art. 19 ust.1 ustawy o związkach zawodowych przez Sekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia. W szczególności w opiniowanym w lutym br. projekcie ograniczono uprawnienia do dopłat wynikających z przedmiotu ustawy jedynie do techników medycznych ,,wykonujących ten zawód'' (w domyśle wykonujących jedynie czynności techniczne przypisane do tego zawodu), co wprowadzało zasadę dyskryminacji tej grupy osób w stosunku do lekarzy, lekarzy stomatologów, pielęgniarek i położnych, dla których takiego ograniczenia nie wniesiono. Sekcja Krajowa zaopiniowała te propozycję negatywnie. Jednakże w druku sejmowym nr 528 kwestionowany zapis zamieniono na wykreślenie techników z zakresu podmiotowego ustawy, co wobec nie poinformowania opiniodawcy o odrzuceniu jego opinii w tej sprawie stanowi naruszenie art. 19 ust. 3 cytowanej ustawy, nakładającego na projektodawcę obowiązek powiadomienia strony opiniującej o odrzuceniu jej stanowiska.
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów udzielanych lekarzom, lekarzom stomatologom, pielęgniarkom, położnym i technikom medycznym oraz o umarzaniu tych kredytów dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych do zakresu przedmiotowego interesów, do których reprezentacji i obrony upoważnione są związki zawodowe, wchodzą wszystkie te sprawy, które mieszczą się w pojęciu interesów zawodowych i socjalnych pracowników. Przedmiotowa ustawa dotyczy zarówno pracowników, którzy mogą współtworzyć podmioty gospodarcze operujące na rynku medycznym pozostając jednocześnie w stosunkach pracy w publicznych zakładach pracy jak i byłych pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej po utracie pracy w wyniku ich restrukturyzacji. Zgodnie z § 6 pkt 1 Statutu NSZZ "Solidarność" celem Związku jest ochrona, miedzy innymi, interesów materialnych i socjalnych członków oraz ich rodzin. W związku z powyższym wniosek mieści się w zakresie działalności NSZZ "Solidarność".