Miesiąc: wrzesień 1981

W związku z wymogami § 18 ust. 5 statutu dotyczącymi prawomocności uchwał o zmianach w statucie i koniecznością ich ratyfikowania, I Zjazd Delegatów uchwala, co następuje:

1) Zjazd zobowiązuje Sekretariat KKP, by współdziałając z Komisją Statutową przygotował tekst projektu statutu, uchwalony w czasie obrad, tak by był on do odbioru w Gdańsku w dniu 18 września br.

2) Zjazd zobowiązuje Zarządy Regionalne do odbycia w terminie do 24 września br. zebrań w celu omówienia zmian w statucie i rozpatrzenia ich ratyfikacji.

3) Zjazd apeluje do Zarządów Regionalnych o ratyfikację całości nowego statutu.

4) Zjazd zobowiązuje Zarządy Regionalne do przesłania do Sekretariatu KKP dokumentów dotyczących ratyfikacji natychmiast po tych zebraniach.

5) Zjazd zobowiązuje Sekretariat KKP do przedstawienia podczas II tury Zjazdu informacji o trybie i sposobie ratyfikacji z podaniem liczby Zarzą­dów i liczby członków tych regionów, które nowy Statut ratyfikują.

Wolność osobista człowieka wyraża się między innymi swobodą porusza­nia się oraz wyboru miejsca pracy i zamieszkania, w tym również poza granicami swego kraju. Ten element wolności osobistej był i jest w na­szym kraju naruszany, co wyraża się utrudnianiem Polakom wyjazdów za granicę oraz powrotów do Polski emigrantom. Decyzje władz w tej sprawie motywowane są opacznie pojmowanymi celami ekonomicznymi, a nie względami humanitarnymi. Trzeba tu wspomnieć o problemie Mazurów, Warmiaków i Ślązaków, którzy opuścili kraj w ramach tzw. akcji łączenia rodzin, co w rzeczywistości sprowadzono do haniebnej transakcji handlo­wej. Nie zrobiono nic, by ludność tę związać silniej z naszym krajem. Niszczony jest ich styl życia, obyczaje, najwyższe wartości. Bolesne to sprawy, tym bardziej, że ludziom tym odcięto możliwość powrotu. Problem ten dotyczy również emigrantów politycznych. Utrudnienia w zakresie swobody migracji ludności wynikają z niekorzystnych przepisów praw­nych, funkcjonującego reżimu, procedur administracyjnych, stosowanych przez MSW i MO. Żądamy usunięcia tych utrudnień poprzez:

1) Wprowadzenie aktów legislacyjnych respektujących prawo wyboru przez człowieka kraju, w którym zamierza zamieszkać i pracować zgodnie, z Kartą Praw Człowieka i Obywatela, ratyfikowaną przez Polskę.

2) Wprowadzenia aktów legislacyjnych umożliwiających powroty wszyst­kim emigrantom — między innymi poprzez wprowadzenie możliwości po­siadania podwójnego obywatelstwa.

3) Zlikwidowanie utrudnień administracyjnych w bieżącej praktyce wy­dawania paszportów.

4) Zlikwidowanie przewlekłego trybu wydawania paszportów, przez wpro­wadzenie prawnych możliwości posiadania stałego paszportu przez obywa­teli PRL.

W związku z opublikowaniem przez Zespół Rady Państwa „Założeń do projektu ustawy o radach narodowych” i zbliżającym się terminem upływu kadencji rad narodowych stopnia podstawowego (5 luty 1982 r.) I Zjazd Delegatów stwierdza, co następuje:

„Założenia” zmierzają do utrzymania dotychczasowej roli FJN, w szczegól­ności przewidują one, że FJN zachowa dotychczasową wyłączność w za­kresie opracowywania programu wyborczego i zgłaszania kandydatów na radnych, a radnych zobowiązują do współdziałania z FJN.

Uniemożliwia to społeczeństwu zaprezentowanie swej woli, a tym samym narusza podstawową zasadę Konstytucji PRL, w myśl której władza w Pol­sce należy do ludu pracującego miast i wsi. Nie ma praworządności, do­póki zasada ta nie jest respektowana.

Droga do realizacji suwerenności narodu wiedzie przez demokratyczne wybory do ciał przedstawicielskich.

Domagamy się, aby ordynacje wyborcze do ciał przedstawicielskich za­pełniły organizacjom społecznym i politycznym swobodę zgłaszania kandy­datów. Pozostawienie danej organizacji poza FJN nie powinno ograniczać tego prawa. Prawo zgłaszania kandydatów winny mieć także grupy obywa­teli.

Liczba kandydatów winna być nieograniczona. Tajność głosowania oraz dokonanie aktu rzeczywistego wyboru muszą być obowiązkowe. Wszystkie organizacje i grupy obywateli zgłaszające kandydatów winny mieć swych mężów zaufania w komisjach wyborczych wszystkich szczebli.

Wobec nadchodzącego terminu wyborów do rad narodowych, zalecamy Komisji Krajowej powołanie zespołu do opracowania związkowego projektu ordynacji wyborczej.

Żądamy wyłączenia z opracowywanej ustawy o radach narodowych ja­kichkolwiek sformułowań determinujących przyszłe zasady wyborcze. Za­łożenia do projektu ustawy o radach narodowych opierają się na obecnym podziale terytorialnym kraju, który został źle opracowany. Podział ten nie sprawdza się w praktyce, czego dowodem są liczne zgłoszenia gmin, zakła­dów i całych regionów o włączenie do innej jednostki administracyjnej.

Żądamy, aby ustawa o radach narodowych zapewniała poszanowanie opi­nii społecznej miast i gmin w sprawie podziału administracyjnego.

Troska o wychowanie młodych pokoleń w duchu prawdy i narodowej tradycji jest jednym z ważnych zadań naszego Związku. Dlatego uczestnicy I Zjazdu Delegatów zobowiązują Komisję Krajową do natychmiastowego podjęcia praktycznych działań dla udzielenia pomocy w nauczaniu historii i języka ojczystego oraz nauk społecznych. W tym celu Związek powinien wydać specjalne zeszyty, które będą służyły jako pomoc w nauce historii, języka polskiego i nauk społecznych w szkołach i przy samokształceniu. Zeszyty te staną się również jednym z instrumentów społecznego wycho­wania młodzieży.

Przez kilka miesięcy społeczeństwo z uwagą śledziło przebieg postępo­wania karnego przygotowawczego, prowadzonego w celu ustalenia winnych wydarzeń bydgoskich i pociągnięcia ich do odpowiedzialności karnej. Wy­niki śledztwa miały przekonać wszystkich o równości wobec prawa, o tym, że nikt nie może stać ponad prawem.

Umorzenie postępowania karnego wobec osób winnych ewidentnego ła­mania praworządności godzi w podstawowe gwarancje zawartych porozu­mień społecznych, godzi w poczucie bezpieczeństwa każdego obywatela. Działania takie podważają zaufanie do linii porozumień społecznych. Po­nadto umorzenie postępowania karnego w sprawie bydgoskiej świadczy o tym, że Prokuratura w Polsce nie spełnia nadal swoich funkcji strażnika praworządności, organu z mocy ustawy powołanego do nadzoru nad przestrzeganiem prawa i do ścigania winnych jego naruszania.

Przypominamy, że nie ustalono nigdy winnych naruszania prawa przez osoby sprawujące władzę — w tym tragicznych wydarzeń roku 1956 i 1970, w których zginęli robotnicy walczący o godność. Działanie Prokuratury, jak wskazuje na to sprawa bydgoska, nie uległo zmianie.

Nasz Zjazd, jako najwyższa władza Związku, wyraża votum nieufności Prokuraturze i osobiście Prokuratorowi Generalnemu Lucjanowi Czubińskiemu. Zjazd zwraca się do Rady Państwa o odwołanie L. Czubińskiego ze stanowiska oraz przedsięwzięcie innych środków przywracających Pro­kuraturze jej właściwą funkcję.

I Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w pełni podziela stanowisko Za­rządu Regionu Bydgoskiego NSZZ „Solidarność” wyrażone w oświadczeniu i uchwale z dnia 3 września, podjętej w związku z umorzeniem śledztwa w sprawie tzw. wydarzeń bydgoskich. Zjazd daje wyraz przekonaniu, że słuszne żądania Regionu Bydgoskiego zostaną w pełni zrealizowane.

Delegaci I Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” przyjmują na siebie gwarancje włączenia „sprawy bydgoskiej” i szeregu innych spraw noszą­cych znamiona łamania praworządności jako jednego z zasadniczych punk­tów programu i strategii Związku w obronie podstawowych praw czło­wieka. Obrona tych praw należy do statutowych obowiązków Związku.

Zobowiązujemy krajowe władze Związku, które zostaną wybrane na obec­nym Zjeździe, do podjęcia starań o podpisanie umów o współpracy ze Związkiem Literatów Polskich, ze Stowarzyszeniem Filmowców Polskich, ze Stowarzyszeniem Polskich Artystów Plastyków oraz z Niezależnym Zrze­szeniem Studentów.