BHP w upalne dni

Praca w wysokiej temperaturze należy do prac w warunkach uciążliwych a nawet szkodliwych dla zdrowia. W przeciwieństwie do wartości najniższej temperatury, w prawie pracy nie określono maksymalnej dozwolonej temperatury pracy. Przepisy dbają o to, żeby pracownikom nie było za zimno. Nie są jednak dostosowane do upalnych dni w porze letniej.

Doniesienia naukowe informują, że optymalna temperatura pracy, przy której zachodzi pełna zdolność do pracy wynosi 18 – 21°C przy względnej wilgotności powietrza wynoszącej 50%. Ekspozycja na temperaturę wyższą niż 21°C  powoduje spadek sprawności psychofizycznej  o ok. 6% w stosunku do temperatury optymalnej. W temperaturze przekraczającej  26°C obserwuje się już znaczne obniżenie poziomu uwagi,  spostrzegawczości i refleksu. Zgodnie z zaleceniami specjalistów bhp maksymalna temperatura w pomieszczeniach biurowych nie powinna przekraczać 30°C, natomiast na halach produkcyjnych przy ciężkiej pracy fizycznej 28°C, a w warunkach szczególnych 26°C.

Niestety te zalecenia nie są odzwierciedlone w przepisach bhp, gdyż w powszechnym prawie pracy nie określono maksymalnej temperatury pracy. § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jedynie stanowi, że w pomieszczeniach należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (jej metod i wysiłku fizycznego). Taki zapis nakłada na pracodawcę obowiązek dbałości o odpowiednią temperaturę poprzez zastosowanie w pomieszczeniach pracy, w miarę możliwości technicznych i finansowych, klimatyzacji lub nowoczesnych systemów wentylacyjnych. Wyjątek stanowią jedynie pracownicy młodociani, dla których w załączniku nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac ustalono maksymalną temperaturę wynoszącą 30°C w pomieszczeniach pracy. Ochroną przed wysokimi temperaturami pracy mogą też w pewnym zakresie być objęte kobiety w ciąży i w okresie karmienia. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, kobiety w ciąży i w okresie karmienia nie mogą być dopuszczone do pracy w warunkach, w których wskaźnik PMV, czyli wskaźnik stosowany w opisie komfortu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych (ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5 (zalecane jest 0,5).

Niestety zapisy odwołujące się do zapewnienia temperatury odpowiedniej do rodzaju wykonywanej pracy nie mają zastosowania w warunkach pracy na otwartej przestrzeni – podkreśla Paulina Barańska, pełnomocnik ds. BHP Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność”. Obowiązki bhp pracodawcy podczas pracy na wolnym powietrzu w upalne dni są określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. § 4 rozporządzenia stanowi, że podczasprac na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25°C lub na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C, pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikom napojów chłodzącychw ilości zaspokajającej potrzeby pracowników.

Jednocześnie na pracodawcy spoczywa obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego przy pracach w wysokich temperaturach i na tej podstawie zastosowania środków, minimalizujących narażenie pracowników na oddziaływanie uciążliwych temperatur. W szczególności przy pracach na zewnątrz. Do takich rozwiązań zalicza się skrócenie czasu pracy (bez obniżania wynagrodzenia), zastosowanie rotacji na stanowiskach pracy, czy też wprowadzenie dodatkowych przerw, aby umożliwić pracownikom ochłodzenie się. Jednak jest to katalog wyłącznie dobrych praktyk i wydaje się, że takie zlecenia, obok określenia maksymalnej temperatury pracy, powinny zostać na stałe wprowadzone do przepisów prawa pracy –  komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ „Solidarność”. .Aktualny stan prawny sprawia, że pracodawcy mogą ograniczyć się do niezbędnego minimum, które jednak może nie być wystarczające w sytuacji przedłużających się upałów, prowadząc do bezpośredniego narażenia zdrowia pracowników. Świadczy o tym sezonowy wzrost skarg, związanych z warunkami pracy podczas upalnych dni, które w porze letniej wpływają do Państwowej Inspekcji Pracy.

pb