W Bibliotece Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego (ul. Willowa 2 Bielsko-Biała) prezentowana jest wystawa „Papierowa amunicja. Wydawnictwa drugiego obiegu w PRL w latach 1976-1989 na przykładzie prasy bezdebitowej środowisk młodzieżowych oraz Regionu Podbeskidzie”.

Otwarcie wystawy odbyło się 16 stycznia 2024 r. i było połączone z  konferencją naukową „Dziennikarstwo obywatelskie: teoria – praktyka – edukacja”, zorganizowaną przez UBB. W otwarciu wzięli udział nie tylko uczestnicy konferencji, ale także podziemni drukarze bielskiej bibuły: Aleksandra Machowiak, Andrzej Kabat, Dariusz Mrzygłód, Janusz Okrzesik i Artur Kasprzykowski (będący także kuratorem tej ekspozycji). Wcześniej, podczas konferencji, dr Janusz Okrzesik przekonywał, że współczesne dziennikarstwo obywatelskie, związane głównie z internetowymi mediami społecznościowymi, ma w Polsce swoje korzenie właśnie w drugim obiegu wydawniczym.

Bibliografowie szacują, że w latach 1976-1989 ukazało się poza cenzurą (a więc w świetle ówczesnego prawa nielegalnie) około 6,5 tysiąca książek i broszur oraz blisko 6 tysięcy tytułów prasowych – od jednostronicowych pisemek po opasłe periodyki. Na wystawie zaprezentowano tylko niewielki wycinek tej działalności – blisko sto tytułów prasowych, ukazujących się w PRL poza zasięgiem cenzury, a także kilkadziesiąt bezdebitowych książek i broszur. Wśród wyeksponowanych biuletynów dominują te, wydawane przez „Solidarność”, zarówno w czasie jej legalnej działalności, jak i po wprowadzeniu stanu wojennego.

– Niezależny od władz obieg wydawniczy nie tylko przełamywał państwowy monopol informacyjny, ale także poprzez sieć kolportażu tworzył i cementował alternatywne struktury społeczne. „Papierowa amunicja” skutecznie kruszyła fundamenty totalitarnego państwa. To wszystko zaowocowało wiosną 1989 roku błyskawicznym powstawaniem i rozwojem solidarnościowych Komitetów Obywatelskich – podkreślił Artur Kasprzykowski z katowickiego Oddziałowego Archiwum IPN we wstępie do wystawy.

Ekspozycja czynna będzie w Bibliotece UBB do końca marca br.