Kilkudziesięciu działaczy opozycji z czasów PRL odebrało w piątek, 23 czerwca, w Katowicach Krzyże Wolności i Solidarności. To osoby, które zaangażowały się w walkę o niepodległość i suwerenność państwa oraz prawa człowieka, doznając z tego powodu różnorakich represji. W tym zacnym gronie nie zabrakło reprezentantów podbeskidzkiej „Solidarności”.

Wśród uhonorowanych Krzyżami znaleźli się Władysław Waluś z Międzybrodzia Bialskiego, skazany w pierwszych tygodniach stanu wojennego na cztery lata więzienia za próbę budowy podziemnych struktur „Solidarności” na Podbeskidziu, Edward Polak z bielskiego zakładu FSM, który działał w podziemnym „Trzecim Szeregu” podbeskidzkiej „Solidarności” i za to był skazany na 1,5 roku pozbawienia wolności, a także Stanisław Dyrcz z gminy Stryszawa, który po wprowadzeniu stanu wojennego, gdy był pracownikiem kopalni „Barbara” w Mikołowie, został internowany jako „wróg socjalistycznego państwa”. Pośmiertnie Krzyże Wolności i Solidarności przyznane zostały m.in. Janowi Frączkowi, legendarnemu działaczowi podziemnej „Solidarności” z bielskiej FSM, Leopoldowi Mizerze z Żywca, aresztowanemu w 1983 roku za wydawanie i kolportowanie podziemnego pisma „Drzazgi”, Józefowi Noszczykowi z Czechowic-Dziedzic, skazanemu w 1982 roku na 3 lata więzienia za druk ulotek, Stanisławowi Sordylowi z podandrychowskiego Wieprza, represjonowanemu za działalność w podziemnej „Solidarności” w Andrychowskiej Fabryce Maszyn, a także Michałowi Wołyńcowi z bielskiej Apeny, który w 1983 roku został aresztowany za druk podziemnego biuletynu „Solidarność Podbeskidzia”.

W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek. – Honorujemy dzisiaj osoby, dzięki którym żyjemy w wolnej, niepodległej Polsce. Krzyż Wolności i Solidarności jest symbolicznym podziękowaniem i hołdem dla was ze strony państwa polskiego – powiedział Jarosław Szarek po wręczeniu krzyży.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Dotąd w samym woj. śląskim przyznano około 400 takich odznaczeń.

Prezes IPN poinformował, że wniosków o przyznanie Krzyży jest obecnie w skali kraju ok. 5 tysięcy. W jego ocenie odznaczenie otrzymać może kilkanaście tysięcy działaczy, być może więcej. „Zachęcam wszystkie środowiska lokalne, które pielęgnują pamięć o tych wydarzeniach, żeby zgłaszały tych ludzi. Przez całe lata 90. zapomniano o tych cichych bohaterach naszej niepodległości i wolności” – powiedział Szarek.