Rozmowa z Krzysztofem Doślą przed konferencją „Dialog społeczny w czasach kryzysu”.

 

– W społecznej gospodarce rynkowej dialog między przedstawicielami pracowników, pracodawców i rządem powinien mieć się jak najlepiej. Jest on jedną z podstaw modelu gospodarki, zapisanego w Konstytucji RP. Nadchodzący rok będzie czasem sprawdzania kondycji naszej gospodarki. Widmo recesji nieco się oddala. Ale nadal przechodzimy przez kryzys wywołany pandemią koronawirusa, skutkami obostrzeń i zawirowań na całym globie. W 2019 roku wydawało się, że jesteśmy na „prostej”. Tymczasem naszym udziałem stały się w 2020 i 2021 roku wydarzenia wcześniej niespotykane, związane z pandemią. Z kolei sytuacja wojenna za naszą wschodnią granicą postawiła kolejne wyzwania. Na gospodarkę oddziałuje od ponad roku stan napięcia po najechaniu Rosji na Ukrainę.

 

 

– Powinno dojść do zmiany formuły dialogu instytucjonalnego. Przed dekadą on właściwie zamarł. Było nowe otwarcie, czyli RDS. Jest jednak potrzeba umocowania tegoż dialogu w formule instytucji lokowanej wysoko w systemie. Ma powstać instytucja niezależna decyzyjnie i ekonomicznie, z własnym budżetem na zapewnienie warunków prowadzenia i rozwój dialogu społecznego, na podobieństwo Rzecznika Praw Obywatelskich, czy Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Uchwała, że będzie taka instytucja, nazwijmy ją Generalnym Dyrektorem, została przyjęta bez głosów przeciwnych przez partnerów dialogu – organizacje związkowe i organizacje pracodawców.

 

 

– Związki zawodowe po 1989 roku realizują swoje zadania, reprezentują rzeszę ponad półtora miliona pracujących, związkowców. Negocjują dla wszystkich ludzi pracy, a tych jest kilkanaście milionów. Mimo to środowiska liberalne zarzucają nam niereprezentatywność, bo jakoby uzwiązkowienie jest niewielkie…

 

 

– Właśnie. Chcemy dialogu, by nie trzeba było na ulice wychodzić. Zatem jest problem reprezentatywności, ale organizacji skupiających pracodawców. Nie mamy pewności, czy ich wnioski i opinie są sformułowane w imieniu istotnej grupy pracodawców. Nie można zawierać układów branżowych, ponadzakładowych o warunkach pracy, jeśli organizacja pracodawców reprezentuje mniejszość w danej branży.

 

 

– Zasadą dialogu jest zaufanie i chęć do zawierania porozumień. Wygląda na to, że strona pracodawców w dialogu nie reprezentuje nawet ich połowy. Nie można przekonać pracodawców do zawierania układów. My, czyli związki zawodowe, chcemy być partnerem. W państwach Europy Zachodniej, tych najbardziej rozwiniętych, w Skandynawii, relacje w zakładach pracy regulowane są zawieraniem układów zbiorowych pracy. Najczęściej branżowe. U nas cieszymy się, jak zawarty jest układ zakładowy. Te ponadzakładowe, stanową margines, są niczym biały wieloryb (śmiech).

 

 

– Powiedzieliśmy sobie – dialog jest podstawą społecznej gospodarki. Za nami dwa trudne lata bycia pod presją obostrzeń związanych z COVID-19. Nie był to dobry czasu dla dialogu bo szybkie i nadzwyczajne decyzje były poza nim. Wracamy na normalne tory. Mamy dobrą pamięć i to, jak byliśmy traktowani przed 2015 rokiem. Tak, jak gdyby nas nie było…

 

 

– Trudno ocenić i wyrokować jaki i w jakiej perspektywie ów finał będzie. Patrzę optymistycznie i mam nadzieję, że postaramy się wspólnie doprowadzić do porozumienia. Rozmawia się zazwyczaj z kimś, kto chce słuchać i rozmawiać. Rozmowy z  rządem nie są proste. Obóz rządzący nie jest monolitem. Pewne postulaty zostały załatwione, inne czekają. Udało się np. poruszyć odmrażanie wskaźnika naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i doprowadzić do wzrostu wynagrodzenia minimalnego. Nazbyt niskie płace są barierą dla rozwoju.