Dyrektywa dotycząca europejskiej płacy minimalnej ostatecznie przyjęta

O procesie tworzenia dyrektywy pisaliśmy wielokrotnie: o samym początku procesu legislacyjnego jak i jego dalszych fazach. O roli NSZZ Solidarność w tym procesie pisaliśmy tutaj.

W sytuacji, gdy ludzie muszą oszczędzać z powodu kryzysu energetycznego, to prawo jest przesłaniem nadziei. Płace minimalne i zbiorowe ustalanie płac to potężne narzędzia, które można wykorzystać do zapewnienia, by wszyscy pracownicy otrzymywali pensje pozwalające na godny poziom życia – skomentował Marian Jurečka, wicepremier i minister pracy i spraw społecznych Czech. Warto przypomnieć, że w chwili obecnej Czechy pełnią role prezydencji.

Przypomnijmy historie powstania tego aktu prawnego: wniosek Komisji Europejskiej został przedstawiony dwóm współustawodawcom – Radzie UE i Parlamentowi Europejskiemu – 28 października 2020 r. Rada uzgodniła swoje stanowisko 6 grudnia 2021 r.; Parlament przyjął mandat negocjacyjny 25 listopada 2021 r. W dniu 7 czerwca, po ośmiu rundach negocjacyjnych, negocjatorzy Rady i Parlament Europejski osiągnęli porozumienie w sprawie wspólnego stanowiska. Dyrektywa wejdzie w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w dzienniku urzędowym. Państwa członkowskie mają dwa lata na transpozycję dyrektywy do prawa krajowego.

Państwa członkowskie będą musiały sprawdzać adekwatność ustawowych płac minimalnych z uwzględnieniem siły nabywczej i kosztów utrzymania.

Państwa członkowskie będą zobowiązane do promowania rokowań zbiorowych i walki z szykanowaniem związków zawodowych, a w krajach, w których zasięg rokowań zbiorowych wynosi poniżej 80 proc., będą zobowiązane do opracowania planu działania na rzecz wspierania rokowań zbiorowych.

Ma nastąpić wzmocnienie udziału związków zawodowych w ustalaniu i aktualizacji ustawowych płac minimalnych.

Znaczenie tej dyrektywy będzie różne z punktu widzenia poszczególnych państw członkowskich – przykładowo z Polskiej perspektywy kluczowy wydaje mi się artykuł 4 wskazujący na konieczność rozwoju rokowań zbiorowych – komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ Solidarność. Dla innych państw w których są szczególnie niekorzystne relacje pomiędzy płacą średnią (lub medianą) a ustawową płaca minimalna kluczowe będą zapisy dotyczące zasad określania wysokości ustawowej płacy minimalnej.

Przypomnijmy wypowiedzi Europosłów odpowiedzialnych za negocjacje po stronie Parlamentu Europejskiego po finalnym glosowaniu w dniu 14 września 2022 r. Dennis Radtke (EPP, Republika Federalna Niemiec) powiedział po głosowaniu: Obecna sytuacja wyraźnie pokazuje po raz kolejny, że potrzebujemy funkcjonującego, silnego partnerstwa społecznego w Europie. Polityka nie może dać kompleksowej odpowiedzi na każdy aspekt tego kryzysu.

Agnes Jongerius (S&D, Holandia) powiedziała: „Ceny artykułów spożywczych, rachunki za energię i mieszkania eksplodują. Ludzie naprawdę walczą, by związać koniec z końcem. Nie mamy czasu do stracenia, praca musi się znowu opłacać. Dyrektywa ta wyznacza standardy tego, jak powinna wyglądać odpowiednia płaca minimalna. Jednocześnie dajemy impuls do negocjacji zbiorowych, więc więcej pracowników będzie lepiej chronionych.

Zastępca sekretarza generalnego EKZZ Esther Lynch skomentował w momencie ostatecznego przyjęcia dyrektywy: Nie ma absolutnie żadnego usprawiedliwienia dla państw członkowskich, aby czekały dwa lata na zapewnienie godnych wynagrodzeń, kryzys kosztów utrzymania wymaga, aby rządy natychmiast pomogły najmniej zarabiającym pracownikom.

Poniżej w załączniku znajdą Państwo polskie tłumaczenie tekstu zaczerpnięte ze strony Parlamentu Europejskiego.

bs