Projekt rozporządzenia SMEI a prawo do strajku. EKZZ kieruje list do Komisji Europejskiej

Rozporządzenie (dalej SMEI, skrót od nazwy angielskiej projektowanego rozporządzenia czyli Single Market Emergency Instrument) ma zapewnić koordynację, solidarność i spójność reakcji UE na sytuacje kryzysowe oraz ma zapewnić ochronę funkcjonowania jednolitego rynku poprzez zagwarantowanie:

• ciągłego swobodnego przepływu towarów, usług i osób;

• sprawnie funkcjonujących łańcuchów dostaw;

• dostępności do towarów i usług.

Należy jednak podkreślić, że w jednym aspekcie – jakim jest efektywna gwarancja prawa do strajku – projekt wzbudza poważne zaniepokojenie europejskiego ruchu związkowego.

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ) przedstawiła w trybie pilnym pismo do komisarzy Bretona (rynek wewnętrzny) i komisarza Schmita (praca i kwestie socjalne), w którym ruch związkowy wyraża obawy dotyczące SMEI w odniesieniu do prawa do strajku.

Opierając się na wnioskach wyciągniętych z ostatnich kryzysów, takich jak COVID-19 i agresja Rosji na Ukrainę, SMEI ma na celu ustanowienie ram środków awaryjnych, które mogą zostać uruchomione w czasie kryzysu, aby zapewnić swobodny przepływ i zagwarantować dostępność towarów i usług o znaczeniu strategicznym związanych z kryzysem.

Projekt rozporządzenia SMEI jako taki nie odnosi się bezpośrednio do strajku, ale jednocześnie nie definiuje, jakiego rodzaju wydarzenia mogłyby zostać zakwalifikowane jako kryzys. Równocześnie SMEI proponuje uchylenie rozporządzenia 2679/98 (popularnie określanego jako rozporządzenie Monti I albo rozporządzenie truskawkowe) w sprawie funkcjonowania rynku wewnętrznego w odniesieniu do swobodnego przepływu towarów pomiędzy państwami członkowskimi. Wydaje się jednak, że aby zrekompensować to uchylenie, projekt rozporządzenia SMEI winien przewidzieć  „klauzulę Montiego”, podobną do obecnego art. 2  rozporządzenia Monti I.

EKZZ wzywa zatem Komisję Europejską do wyjaśnienia, że akcja strajkowa nie może być w żaden sposób uznana za kryzys w ramach SMEI. Podobnie, wszelkie środki lub działania podejmowane przez państwa członkowskie lub podmioty gospodarcze w ramach SMEI nie mogą być wykorzystywane do osłabiania bezpośrednio lub pośrednio akcji strajkowej. Niezbędne zabezpieczenia powinny obejmować „klauzulę Montiego”, potwierdzającą, że SMEI nie może być interpretowane jako wpływające w jakikolwiek sposób na wykonywanie praw podstawowych uznawanych w państwach członkowskich, w tym prawa lub wolności do strajku.

Można przypomnieć, że prawo do strajku jest zagwarantowane w Karcie Praw Podstawowych UE. Równocześnie jest wyraźnie wyłączone z kompetencji ustawodawczych UE na mocy Traktatów. Warunki i ograniczenia dotyczące prowadzenia działań zbiorowych podlegają wyłącznie przepisom i praktykom krajowym. EKZZ podkreśla, że będzie bardzo szczegółowo obserwować dalszy proces legislacyjny tak aby upewnić się, że rozporządzenie nie będzie stanowiło zagrożenia dla efektywnego prawa do strajku.

Poniżej robocze tłumaczenie listu EKZZ do Komisarzy Bretona i Schmita.

bs