Jak zachować bezpieczne i zdrowe fizyczne warunki w pracy zdalnej?

Praca zdalna rozpowszechniła się w okresie pandemii COVID-19 i wiele wskazuje na to, że ten model świadczenia pracy wpisze się na stałe w sposoby wykonywania obowiązków przez pracowników. Jednak w przeciwieństwie do stanowiska pracy w biurze, nasze domy nie są na ogół przystosowane do pracy biurowej. Tymczasem brak odpowiednich fizycznych warunków zapewniających bezpieczne i zdrowe środowisko pracy w domu może nas narazić na szereg dolegliwości zdrowia fizycznego, ale także psychicznego.

Prawidłowa organizacja stanowiska pracy to przede wszystkim wydzielenie w domu strefy pracy w celuułatwienia koncentracji, zachowaniu efektywności w pracy i równowagi praca – życie osobiste. Idealne byłoby przeznaczenie oddzielnego pomieszczenia do świadczenia pracy. Często jednak nie jest to możliwe i zaleca się wówczas wydzielenie przestrzeni, w której można zorganizować stanowisko pracy (stół/biurko, sprzęt komputerowy, krzesło). Powinna się ona znajdować w pomieszczeniu, w którym możemy się swobodnie przemieszczać i mamy do dyspozycji 2 m² wolnej przestrzeni roboczej, niezajętej przez sprzęt komputerowy.

Kolejnym istotnym czynnikiem jest oświetlenie stanowiska pracy. Powinniśmy zapewnić sobie dostęp do światła naturalnego, które jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeśli musimy użyć światła sztucznego, pamiętajmy że powinno ono mieć barwę jak najbardziej zbliżoną do światła naturalnego, a minimalny poziom natężenia oświetlenia powinien wynosić 500 lx. Poziom natężenia światła można w prosty sposób zmierzyć przy pomocy aplikacji na urządzenia mobilne. Ważne jest również ustawienie monitora względem źródeł światła, tak aby uniknąć odbić w ekranie monitora, które zwiększają obciążenia wzroku i zmniejszają komfort pracy. Dlatego też monitor powinien być ustawiony w odległości minimum 1 m od okna oraz bokiem do niego.

Następnie należy zadbać o prawidłową temperaturę oraz wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym świadczymy pracę. Optymalna temperatura pomieszczenia pracy biurowej wynosi 20–24 °C, a wilgotność powietrza w pomieszczeniu pracy powinna mieścić się w zakresie ok. 40–60%.

Hałas na stanowisku pracy biurowejstanowi czynnik utrudniający koncentrację i zwiększający obciążenie psychofizyczne pracą. W pracy biurowej poziom natężenia dźwięku nie powinien przekraczać 55 dB, gdyż stanowi on granicę, powyżej której zaczynamy odczuwać dyskomfort. Jednocześnie długotrwałe narażenie na hałas powyżej 75 dB powoduje stres, irytację, a nawet depresję. Jednak nie da się dokonać prawidłowego pomiaru natężenia hałasu przy pomocy aplikacji na smartfony. Potrzebne są profesjonalne narzędzia pomiarowe, do których najczęściej nie mamy dostępu. Istotne zatem jest, aby nie dopuścić do wykonywania pracy w przy natężeniu dźwięków w pomieszczeniu na poziomie, który sprawia nam subiektywny dyskomfort. Jeśli uczestniczmy w wideokonferencjach, należy skorzystać ze zestawu słuchawkowego, który odizoluje jednocześnie inne dźwięki. W tym celu wskazane są słuchawki w szczególności o zamkniętej konstrukcji.

W pracy zdalnej powinniśmy również być świadomi narażenia na promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez urządzenia teleinformatyczne, w tym bezprzewodowe łącza internetowe i bluetooth. Podczas korzystania z łączy bezprzewodowych, które umożliwiają przesyłanie informacji, dochodzi do emisji energii elektromagnetycznej promieniowania mikrofalowego, które jest najsilniejsze m.in. w pobliżu anten nadawczych urządzeń przenośnych oraz routerów internetowej sieci bezprzewodowej, znajdujących się w pomieszczeniach. Należy pamiętać, że przebywanie w bliskiej odległości od źródeł promieniowania elektromagnetycznego może zakłócać pracę implantów medycznych, a długotrwałe bezpośrednie pochłanianie energii elektromagnetycznej przez człowieka (np. podczas pracy z laptopem na kolanach) zostało zaklasyfikowane do kategorii B2 czynników potencjalnie rakotwórczych. Aby zminimalizować narażenie na promieniowanie elektromagnetyczne podczas pracy zdalnej w domu, zaleca się ustawienie routerów możliwie jak najdalej  od stanowiska pracy, zaś anten nadawczych w urządzeniach komputerowych minimum 50 cm od ciała.  Choć najlepszym rozwiązaniem byłoby zastąpienie sieci bezprzewodowej łączem światłowodowym lub kablowym. Z kolei urządzenia przenośne (laptop, tablet) powinny być użytkowne co najmniej w odległości określonej w instrukcji użytkowania urządzenia. I jest to również powód, dla którego powinniśmy jak najrzadziej pracować z laptopem na kolanach – przypomina Paulina Barańska, Pełnomocnik ds. BHP KK NSZZ „Solidarność”.

Niemniej ważna jest profilaktyka wypadkowa. Aby uniknąć porażenia prądem elektrycznym podczas korzystania ze sprzętu elektrycznego (komputerowego, AGD) należy korzystać wyłącznie z w pełni sprawnych urządzeń oraz instalacji i zabezpieczeń elektrycznych.  Aby uniknąć upadków w domu wskazane jest noszenie obuwia domowego zamiast wyłącznie skarpet, a powierzchnia podłóg powinna być sucha oraz wolna od przedmiotów, w tym dywaników, przez które może dojść do upadku, a w konsekwencji urazu. Jak również należy mieć na uwadze zagrożenie pożarowe. W szczególności należy zachować ostrożność przy stosowaniu elektrycznych urządzeń grzewczych lub wentylacyjnych. Jak również nie powinno się stwarzać ryzyka pożarowego poprzez użytkowanie czajników z uszkodzonym gwizdkiem lub innych wadliwych naczyń kuchennych służących do gotowania. Warto również mieć na wyposażeniu domu lub mieszkania swoją własną gaśnicę.

Podsumowując, pomimo że praca zdalna jest wykonywana w miejscu zamieszkania pracownika, na pracodawcy wciąż ciąży obowiązek organizacji pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy – podkreśla Barańska. Dlatego też wskazane jest, aby pracodawca wspólnie z przedstawicielami pracowników ustalił odpowiednie warunki pracy zdalnej, poprzez przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego i zapewnienie środków gwarantujących zdrowe i bezpieczne fizyczne środowisko pracy świadczonej w domu.

pb