Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych

fot.pixabay.com

Przedstawiciele NSZZ „Solidarność” wzięli udział w uroczystym posiedzeniu Rady Ochrony Pracy, które odbyło się 26 kwietnia 2022 roku w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych w Sali Kolumnowej Sejmu RP. Posiedzenie zostało otwarte minutą ciszy upamiętniającą górników, którzy w ostatnich dniach ponieśli śmierć podczas pracy w kopalniach „Pniówek” i „Zofiówka”.

Tematem przewodnim sesji była rola kultury bezpieczeństwa w prewencji wypadków i chorób zawodowych. W Polsce od lat sektorami gospodarki o najwyższej liczbie wypadków śmiertelnych przy pracy są przetwórstwo przemysłowe i budownictwo. W 2020 roku odnotowano ogółem 217 wypadków ze skutkiem śmiertelnym, zaś w 2021 roku nastąpił wzrost do 243 wypadków, w których pracownicy ponieśli śmierć (PIP, 2022). Według danych GUS w 2020 roku odnotowano 39 wypadki śmiertelne w budownictwie, oraz 35 wypadków ze skutkiem śmiertelnym w przetwórstwie przemysłowym. Niestety w 2021 roku liczby te uległy zwiększeniu do 53 wypadków ze skutkiem śmiertelnym w budownictwie i 48 wypadków śmiertelnych w przetwórstwie przemysłowym. Z kolei sektorem gospodarki, w którym systematycznie odnotowuje się najwięcej poszkodowanych w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących pozostaje górnictwo i wydobywanie (GUS). W 60% wypadków przy pracy stwierdzono, że przyczyną zdarzenia było nieprawidłowe zachowanie się pracownika (GUS, 2021; 2022).

Pomimo że w Polsce obserwuje się systematyczny spadek wypadków przy pracy i na tle Europy Polska jest krajem, w którym nastąpił zauważalny postęp w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, nadrzędnym celem powinno być dążenie do pełnej eliminacji wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych, który to winien stanowić fundament kultury bezpieczeństwa. Pierwotnie została ona zdefiniowana jako rezultat indywidualnych i grupowych postaw, wartości, kompetencji, stylu i jakości zarządzania bezpieczeństwem oraz wzorców zachowań panujących w organizacji. Jednak należy podkreślić, że kultura bezpieczeństwa jest przede wszystkim związana z jakością zarządzania bezpieczeństwem i kulturą organizacyjną w zakładzie pracy.

„Podczas gdy przyczyn wypadków przy pracy upatruje się głównie w niewłaściwym postępowaniu pracownika, należy mieć na uwadze, że jest ono najczęściej wynikiem nieodpowiedniej organizacji pracy” – wskazuje Paulina Barańska, Pełnomocnik ds. BHP KK NSZZ „Solidarność”. „Pracownik może popełnić błąd, ale ten błąd nie powinien kosztować go życia” – podkreśla Barańska.

Aby kultura bezpieczeństwa była odpowiednio realizowana powinna, a nawet musi być wynikiem skutecznego i racjonalnego dialogu społecznego. Takiego rodzaju dialog winien być oparty na włączeniu związków zawodowych i pracodawców w proces tworzenia i wdrażania regulacji oraz strategii BHP. Zasada ta powinna promować efektywną współpracę w duchu solidarności pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi oraz stroną rządową przy wzajemnym poszanowaniu i gotowości osiągnięcia konsensusu.

Jednocześnie należy podkreślić, że kształtowanie pozytywnej kultury bezpieczeństwa zależy przede wszystkim od przyznania pełnego prawa związkom zawodowym do partycypacji w procesie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy na terenie zakładu pracy i poza nim. Ponieważ to pracownicy są stroną najbardziej narażoną na utratę zdrowia lub życia (jeśli nie jedyną) w miejscu pracy, to właśnie ich stanowisko powinno być kołem zamachowym oddolnego kształtowania wszelkich – zarówno prawnych, jak i pozaprawnych standardów bezpieczeństwa i higieny pracy.

pb