Zatrudnienie przez platformy zostanie ucywilizowane

fot.pixabay.com

9 grudnia 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła Komunikat określający podejście UE do rozwoju pracy poprzez platformy internetowe, któremu towarzyszy projekt stosownej dyrektywy.

Komunikat ma na celu stworzenie podstaw do pracy nad przyszłymi globalnymi standardami wysokiej jakości pracy platformowej. Kluczowym elementem jest jednak projekt dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy w pracy na platformach internetowych. Zawiera on instrumenty mające na celu prawidłowe określenie statusu zatrudnienia osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych oraz nowe prawa zarówno dla pracowników, jak i osób samozatrudnionych w zakresie zarządzania algorytmicznego.

·       Status zatrudnienia

Proponowana dyrektywa ma na celu zagwarantowanie, że osoby pracujące za pośrednictwem  platform internetowych otrzymają status prawny zatrudnienia odpowiadający ich faktycznym warunkom pracy. Zawiera ona wykaz kryteriów kontroli w celu ustalenia, czy platforma jest „pracodawcą”. Jeżeli platforma spełnia co najmniej dwa z tych kryteriów, istnieje prawne domniemanie, że jest ona pracodawcą.

Osoby pracujące za jej pośrednictwem korzystałyby zatem z praw pracowniczych i socjalnych, które wiążą się ze statusem „pracownika”. Dla osób przekwalifikowanych na pracowników oznacza to prawo do płacy minimalnej (w tych państwach, gdzie ona istnieje), negocjacji zbiorowych, ochrony w zakresie  czasu pracy, prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawo do ubezpieczenia społecznego (zasiłki chorobowe etc).

Platformy będą miały prawo zakwestionować lub „obalić” tę klasyfikację, a ciężar udowodnienia, że nie istnieje stosunek pracy, będzie spoczywał na nich.

·       Zarządzanie algorytmiczne

Projekt dyrektywy zwiększa przejrzystość stosowania algorytmów przez platformy, zapewnia monitorowanie ich przez człowieka i prawo do kwestionowania zautomatyzowanych decyzji. Te nowe prawa zostaną przyznane zarówno pracownikom, jak i osobom rzeczywiście samozatrudnionym.

·       Egzekwowanie przepisów, przejrzystość i identyfikowalność

Organy krajowe często mają trudności z dostępem do danych dotyczących platform i osób pracujących za ich pośrednictwem. Jest to jeszcze trudniejsze w sytuacji, gdy platformy działają w kilku państwach członkowskich, co sprawia, że nie jest jasne, gdzie i przez kogo wykonywana jest praca na platformie. Projekt Komisji zapewni większą przejrzystość platform poprzez wyjaśnienie istniejących obowiązków zgłaszania pracy organom krajowym oraz zwrócenie się do platform o udostępnienie organom krajowym kluczowych informacji na temat ich działalności i osób, które za ich pośrednictwem pracują.

– Komisja wzywa państwa członkowskie, partnerów społecznych i wszystkie zainteresowane podmioty do przedstawienia konkretnych środków mających na celu poprawę warunków pracy na platformach. Ma to na celu wykorzystanie korzyści płynących z transformacji cyfrowej i ochronę europejskiej społecznej gospodarki rynkowej – komentuje Ludovic Voet,  sekretarz konfederalny EKZZ.

UE chce również dawać przykład i przyczyniać się do tworzenia przyszłych globalnych standardów wysokiej jakości pracy na platformach. Platformy działają w sposób transgraniczny i uzasadniają transgraniczne podejście regulacyjne.

– Proponowana dyrektywa po prostu zapewnia pracownikom dostęp do praw, takich jak płatny urlop i wynagrodzenie chorobowe, które są standardem dla innych pracowników od ponad stu lat. Bezpieczna umowa z gwarantowanym wynagrodzeniem da pracownikom o wiele więcej swobody niż pozorne samozatrudnienie, które nie dawało im wyboru, czy czekać bez wynagrodzenia między kolejnymi zatrudnieniami, czy kontynuować pracę, gdy byli chorzy. Dyrektywa może również zagwarantować, że osoby rzeczywiście samozatrudnione będą chronione przed podporządkowaniem przez platformy – dodaje Ludovic Voet.

– Projekt dyrektywy przedstawiony przez Komisję jest dla Polski pożądanym impulsem – komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ „Solidarność”. – Do chwili obecnej nie pojawiły się w naszym kraju żadne inicjatywy legislacyjne w tym obszarze, nawet w najskromniejszym wymiarze związanym z zapewnieniem prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osób zatrudnionych poprzez platformy. Strona rządowa nie widziała takiej potrzeby pomimo wniosków strony związkowej – dodaje ekspertka.

bs