Epidemia stresu w pracy zabija 10 000 osób rocznie

Epidemia stresu w miejscu pracy w Europie powoduje śmierć ponad 10 000 osób rocznie – wynika z nowej analizy, która podkreśla pilną potrzebę przyjęcia unijnej dyrektywy dotyczącej zagrożeń psychospołecznych w pracy.

Co roku stres związany z pracą przyczynia się do 6 190 zgonów spowodowanych chorobami wieńcowymi serca. Kolejne 4 843 osoby tracą życie w wyniku samobójstw spowodowanych depresją związaną z pracą. Oznacza to, że ryzyka psychospołeczne stanowią obecnie większe zagrożenie dla pracowników niż wypadki fizyczne, które w 2022 roku spowodowały 3 286 zgonów.

Kobiety są w nieproporcjonalnie większym stopniu narażone na zagrożenia psychospołeczne, takie jak długie godziny pracy, niepewność zatrudnienia i mobbing. Istnieje również nierównowaga geograficzna – zgony związane ze stresem zawodowym są częstsze w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej.

Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy

Dane opierają się na badaniach Europejskiego Instytutu Związków Zawodowych (ETUI) prezentowanych z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci Pracowników (28 kwietnia). Podkreślają one, że te zgony są możliwe do uniknięcia, a ich zapobieganie mogłoby zaoszczędzić przedsiębiorstwom i systemom zabezpieczenia społecznego dziesiątki miliardów euro rocznie.

Dlatego  Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ), której NSZZ „Solidarność” jest członkiem, ponownie wzywa dziś Komisję Europejską do pilnego opracowania dyrektywy dotyczącej zagrożeń psychospołecznych w ramach „Pakietu na rzecz Dobrych Miejsc Pracy”. Dyrektywa ta powinna nakładać wiążące obowiązki na pracodawców w zakresie identyfikacji zagrożeń psychospołecznych poprzez odpowiednie oceny ryzyka, z udziałem pracowników i związków zawodowych.

Dane unijne pokazują, że w dziewięciu na dziesięć przypadków to obowiązek prawny motywuje firmy w Europie do podejmowania działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Obecnie jednak brak jest odrębnych przepisów unijnych dotyczących zagrożeń psychospołecznych w pracy. W liście skierowanym przez komisarz odpowiedzialną za prawa społeczne, Roxany Mînzatu, czytamy, że „KE powinna pracować nad poprawą podejścia Europy do bezpieczeństwa i zdrowia w pracy, zapewniając zdrowsze miejsca pracy i zdrowie psychiczne w pracy.”

Podczas dzisiejszej konferencji EKZZ-ETUI w Brukseli sekretarz generalna EKZZ, Esther Lynch, powie:

„Dzisiejszy dzień jest wezwaniem do zdecydowanych, przełomowych działań. Jeśli UE naprawdę zobowiązuje się do budowania przyszłości sprawiedliwego, inkluzywnego i zrównoważonego zatrudnienia, Pakiet na rzecz Dobrych Miejsc Pracy musi zawierać solidną dyrektywę dotyczącą zapobiegania zagrożeniom psychospołecznym związanym z pracą.
Świat pracy zmienia się – szybko, głęboko i trwale. Cyfryzacja, robotyka, AI, praca platformowa, transformacja ekologiczna przekształcają sposób, w jaki pracujemy i żyjemy. Te zmiany przynoszą nowe możliwości, ale także nowe zagrożenia. Największym z nich są narastające zagrożenia psychospołeczne: stres, wypalenie zawodowe, lęk, molestowanie, izolacja i wyczerpanie emocjonalne. To nie są marginalne problemy. To problemy systemowe i eskalujące.
UE od dawna wyznacza globalne standardy w zakresie praw pracowniczych. Prowadziliśmy działania na rzecz bezpieczeństwa fizycznego. Teraz musimy stać się liderem także w zakresie bezpieczeństwa psychicznego.”

Sekretarz Konfederalny EKZZ, Giulio Romani, powiedział:

„Świat pracy zmienia się szybko, a przepisy chroniące zdrowie pracowników muszą za tym nadążać. Ogromny wzrost pracy zdalnej i cyfryzacji od czasu pandemii COVID-19 dodatkowo zatarł granice między pracą a życiem prywatnym, prowadząc do wydłużenia godzin pracy i kultury ciągłej dostępności, co ma poważny wpływ na zdrowie psychiczne pracowników.
Gdyby każdego roku ponad 10 000 osób ginęło w pracy z powodu ryzyka fizycznego, Komisja Europejska słusznie podjęłaby pilne działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa w miejscach pracy. Nie mogą pozostawać bezczynni, kiedy ludzie tracą życie z powodu ryzyka psychospołecznego.
W Międzynarodowy Dzień Pamięci Pracowników związki zawodowe pamiętają o zmarłych i walczą o żyjących. Dzisiaj oznacza to zapewnienie przepisów, które chronią zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników”.

Uwagi

Źródła szacunków ETUI dotyczących zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia i depresją przypisywaną psychospołecznym czynnikom ryzyka w pracy w UE:

Choroba wieńcowa

Przypisywana czterem psychospołecznym czynnikom ryzyka zawodowego (PCRZ)za rok 2015 w 28 krajach europejskich. Roczna liczba zgonów z powodu chorób wieńcowych przypisywanych PCRZ w 2015 r.: 6 190 zgonów (5 092 mężczyzn, 1 098 kobiet). Oznacza to 201 359 utraconych lat życia w 2015 r. (166 331 mężczyzn, 35 028 kobiet), obliczonych na podstawie wieku w chwili śmierci i średniej oczekiwanej długości życia. Cztery istotne PCRZ: presja w pracy, brak równowagi wysiłku i nagrody, niepewność zatrudnienia, długie godziny pracy. Źródło: Sultan-Taïeb H i in. (2022) European Journal of Public Health 2022;32:586-592.

Depresja

Przypisywana pięciu psychospołecznym czynnikom ryzyka zawodowego (PCRZ) za rok 2015 w 28 krajach europejskich. Roczna liczba zgonów z powodu depresji (przypadki samobójstw związanych z depresją) przypisywanych PWE w 2015 r.: 4 843 zgony (3 931 mężczyzn, 912 kobiet). Oznacza to 211 689 utraconych lat życia w 2015 r. (172 885 mężczyzn, 38 805 kobiet), na podstawie wieku w chwili śmierci i średniej oczekiwanej długości życia. Przypadki depresji przypisywane PCRZ są częstsze wśród kobiet niż mężczyzn, ale liczba utraconych lat życia jest wyższa wśród mężczyzn ze względu na wyższą częstość samobójstw. Pięć istotnych PCRZ: presja w pracy, brak równowagi wysiłku i nagrody, niepewność zatrudnienia, długie godziny pracy i mobbing.

źródło: Sultan-Taïeb H i in. (2022) European Journal of Public Health 2022;32:586-592.

pb