Doroczna konferencja o ERZ. Czy zbliża się przełom?

W dniach 26-27 września br., w Brukseli, odbyła się doroczna konferencja Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC) organizowana przy wsparciu Europejskiego Instytutu Związków Zawodowych (ETUI) poświęcona funkcjonowaniu Europejskich Rad Zakładowych.

Tegoroczne spotkanie miało dodatkowy wymiar. Upływa bowiem niemalże równo 30 lat od momentu gdy Rada Unii Europejskiej 22 września 1994 r., ogłosiła pierwszy unijny akt prawny ustanawiający funkcjonowanie unikalnej w skali globalnych stosunków przemysłowych platformy komunikacji pomiędzy pracownikami przedsiębiorstw ponadnarodowych i ich zarządami jaką mogą być Europejskie Rady Zakładowe. W kolejnych latach dyrektywa podlegała określonym zmianom; mniejszym, jak w 2006 roku w związku z przystąpieniem do UE Rumunii i Bułgarii lub większym gdy w 2009 r. nastąpił jej tzw. recast, czyli odnowienie. Obecnie, jako że żyjemy w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej, jesteśmy w trakcie prac nad kolejną jej rewizją i to mogącą mieć charakter przełomowy. 

Właśnie tematowi rewizji dyrektywy poświęcono poczesne miejsce podczas brukselskiego spotkania. Zastępczyni Sekretarz Generalnej EKZZ Isabelle Schömann i jej współpracownik Stefan Gran, którzy z ramienia europejskiej konfederacji koordynują prace strony związkowej, wraz z zaproszonymi gośćmi obszernie przedstawili ten temat. Szereg paneli był poświęcony spojrzeniu wstecz na historię ERZ i pierwszej dyrektywy, jak również dyskusjom na temat przyszłej roli ERZ i scenariuszom legislacyjnym. Konferencja była również okazją do zaprezentowania dorobku i oferty dla ERZ Europejskiego Instytutu Związków Zawodowych (ETUI), który od prawie dwudziestu lat swojego funkcjonowania, zapewnia wsparcie merytoryczne europejskiemu ruchowi związkowemu, służąc wiedzą ekspercką również związkowym delegatom do Rad jak i samym Europejskim Radom Zakładowym. Akcentem kończącym tę część konferencji było zapoznanie się uczestników z ofertą szkoleniową ETUI i wzięcie przez nich udziału w quizie wiedzy zorganizowanym przez Dział Szkoleń ETUI.

W wydarzeniu brali również udział reprezentanci świata europejskiej polityki z ustępującym komisarzem UE do spraw zatrudnienia Nicolasem Schmidtem i członkami Parlamentu Europejskiego. Warto przypomnieć, że to raport członka PE, Dennisa Radtkego, wskazujący na konkretne potrzeby zmian prawnych w dyrektywie, przedstawiony w listopadzie 2022 r., był jednym z głównych stymulatorów trwającego obecnie procesu jej rewizji.

Kolejną wartością dodaną dla uczestników, ale docelowo również dla wszystkich związkowców, których organizacje działają w firmach transnarodowych, była prezentacja i uruchomienie przez wieloletniego eksperta ETUI, a obecnie IndustriAll Europe, Bruno Demaitre, nowego narzędzia dla członków ERZ, portalu Transnational Restructuring Navigator. To narzędzie online jest kompendium wiedzy w jaki sposób europejskie rady zakładowe mogą i powinny działać podczas restrukturyzacji firm transnarodowych w Unii Europejskiej.

– Niezależnie od tego jak to długo potrwa, jednego możemy być pewni – proces zasadniczej modernizacji dyrektywy o ERZ już nie będzie powstrzymany, choć długo próbowało to zrobić środowisko pracodawców unijnych – mówi Sławomir Adamczyk, szef Biura Branżowo-Konsultacyjnego KK. – Szacujemy, że jeszcze w tym roku powinien rozpocząć się tzw. trialog, a więc negocjacje Komisji, Parlamentu Europejskiego i Rady UE nad kształtem zmian w dyrektywie. Pamiętajmy, że od stycznia 2025 r., to Polska przejmuje przewodnictwo w UE, co oznacza, że na naszym rządzie spoczywać będzie szczególna odpowiedzialność za doprowadzenie całej sprawy do finału. Korporacje ponadnarodowe posiadające ERZ prawdopodobnie będą zwlekać do ostatniej chwili z dokonywaniem zmian w istniejących porozumieniach, korzystając z okresu przejściowego. Ale związki zawodowe natychmiast po pojawieniu się nowego kształtu dyrektywy powinny być gotowe do pilnowania jej właściwego wdrożenia do krajowych porządków prawnych i oczywiście – późniejszego wykorzystania w bieżącej działalności – podkreśla ekspert Solidarności.

Kolejna konferencja dla związkowych delegatów do europejskich rad zakładowych już za rok! I – biorąc pod uwagę naszkicowany tutaj kontekst – warto by wzięło w niej udział jak najwięcej przedstawicieli NSZZ „Solidarność” działających w korporacjach ponadnarodowych.

pp