Odpowiedzialność solidarna w drogowym transporcie międzynarodowym

W dniu 22 lipca odbyła się konferencja uzgodnieniowa w Ministerstwie Infrastruktury dotycząca projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz innych ustaw (projekt z dnia 28 czerwca 2024 r., nr UD 18 w wykazie prac Rządowego Centrum Legislacji). Ministerstwo Infrastruktury, przy poparciu partnerów społecznych, proponuje wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej pośrednika przy przewozie rzeczy i każdego podmiotu w łańcuchu podwykonawców za wypłatę należnego wynagrodzenia kierowcy oraz zobowiązań publiczno-prawnych będących pochodną jego wynagrodzenia (składka na FUS, podatek dochodowy od osób fizycznych).

Jest to rozwiązanie bardzo potrzebne. Proponowane rozwiązanie należy rozszerzyć o solidarną odpowiedzialność odbiorcy i nadawcy towaru – komentuje Tadeusz Kucharski, Sekcja Transportu Drogowego i Drogownictwa NSZZ Solidarność. Wszyscy pamiętamy o ubiegłorocznych strajkach kierowców zatrudnionych w polskich firmach na niemieckich parkingach. Zaległe wynagrodzenie uzyskali jedynie dzięki presji holenderskich i niemieckich związków zawodowych na firmy dla których wykonywane były przewozy.  Wydaje się, że już sam ten przykład pokazuje pilną konieczność wprowadzenia planowego rozwiązania.

Przez ostatnie kilkanaście miesięcy na rynku przewozów drogowych nasiliło się zjawisko nieuczciwej konkurencji. W dużej mierze wynika ono z co najmniej niefrasobliwości zleceniodawców, którzy nie zachowują należytej staranności w wyborze kontrahentów. Interesuje ich jedynie cena za wykonaną usługę. I nie interesuje ich fakt, że obniżenie ceny poniżej określonego poziomi musi być związane z łamaniem prawa, naruszaniem praw pracowniczych lub oszustwami w zakresie ubezpieczeń społecznych lub podatków. Często duże koncerny, aby zabezpieczyć się przed zarzutem działań niezgodnych z przedstawianą przez nich wizją społecznej odpowiedzialności, korzystają przy nadawaniu przesyłek towarowych z pośredników stanowiących bufor pomiędzy nimi a przewoźnikiem – zwraca uwagę Maciej Wroński Prezes Związku Pracodawców Transport i Logistyka Polska.

Proponowane rozwiązanie jest inspirowane art. 12 Dyrektywy 2014/67/UE (czyli tzw. Dyrektywy wzmacniającej Dyrektywę dotyczącą pracowników delegowanych) – dodaje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ Solidarność. Art. 12 wskazuje, że:   Aby zaradzić przypadkom oszustw i nadużyć, państwa członkowskie mogą, po zasięgnięciu opinii odpowiednich partnerów społecznych, zgodnie z prawem krajowym lub praktyką krajową, przyjąć — na zasadach niedyskryminacji i proporcjonalności — dodatkowe środki w celu zapewnienia, by w łańcuchu podwykonawców wykonawca, dla którego pracodawca (usługodawca) objęty art. 1 ust. 3 dyrektywy 96/71/WE jest bezpośrednim podwykonawcą, mógł, dodatkowo lub zamiast pracodawcy, być pociągnięty do odpowiedzialności przez pracownika delegowanego w odniesieniu do zaległego wynagrodzenia netto odpowiadającego minimalnym stawkom płacy lub w odniesieniu do należnych składek płatnych na rzecz wspólnych funduszy bądź instytucji partnerów społecznych, o ile są one objęte zakresem stosowania art. 3 dyrektywy 96/71/WE). Tego typu rozwiązanie przewidujące odpowiedzialność solidarną funkcjonuje w licznych państwach członkowskich.

Dlatego TLP wyszło z przyjętą przez Ministerstwo Infrastruktury inicjatywą, aby wprowadzić w polskim porządku prawnym zasadę solidarnej odpowiedzialności nadawców, odbiorców i wszystkich podmiotów pośredniczących w łańcuchu za wypłatę wynagrodzenia za wykonaną przez przewoźnika usługę oraz wynagrodzenia kierowcy w prawem wymaganej wysokości. Dodatkowo zaproponowaliśmy także odpowiedzialność za nieodprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne kierowców i zaliczki na podatek dochodowy. To rozwiązanie powinno wymusić należytą staranność ze strony wszystkich podmiotów zlecających przewozy i tym samym uzdrowić obecną chorą sytuację – podsumowuje Maciej Wroński, TLP.

W projekcie ustawy są kwestie np. związane z ubezpieczeniem społecznym kierowców które oceniamy krytycznie – dodaje Tadeusz Kucharski, NSZZ Solidarność. Jednakże wyrażamy zadowolenie z podjęcia przez Ministerstwo Infrastruktury próby uporządkowania polskiego transportu międzynarodowego.

bs