„Ocalić od zapomnienia” – nowy eksponat w Archiwum KK NSZZ „Solidarność”

Zbiór muzealiów Archiwum Historycznego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wzbogacił się ostatnio o wyjątkowy eksponat. Stało się to za sprawą Stanisława Wesołowskiego działacza antykomunistycznego, współzałożyciela i przywódcy Tajnej Organizacji Robotniczego Oporu, który przekazał nam własnoręcznie wykonaną flagę. Podobne artefakty otrzymywali zaprzysiężeni członkowie organizacji.

Tak, o ich przeznaczeniu mówi sam Darczyńca:

Po wprowadzeniu stanu wojennego, każdy z zaprzysiężonych działaczy TORO/O, który podpisał rotę przysięgi swoim konspiracyjnym pseudonimem otrzymywał biało-czerwoną flagę z napisem TORO oraz znakami Polski i Solidarności Walczącej. Wręczono ponad 100 takich flag. Około 400-500 osób, należących do naszej organizacji z różnych przyczyn przysięgi nie złożyło.

Czym jednak była wspomniana organizacja? Wesołowski kontynuuje:

Tajna Organizacja Robotniczego Oporu/Odwet powstała w Dusznikach Zdroju 23 marca 1979 r. Działała na terenie Kotliny Kłodzkiej do 11 listopada 1991 r. Jej założycielami byli m.in. StanW. [Stanisław Wesołowski] ps. Bartek, Jerzy Frydryk ps. Żbik, Jerzy Malara ps. Kowal. Współpracowaliśmy z lokalnymi żołnierzami, weteranami Armii Krajowej, zrzeszonymi w organizacji o nazwie Nowa Podziemna Armia Krajowa – Ziemi Kłodzkiej (NPAK-ZK), do której należeli Andrzej Adam Chołoniewski ps. Łan, Feliks Wielogórski ps. Saper, Władysław Frydryk ps. Strzelec, Edward Wasilewski ps. Trzmiel oraz wielu innych z naszego regionu.

Mieliśmy radiostację, która była przechowywana u mnie w domu, za pomocą której nadawano m.in. komunikaty do Radia Wolna Europa. Wydawaliśmy okazjonalne pismo „Nasz Serwis”. Wielu działaczy TORO/O zajmowało się kolportażem nielegalnych wydawnictw drugiego obiegu wydawanych przez: Wolne Związki Zawodowe Kazimierza Świtonia, FMW, KOR, podziemnej „Solidarności”, Solidarności Walczącej.

Działacze TORO/O byli organizatorami nielegalnych strajków. Strajk okupacyjny w zakładzie Polmo – ZEM w Dusznikach Zdroju trwał od 24 do 29 lipca 1980 r., był pierwszym w województwie Wałbrzyskim, wyprzedzał strajki sierpniowe.14 grudnia 1981 roku, a więc już po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, zorganizowali strajki w Polmo-ZEM w Dusznikach oraz w Kudowskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego w Kudowie Zdroju.

Organizowaliśmy i uczestniczyli w nielegalnych patriotycznych manifestacjach. Ponad 100 osób wzięło udział w Dusznikach Zdroju w manifestacji 3 maja 1981 r. upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja. 5 września 1981 r. w Kudowie Zdroju, na stadionie Włókniarza uczestniczyliśmy w mszy w intencji ojczyzny. Nielegalna manifestacja w Kłodzku, zorganizowana 31 sierpnia 1982 r. z okazji rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych, została brutalnie rozbita przez oddziały ZOMO, a wielu jej uczestników zostało zatrzymanych.

Po ogłoszeniu stanu wojennego organizowaliśmy struktury podziemia Solidarności w Dusznikach Zdroju oraz na terenie Ziemi Kłodzkiej i okolic. W latach osiemdziesiątych zabezpieczaliśmy teren k. Lądka Zdroju podczas konspiracyjnych spotkań polsko-czechosłowackich opozycjonistów, w których brali udział m.in. Stanisław Tomkiewicz, Janusz Romaniszyn, Zbigniew Maj. Pomagaliśmy represjonowanym z przyczyn politycznych oraz ich rodzinom m.in. Genowefie Ostrowskiej i Jerzemu Glińskiemu z Dusznik Zdroju, gdy zostali aresztowani.

Wielu z działaczy naszego podziemia za swoją działalność było prześladowanych przez ówczesne władze komunistyczne, milicję i SB, mieli rewizje w swoich mieszkaniach, byli wzywani na przesłuchania, w czasie których niektórzy zostali dotkliwie pobici, wielu było inwigilowanych m.in Genowefa Ostrowska, Zenon Pawlak, Jerzy Gliński, Zbigniew Zerbe.

W latach 1979-1991 działacze TORO/O przeprowadzili wiele AKCJI, które były wielokrotnie powtarzane. A-ZNICZ polegająca na dbaniu o groby naszych bohaterów narodowych. A-POMNIK polegająca na oblewaniu farbą znajdujących się na naszym terenie pomników i innych symboli wdzięczności dla armii sowieckiej. A-FLAGA w nocy z 21 na 22 lipca przed komunistycznym świętem ściągaliśmy wcześniej wywieszone flagi w miastach. A-POCIĄG polegająca na malowaniu wagonów pociągów stojących na stacjach PKP w naszym regionie napisami o treściach patriotycznych oraz antykomunistycznych – Polska to MY, Niech Żyje Wolna Polska, Solidarność, TORO, Pamiętamy Katyń 1940, Precz z komuną, dodatkowo znaki Polski i Solidarności Walczącej i in. A-KOMIN w nocy z 30 na 31 sierpnia 1982 r. w rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych na kominie kotłowni Zakładu Polmo-ZEM w Dusznikach Zdroju powiesiliśmy flagę Solidarności, którą ściągnęli saperzy wezwani przez zakładowego komisarza wojskowego tego zakładu. A-KOLABORANT, A-DYM, oraz wiele innych. Podczas ważnych dla nas Polaków wydarzeń, czy dla upamiętnienia rocznic budowaliśmy ołtarze, a przy nich pozostawiali napisy czego dotyczyły – zawsze z podpisami TORO, Solidarność, NPAK-ZK.

Panu Stanisławowi, serdecznie dziękujemy za jego dar i działalność. Warto nadmienić, że do dziś jest On aktywnym kustoszem pamięci, dba o to by nie uległy zapomnieniu/zatraceniu groby naszych bohaterów narodowych.

Przekazany dar, inne eksponaty czy archiwalia, udostępniane są zainteresowanym w Czytelni Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 15:30.

kk