Strajk w TESLI – szwedzcy pracownicy dają pokaz solidarności

Od 27. października 2023 r. czyli już ponad pół roku trwa strajk w szwedzkich zakładach TESLI. Nie pracuje 44 mechaników czyli około jedna trzecia z ponad 120 serwisujących samochody tej firmy, gdyż w Szwecji nie ma zakładu produkcyjnego. U podstaw strajku leży odmowa dyrektora generalnego Tesli, Elona Muska, podpisania układu zbiorowego pracy umożliwiającego związkowi metalowców IF Metall negocjowanie umów dla całej siły roboczej.

Kiedy IF Metall próbował nakłonić Teslę w Szwecji do wyrażenia zgody na negocjacje zbiorowe, odpowiedziano, że takie decyzje są podejmowane przez centralę Tesli w Stanach Zjednoczonych. W ten sposób Musk kontynuuje swoje twarde podejście do związków zawodowych. Lecz to co sprawdzało się w Ameryce niekoniecznie uda się w Szwecji, w której relacje na rynku pracy od dziesięcioleci oparte są na współpracy i osiąganiu porozumienia pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi. W Szwecji nie ma np. płacy minimalnej, ale każdy pracodawca zezwala pracownikom nie tylko na zrzeszanie się w związkach zawodowych, lecz również na reprezentowanie wszystkich swoich pracowników, a związki następnie negocjują płace i inne aspekty z pracodawcą w imieniu swojej kategorii pracowników. Obecnie Szwecja ma około 650 takich umów obejmujących 90 procent pracowników w kraju.

W grudniu 2023 r. 16 skandynawskich inwestorów instytucjonalnych o łącznych aktywach przekraczających 1 bilion dolarów napisało do siedziby Tesli z prośbą o współpracę ze szwedzkimi związkami zawodowymi, a duński fundusz emerytalny PensionDanmark sprzedał swoje akcje Tesli.

Pomimo kwietniowych zapewnień szefa Tesli na platformie X, że burza na tym froncie już minęła strajk pracowników jest kontynuowany. Co więcej, rozrasta się i dołączają do niego coraz to nowi gracze. Strajki solidarnościowe rozpoczęło już ponad tuzin związków zawodowych. Najpierw związek pracowników transportu przestał obsługiwać samochody Tesli przybywające do szwedzkich portów, podobnie jak związek pracowników portowych. Związek elektryków przestał instalować i serwisować punkty ładowania Tesli. Związek zawodowy dozorców (Fastighets) przestał sprzątać obiekty firmy a związek malarzy ogłosił, że przestaje malować samochody Tesli. Związek pracowników budowlanych zaprzestał prac i napraw w obiektach Tesli. Również norweskie i duńskie związki zawodowe przestały obsługiwać ładunki Tesli wysyłane statkami do Szwecji i zawiesiły odbiór śmieci.

Najnowszym i największym związkiem, który 14 maja rozpoczął blokadę wpływającą na całą pracę dla Tesli w DEKRA Industrial AB, która przeprowadza inspekcje sprzętu jest Unionen. Związek zapowiedział, że w przypadku próby obejścia blokady są gotowi na eskalację. Może to dotyczyć członków Unionen w firmie produkującej tablice rejestracyjne dla Tesli w Szwecji lub pracowników administracyjnych, kadrowych i finansowych w samej firmie. Dostęp do tablic rejestracyjnych był jednym z centralnych punktów napięć, a Tesla pozwała związki zawodowe, które próbowały wstrzymać usługi pocztowe dla producenta samochodów. Tesla pozwała Agencję Transportu, domagając się zapewnienia dostępu do potrzebnych tablic. 16 maja szwedzki sąd apelacyjny podtrzymał oddalenie pozwu motywując decyzję tym, że nie ma jurysdykcji do rozpatrzenia pozwu wniesionego przez Teslę.

Najnowsza odsłona konfliktu to oświadczenie związku zawodowego pracowników usług i komunikacji Seko z 14 maja o rozszerzeniu strajku solidarnościowego. Dotychczas blokowano dostarczanie i odbiór przesyłek, listów, paczek i palet przez PostNord i CityMail do wszystkich miejsc pracy Tesli we wszystkich lokalizacjach w Szwecji. Jeśli TESLA spróbuje ominąć dotychczasową blokadę, Seko wstrzyma dostawy na wszystkie adresy zarejestrowane przez Teslę w Szwedzkiej Agencji Transportu.

Sekretarz związku zawodowego Seko, Ulrika Nilsson powiedziała: „Popieramy IF Metall w 100 procentach w tym ważnym konflikcie. Znajdujemy się w ważnym okresie dla szwedzkiego ruchu związkowego i dla szwedzkiego modelu. My i nasi członkowie zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby wspólnie wyjść zwycięsko z tej walki o sprawiedliwe warunki dla pracowników Tesli.”

Christer Thornqvist, wykładowca administracji biznesowej na Uniwersytecie w Skovde, który specjalizuje się w problematyce związków zawodowych, powiedział jednej ze szwedzkich gazet, że Szwecja nie widziała niczego podobnego od czasu strajków przeciwko Toys „R” Us w szalonych początkach globalizacji z lat 90-tych. Wtedy Szwecję zalała podobna fala strajków solidarnościowych i amerykański gigant ustąpił. Przyszłość pokaże czy zwycięży nieokiełznana kapitalistyczna wizja Elona Muska czy też solidarność nordyckich związków zawodowych.