Zakopane, 6 września 2019 r.

 

My, młodzi członkowie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, zebrani w Zakopanem podczas drugiego Forum Młodych NSZZ „Solidarność” w dniach 04-06 września 2019 r. przedstawiamy niniejszy manifest na rzecz budowy sprawiedliwego rynku pracy i wzmocnienia głosu młodych w debacie publicznej.

 

Mimo dostrzegalnej poprawy na rynku pracy Polska pozostaje krajem niskich płac i niskiej jakości pracy. Młodzi ludzie, którzy chcą wejść godnie w dorosłe życie niejednokrotnie rozważają konieczność emigracji. Nie godzimy się na to i wzywamy do budowy sprawiedliwego rynku pracy, który będzie przyjazny młodym Polkom i Polakom. By stało się to możliwe konieczne jest:

 

1) Zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy jakości zatrudnienia w Polsce. Nie może być dopuszczalne  nagminne wykorzystywanie umów cywilnoprawnych i samozatrudnienia zamiast umów o pracę. Dostrzegamy istniejące przyzwolenie, by tak właśnie było. W szczególności należy zwiększać uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy i wyposażyć ją w odpowiednie zasoby materialne i osobowe. Pozytywnie oceniamy propozycje mające na celu weryfikację fałszywego samozatrudnienia.

 

2) Niezmiennie, palącym problemem polskiej gospodarki są niskie płace. Nie godzimy się na to, by być „tanią siłą roboczą’, od której zależy konkurencyjność naszego kraju na globalnym rynku. Wzywamy do budowania innowacyjnej gospodarki, w której dochody dzielone są sprawiedliwie. Warunkiem, by stało się to możliwe jest zbudowanie systemu rokowań zbiorowych, których efektem będą układy i porozumienia zbiorowe. Należy także jak najszybciej doprowadzić do tego, że minimalne wynagrodzenie osiągnie poziom 50% przeciętnej płacy w gospodarce.

 

3) Wzywamy do pilnej debaty dotyczącej jakości staży i praktyk oferowanych młodym ludziom wchodzącym na rynek pracy. Liczne dane pokazują, że jest to obszar nadużyć. Młodzi ludzie zamiast nabywać przydatne umiejętności mając przy tym zapewnione odpowiednie wynagrodzenie i dostęp do ochrony socjalnej, wykonują często najprostsze czynności, nie otrzymując za to należnej płacy. Pilnej nowelizacji wymaga ustawa o praktykach absolwenckich.

 

4) W tym kontekście nie można zapominać o potrzebie wprowadzania do polskiego systemu rozwiązań budujących solidarność międzypokoleniową. Współczesny rynek pracy jest unikalny ze względu na to, że na rynku pracy spotykają się przedstawiciele różnych generacji – X, Y, Z, Millenialsi i inni. Musimy ze sobą współpracować i uczyć się od siebie. Dlatego też postulujemy dyskusję na temat wprowadzenia mentoringu do polskiego porządku prawnego.

 

5) Martwi nas wysokość naszych przyszłych emerytur. Jednocześnie widzimy, że nie wszystkie dochody z pracy są równo objęte składkami na ubezpieczenie emerytalne, tworząc zachęty do rezygnacji z umów o pracę na rzecz innych form zatrudnienia. Należy zatem w pełni oskładkować wszystkie dochody uzyskiwane z pracy. Przypominamy o postulacie wyrażonym w czasie Forum Młodych w kwietniu 2018 r. Wezwano wtedy do likwidacji wyłączenia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku studentów do 26. roku życia wykonujących pracę w oparciu o umowę zlecenie. Ten postulat nie stracił na aktualności.

 

6) Wchodzimy w czas przemian na rynku pracy. Szereg procesów w gospodarce sprawia, że na naszych oczach zmienia się znana nam rzeczywistość. Istnieje jeden podstawowy instrument, który może pomóc nam dostosować się do wymogów nowego świata pracy – edukacja. Wzywamy zatem do zwiększania nakładów na edukację, rozumianą szeroko, a więc obejmującą także uczenie się w życiu dorosłym, już w trakcie trwania naszej kariery zawodowej. Warunkiem powodzenia transformacji gospodarczej będzie zapewnienie wszystkim pracownikom dostępu do kursów i szkoleń. Konieczne są również rozwiązania, które umożliwią pracownikom godzenie pracy z potrzebą podnoszenia umiejętności i zmiany kwalifikacji. Już dziś nawołujemy, by programy nauczania przygotowywały młodych ludzi na to, że będą musieli kontynuować naukę także po zakończeniu formalnej ścieżki edukacji.

 

7) W programach nauczania szkół podstawowych i średnich należy zamieścić treści dotyczące wiedzy o prawach pracowniczych, dialogu społecznym i związkach zawodowych. Na uczelniach wyższych konieczne jest wprowadzenie kursów dotyczących funkcjonowania rynku pracy i praw przysługujących pracownikom.

 

8) Młodzi ludzie borykają się z problem dostępu do usług publicznych, w szczególności mają problemy z opieką nad bliskimi. Domagamy się inwestycji w usługi publiczne, w tym w żłobki i przedszkola. Postulujemy również wprowadzanie rozwiązań prawnych ułatwiających godzenie ról zawodowych i rodzinnych. Przypominamy o naszej propozycji, dotyczącej wprowadzenia  dodatkowego zwolnienia od pracy na opiekę nad rodzicem, który ukończył 70. rok życia w wymiarze 16 godzin albo dwóch dni.

 

Realizacja wszystkich tych postulatów nie będzie możliwa bez udziału w debacie młodych ludzi. Zachęcamy władze publiczne do prowadzenia dialogu społecznego, który będzie uwzględniał opinie młodych. Zwracamy się również do naszych liderów, by włączali młodych członków NSZZ „Solidarność” do udziału w podejmowaniu decyzji o naszym Związku. Chcemy w ten sposób zapewnić, że Związek będzie postrzegany jako prawdziwy reprezentant głosu młodych ludzi dążących do poprawy swojej sytuacji na rynku pracy. To zaś sprawi, że będą przyłączali się do NSZZ „Solidarność”. Dla nas wszystkich, uczestników Forum Młodych działania na rzecz organizowania młodych ludzi będą priorytetem. Będziemy korzystali ze wszystkich dostępnych narzędzi do tego, by pokazywać prawdziwy obraz NSZZ „Solidarność” – związku zawodowego, który profesjonalnie i w sposób nowoczesny walczy o prawa wszystkich pracowników.