dr Paweł Szewczyk, prawnik Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego odpowiada:
Liczebność zakładowej organizacji związkowej – co w sytuacji, kiedy OZ mimo zgłoszonego zastrzeżenia co do jej liczebności, nie wystąpi do sądu?
Zgodnie z art. 251 ust. 9 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, zakładowa organizacja związkowa, która w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżenia nie wystąpiła do sądu, traci uprawnienia zakładowej organizacji związkowej do czasu wykonania tego obowiązku. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w sytuacji gdy pracodawca lub inna organizacja związkowa funkcjonująca u pracodawcy zgłosi pisemne zastrzeżenie co do liczebności danej zakładowej organizacji związkowej, to zakładowa organizacja związkowa, występuje do sądu rejonowego – sądu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy – z wnioskiem o ustalenie liczby członków na ostatni dzień danego półrocza. Zakładowa organizacja związkowa może również z własnej inicjatywy wystąpić z wnioskiem o ustalenie liczby członków. Trzeba jednak pamiętać, że jeżeli uprzednio zgłoszone przez pracodawcę lub zakładową organizację związkową zastrzeżenie co do liczebności zakładowej organizacji związkowej okazało się bezpodstawne, to ponowne zgłoszenie przez te podmioty zastrzeżenia co do liczebności tej samej organizacji związkowej może nastąpić nie wcześniej niż po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie ustalenia liczby członków tej organizacji.
Jakie terminy obowiązują organizacje związkowe w zakresie składania pracodawcy informacji o liczbie członków?
Zgodnie z art. 251 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, zakładowa organizacja związkowa przedstawia pracodawcy, co 6 miesięcy – według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia – w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po tym okresie, informację o liczbie członków. Warto mieć przy tym na uwadze, że zakładowa organizacja związkowa, która nie wypełniła w terminie tego obowiązku, nie będzie posiadać uprawnień zakładowej organizacji związkowej. Ponadto, pracodawca lub inna organizacja związkowa funkcjonująca u tego pracodawcy może zgłosić pisemne zastrzeżenie co do liczebności danej zakładowej organizacji związkowej w terminie 30 dni od dnia przedstawienia informacji o liczbie członków. Tym samym stosowne prawa i obowiązki występują i po stronie organizacji związkowej i po stronie pracodawcy.
Czy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia?
Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia. Grupowe zwolnienie musi mieć oczywiście miejsce z przyczyn niedotyczących pracownika. Odprawa ta przysługuje w wysokości: jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata, dwumiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat oraz w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. Opisywaną odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Otrzymałem z ZUS odmowną decyzję ws. przyznania emerytury pomostowej. Co mogę zrobić?
W przypadku otrzymania decyzji z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie odmowy prawa do emerytury pomostowej warto rozważyć złożenie odwołania od takiej decyzji. Odwołanie należy złożyć w terminie miesiąca od dnia doręczenia – a nie wydania – decyzji. Odwołanie składa się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń społecznych – za pośrednictwem organu rentowego, który wydał zaskarżoną decyzję. W odwołaniu należy skonfrontować podane przez organ rentowy okoliczności faktyczne i prawne.
W szczególności warto rozważyć wyszczególnienie dokumentów i świadków na okoliczność iż podane przez organ rentowy dane faktyczne nie polegają na prawdzie, a co za tym idzie występuje w przedmiotowej sprawie, np. inna podstawa prawna. W przypadku wskazania świadków z imienia i nazwiska, należy też podać adresy do doręczeń dla każdego z wymienionych świadków. Często pomocne w rozstrzygnięciu sprawy jest zwrócenie się do Sądu aby ten poprosił pracodawców autora odwołania o nadesłanie pełnej dokumentacji pracowniczej. Nie zaszkodzi przy tym także zwrócenie się do Sądu aby ten poprosił organ rentowy o przedłożenie do akt sprawy pełnej dokumentacji zgromadzonej w sprawie autora odwołania. Te dwie ostatnie prośby należy wprost wyartykułować w odwołaniu.
Do którego sądu skierować powództwo w sprawie z zakresu prawa pracy?
Zgodnie z art. 461 par. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego, powództwo w sprawie z zakresu prawa pracy można wytoczyć bądź przed sąd ogólnie właściwy dla pozwanego, bądź przed sąd, w którego obszarze właściwości praca jest, była lub miała być wykonywana. Często stosowne pouczenie znajduje się w treści oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, jakie przedkłada pracownikowi pracodawca. Pracownik pozostaje w tym względzie związany terminem 21 dni. Należy mieć przy tym na uwadze, że do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane
Chcę zanieść pismo do sądu, co powinno zawierać?
Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego, każde pismo skierowane do sądu w sprawie pracowniczej, rodzinnej lub cywilnej powinno posiadać: pełną nazwę sądu, adres tego sądu, określenie wydziału oraz sygnaturę; imiona i nazwiska lub nazwy stron, a także ich przedstawicieli jeżeli występują w sprawie i zostali ustanowieni; oznaczenie rodzaju pisma; czy wreszcie krótką osnowę zawartego w przedmiotowym piśmie wniosku lub oświadczenia. Należy pamiętać, że w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, warto wskazać fakty na których się opieramy i wnioski dowodowe, na przykład w zakresie świadków (wówczas podajemy imię i nazwisko świadka, jego adres oraz okoliczność bądź okoliczności co do których świadek będzie przesłuchany) i dokumentów (warto dany dokument dookreślić wskazując np. datę i wskazać okoliczność bądź okoliczności w związku z którymi dokument został przedłożony).
Zawsze należy pamiętać o wskazaniu daty i miejscowości oraz złożeniu podpisu pod pismem skierowanym do sądu. Nie należy zapominać o wymienieniu załączników – najczęściej załączniki stanowią wykaz dokumentów przedłożonych wraz z pismem. Za osobę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny stanowiącej niemożność własnoręcznego podpisania pisma.
Kiedy i w jakim wymiarze pracownikowi przysługuje zwolnienie z pracy z powodu działania siły wyższej?
Zgodnie z art. 1481 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli natychmiastowa obecność pracownika jest w tym wypadku niezbędna. Warto przy tym podkreślić, że w okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia. Ta nowa regulacja prawna wyraźnie reguluje kwestię udzielania i odpłatności zwolnienia od pracy z konkretnego powodu, tj. z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Kodeks pracy nie definiuje jednak pojęcia siły wyższej. Należy zatem w tym zakresie odwołać się do orzecznictwa i literatury przedmiotu. Przykładowo w wyroku z dnia 13 maja 2021 r. o sygn. V CSKP 83/21, Sąd Najwyższy zdefiniował siłę wyższą jako zdarzenie zewnętrzne, nadzwyczajne i nieuchronne, w danym układzie stosunków niemożliwe do przewidzenia. Jak wyżej wspomniano, przedmiotowe zwolnienie przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. O sposobie jego wykorzystania winien zdecydować pracownik w pierwszym złożonym w danym roku kalendarzowym wniosku o udzielenie zwolnienia. Pracodawca natomiast pozostaje zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.